Bitcoin Forum

Biliyorsunuz Ethereum 1 yıldan uzun süredir yeni bir algoritmik yapıya geçeceği yönünde bilgiler akıyor. Forumda sıkça tartışılsa da, aslında sanırım hiç birimiz ETH'nin nereye doğru gittiğini tam olarak bilmiyoruz.

Ethereum POS'a geçecek ama hazırlanılan yapı sadece POS ile çalışmayacak. POS+POW şeklinde çalışacak ve karışık bir süreç geliyor aslında Ethereum'da... Bu sisteme de toplulukda Ice Age (buz çağı) adı verilmiş. Temelde piyasaya çıkacak ETH emisyonunu azaltmak adına, madencilikteki zorluğu arttırmayı hedefliyor. Böylece de yıllık ETH emisyonu belli bir seviye de tutulacak.

Bu sürecin çok karmaşık olduğunu belirten bir ETH geliştiricisi, konuyla ilgili topluluğa bir öneri de bulundu. Ice Age'ın çok karışık olduğunu ileten, James Hancock konuyu farklı bir çözüme kavuşturmanın mümkün olduğunu ve Muir Glacier adını verdiği bir hard fork yaparak buna geçebileceklerini, bu sistemin topluluğa daha kolay anlatılabileceğini savundu.

---

Yazının en altında kaynakları paylaşacağım elbette. Ancak bu konu vesilesiyle sizlere biraz Ethereum hakkında ek bilgiler vermek istiyorum. Hepimiz Satoshi ve Bitcoin'inle bağlı bulunduğu blockchain ağına saygı duyuyoruz. Ancak en az Bitcoin topluluğu kadar Ethereum'da çok büyük bir topluluğa ve çok başarılı geliştiricilere sahip. Doğal olarak nerede çokluk olursa orada (bir takım sıkıntılar olsa da...) karar almak zor. Çünkü her kafadan bir fikrin çıktığı yerde bazen doğruyu kaçırmaya ve zor olanı kabul etmeye yönelebiliyor insan.

Bu kapsamda Ethereum geliştiricilerinin buluştuğu ve benim dönem dönem bir şeyler öğrenmeye çalıştığım bir adresi sizinle paylaşmak istiyorum. Ethereum geliştiricilerinin bir araya gelip fikirler ürettiği bu ortamı izlemenizi tavsiye ederim.

https://ethereum-magicians.org/
Basit bir forum yapısı var aslında. Ancak başta bahsettiğim durum gibi pek çok geliştirme teklifi, güncelleme buralardan geçiyor.
Örneğin İstanbul Hard Fork'u için görüş alınan başlık: https://ethereum-magicians.org/t/istanbul-hard-fork-community-call/3816/2

---

Sonuç olarak teklifin yapıldığı yerden, bahsettiğim Ethereum geliştiricilerinin yerine bir tartışma başlığı da var. Burada görüş bildirecek kadar yetkinseniz eğer sizde Ethereum'un şekillenmesi hakkında fikir beyan edebilirsiniz.

Kaynaklar;

1- James Hancock'un Ethereum topluluğuna Ice Age yerine Muir Glacier teklifi (https://eips.ethereum.org/EIPS/eip-2387)
2- Ethereum Magicians'daki Ice Age Hakkında Tartışma Başlığı (https://ethereum-magicians.org/t/hard-fork-to-address-the-ice-age-eip-2387/3795)
3- Gelecek olan hard fork içinb GitHub sayfası (https://github.com/ethereum/EIPs/pull/2387)

ilk çıktığı günden bu yana her zaman sorun oldu ethn nin yıllık emisyon miktarının çok olması ne gelirse gelsin bu emisyonu engelleyecek bir yapısı olacağını düşünmüyorum yarının ne getireceği belli olmadığı için onlarda kararsız bence.

Güzel bir konu başlığı ve doyurucu bir içerik olmuş. Ethereum konusunu bana göre Bitcoinden çok daha derin analiz etmek gerekiyor, çünkü (benim görüşüm) Bitcoin "saklanan değer" olma pozisyonundan hiç çıkmayacak, hatta bu pozisyonunu giderek güçlendirecek, LN de Bitcoinin hız, ölçeklenebilme dertlerine deva olamadığına göre, onun yeri belli. Ancak Ethereum için durum ve beklenti bambaşka, yapılmaya çalışılan şeyi yazması kolay ama yapması gerçekten devasa bir mühendislik gerektiriyor ancak şart olduğu da kesin, umarım büyük problemler yaşanmaz.
Bana göre her ikisi için de en büyük risk çokça konuşulduğu gibi regülasyon, hacim vb falan değil, üretim için her birimi giderek daha değerli hale gelen enerjinin devasa kullanımı, böyle kabul edilemez elektrik tüketimiyle sürdürülebilirlikten bahsedilemez, bu açıdan da süreç çok önemli.
Bunun yanında Ethereum cephesinden baktığımızda temel bir problem daha görüyoruz, her şeyin artık iyice didiklendiği ve sorgulandığı bir piyasada Ethereumun maksimum arzı konusu ciddi rahatsızlık veriyor, maksimum arz bilinmelidir, bu görmezden gelinebilecek bir durum değil.

Aslında PoS'a geçiş bir nevi maksimum arz konusuna da çözüm oluyor. Eğer fork'a gitmek, Pow olayını tamamen biterecekse, tercih o yönde olmalı diye düşünüyorum. Yoksa Stake ve Work beraber geçtiğinde, yarın yine enerji sarfiyatı gündeme gelecek ve bugün tek seferde yapmadığı şeyi yarın tekrar düzeltmek için uğraşacaktır. O yüzden bu geçiş sert de olsa sadece Pos şekilde devam ederse mantıklı olur.


bobita aslında önemli bir olaya dikkat çekmiş. Ben de BTC'nin artık sadece bir yatırım aracı olarak görüleceğini, bir araç olarak kullanılacağını çok sanmıyorum. Diğer taraftan bu boşluk için Ethereum tam bir biçilmiş kaftan, hem güçlü bir topluluğa sahip, hem de nispeten kendini ispat etmiş diyebiliriz. Yoksa NEO, EOS, ADA bunların ETH yerini bir platform olarak alması bence kısa vadede zor gözüküyor.

Yani olay şurada kopuyor ki halen kimse Vitalik'in aklından neler geçtiğini bilmiyor sanırım. İstanbul forku yaklaşıyor ama son forka gelmeden sanırım detayları bilemeyeceğiz. Yani sadece Pow+Pos olmasın demek bana normal gelmiyor. Belki de bu ETH'yi uçuracak bir yapı olacak. Her halükarda şu ETH'nin ölçeklenebilirlik sorununu çözeceğini ve bununda topluluktan takdir toplayacağını düşünüyorum.

Bobita üstad başlığı gölgede bırakmış zaten yazdıklarıyla :) Ellerinize sağlık.

Sanırım tüm bu konuşmaların ardından Ethereum'un İstanbul forkuyla ilgili konuşmak lazım.
POS için geçişe hazırlansalar da, bu yaklaşan fork (9069000. blokta), son hazırlık aşaması olacak (tahmini 31 Aralık) ve POW bir süre daha devam edecek. Yapılacak bir sonraki fork ile POS geçişi gelecek.

https://ethernodes.org/istanbul
Buradan geri sayımı takip edebilirsiniz.

Ayrıca ekstra olarak, duyurulduğu üzere, Ethereum İstanbul fork serisinden sonra yani POS'a geçişten sonra bir de Berlin serisi güncellemeleri planlanıyor. Aşamalar ve geliştirmeler şunlar;

Herkes güzelce yazmış, anlatmış.. Can alıcı soruyu da ben sorayım o zaman: ETH neden hala 150 dolar bile değil?

Çünkü kimse ne olacağından emin değil. Ortalıkta henüz ekibin bile tam olarak cevabını veremediği sorular var. Bu belirsizlikler ortadan kalktıktan sonra Ethereum'un önü çok açılacaktır.

Gelecek olan şeyin tam olarak ne olacağı ve nasıl çalışacağı, piyasayı nasıl şekillendireceği biliniyor olsaydı zaten çoktan fiyatlanmış olurdu ETH. Şu andaki fiyatının 200 doların altında olması ve BTC hareketine göre tepki vermesi, ortadaki belirsizliğin bir göstergesi. Piyasa neye tepki vereceğini henüz bilmiyor. O yüzden de beklentinin tersi de düzü de fiyatlanamıyor. Tam bir volkan gibi; her şey içeride birikiyor aylardır. Belki ortaya muazzam bir şey çıkacak ve güzel fiyatlar görebileceğiz. Hiçbir şey olmazsa bile yine bu fiyatlarda devam eder. Her şeyin ortaya çıkması için birkaç ay kaldı. Az daha sabır...

Güzel konu olmuş elinize sağlık. Bütün bu tartışmalar sonuçlandığı zaman güzel şeyler göreceğimize eminim :)



Şu anki fiyatlara takılmamak gerek. Bitcoin neden 7500 dolar? Herkes biliyor olması gereken yer bunun çok çok üzerinde, zamanla olacak da. Şu anda bir geçiş aşamasındayız ve yatırımcılar çekingen davranıyor, bu bütün coinler için geçerli. Ethereum da gelişmeleri netleştiği zaman güzel bir ivme yakalayacaktır :)

testnet zincirlerde eth 2 geçişi yapıldığı söyleniyordu bakayım dedim validator ne oluyor pos nasıl işliyor falan ama ben mi çok cahilim anlamadım hiçbişey bulamadım :)
32 eth stake validator account olacak deniyor eth1 pow chaini eth2 pos chaini olacak deniyor. ISTANBUL forkuna saatler kala kayda değer bir makale dahi okuyamadım daha.

Bu tartışmalar beni 1-2 yıl geriye götürdü, o zaman da Eth dar bantlı, belirli bir fiyat çizgisinde gezinip duruyordu ve toplulukta teknik/ekosistemdeki pozisyonu gibi konularda tartışmalar sıklaşmaya başlamıştı, bunu da doğal olarak üç lira iken beş lirayı görür mü gibi sorular takip ediyordu, sonrası ise trendin çok üzerinde bir koşu oldu.
Başka bir husus da şu, Ethereum Bitcoin gibi bencil değil, tam bir takım lideri, kendisi koşarken bir çok oyuncuyu da beraberinde harekete geçiriyor. Bu yazdıklarımdan "bence yükseliş başlıyor" yorumu çıkmasın ama şunun altını çizmek gerekiyor, Ethereum ekibinin ve Vitalik Buterin'in kafası (mesela) Tron veya Ripple takımlarından çok farklı, önden davul zurnayla yaygara kopartmıyorlar, yani süreci iyi takip etmek lazım.

Ben bir yatirimciyim ve ilgilendiğim şey ekibin sosyal medya üzerinden kendini ne kadar çok pohpohladığı değil, kripto paranın ne gibi çözümler getirdiğidir.

Ethereum dediğiniz coin Blockchain 2.0 denilen şeyi yani akıllı sözleşmeleri başlatti. Bu bile onu diğer alternatif kripto paralardan farkli kiliyor. Bitcoin hepsinden farkli, Ethereum ise diğer altcoinlerden farklı bana göre. Bu PoW+PoS muhabbetine ben hala inanmiyorum. Kaç tane video izledim 3 Ocak’ta PoS’a geçeceklerini söylediler eğer PoW+PoS olursa da yazık.. Ethereum ağinin bir defa daha ASIC madenciler tarafindan tehdit edildiğine tanik oluyoruz. Bu nedenle madencileri hiç sevmem, bu ekosisteme elektriği coine çevirip sell vermek ve ağda çoğunluk oluşturup tehdit etmekten başka bir faydaları yok.

Bence Ethereum madencilerin yoğun baskısından dolayı ilk etapda Pow/Pos birlikte geçiyor. Pos sisteminin tam olarak oturduğunu gördükten sonra diğer hamlesi direk olarak Pos ile devam etmek olacak diye düşünüyorum. Çünkü düşünce yapısı olarak Vitalik, bu denli elektrik üretiminin blockchain teknolojisine zarar verdiğinin farkında ve bunu birçok yerde dile getirdi. Tüm bunları söyledikten sonra Pow çok ömrü olacağını sanmıyorum.

Bu konuda çok büüyk bilgi kirliliği var internette şu anda. Okuduğum her makale farklı şey söylüyor.
En son okuduğum POS başlangıcı sonrası Ice Age (Buz Devri) adı verilen bir algoritma sayesinde dinamik bir takım zorluk derecesi ayarlaması yapılarak, Ethereum'un toplam emisyonunun sınırlandırılacağını anlatıyor.
Çok net bilgi olmamakla birlikte okuduğum İngilizce makalenin kendimce yorumu şu şekilde; Ethereum ağı yıllık emisyonu 100.000 olacak şekilde ayarlamak üzerine ayarlı olacak ve bu 100.000 sayısına ulaşım sırasında akıllı bir algoritma kullanarak ağın madencilik zorluğu derecesini duruma göre zorlaştırıp, duruma göre kolaylaştırarak yıllık 100.000 rakamına ulaşmayı sağlayacak.

Ancak bu Ice Age olayının detaylarını, zorluk derecesini nasıl ayarlayacağı gibi olayların biraz karmaşık olduğu konuşuluyor. Zaten başlığın açılışında da bu konu gündeme alınmış. Sanırım Vitalik bey bu konuda iyi bir şeyler düşünüyordur. Ben bu adama güveniyorum açıkçası, bu piyasadaki pek çok adamın aksine...

Ethereum ağında blok bulma süresi ortalama 15sn, yani yılda 2,1milyon blok oluşuyor, yıllık emisyon takribi %4 artıyor. Ağ'da hasrate artıp blok bulma kolaylaşınca zorluk artıyor ve blok bulma süresini 15sn olacak şekilde dengeliyor veya tam tersi olunca zorluk düşüyor ve blok bulma süresi 15sn oluyor. Bu şekilde hem emisyon artışı hem blok bulma süreleri hasrate artışından/düşüşünden etkilenmeden dengede kalabiliyor.

Ethereum ağında "zorluk bombası" protokolü var; fork olduğunda eski zincirde kimse kalmasın fikir ayrılığı oluşmasın diye eklenmiş bir protokoldür. Nasıl çalıştığını bi örnekle açıklayalım; 9.000.000 blok numarasında devreye girecek şekilde ayarlanmış zorluk bombası var, devreye girmiş ve zorluk yavaş yavaş artmaya başlamıştır, 15sn olan blok bulma süresi 17-20-25-33-..... gibi üssel olarak artar, belli bi noktada ağ donar ve blok bulunamaz, buna "buz devri" deniyor. Eğer birileri yeni zinciri kabul etmez ve biz eski zincirden devam edeceğiz diye düşünürse, eski zincirin bi nevi ölüm tarihi önceden belli olduğu için yeni zincire geçmek zorundadır.

Daha önce ki forklarda olduğu gibi Ether2.0'a geçişte birileri biz POS istemiyoruz POW'da madenciliğe devam ederiz deme şansı yoktur, bi noktada zorluk bombası devreye girmiş ve ağ'ı donduracağı için herkes yeni zincire katılmak zorundadır. Bu şekilde topluluk fikir birliğine zorlanarak bölünme engelleniyor.

total supply getirilmesi şart olmuş.
yoksa enflasyonun önüne geçemezler.

Teşekkür ederim güzel bir anlatım olmuş.
Zaten geride bırakılan bir ağın aktif olması saçma olurdu. Hoş bu şekilde de bir araya gelip hard fork ile ağdan ayrılıp yeni kriptolar çıkarıyorlar. ETC gibi onlarca şey ortaya çıkıyor.

Bunları okuyabileceğim, daha detaylı bilgi alabileceğim Türkçe veya İngilizce makale var mı?

yıllık emisyon 100k ether olacak tezinden yola çıkarsak günlük ~274 eth saatlik ~12 eth rakamına ulaşıyoruz. saatte 12eth oluşacaksa block timing ne olacak acaba? blok ödülleri kaça düşecek?

Bizim vitaminsiz vitalik çıkıp tavuk mu civ civden yoksa civ civ mi tavuktan çıkar fıkrasındaki horoz gibi ortaya çıkıp " ben ...im, gerisine karışmam." ulan dese herkes saygıyla önünde egilirdi. Ether de 5000 dolar olurdu:)

Kaliteli paylaşım için teşekkürler. Gerçi bu bilgiye göre neden Ethereum hala PoW ile devam etmeyi düşünüyor ki? Direk sert bir karar ile devam edebilirdi. Acaba yeteri kadar stake olmayabilir diye mi? Ya da yapı geçişi sırasında herhangi bir sıkıntı yaşanmasın diye mi ilk etapta PowPos olacak ::)

İlk başlarda yapılan planlamada İstanbul Forkundan sonra Ether 2.0 gelecekti fakat sürecin tahmin edilenden daha karmaşık olduğu anlaşılınca, İstanbul Forku küçük bölümler halinde yapılmaya karar verildi. Bu bölümlerden ilki dün gerçekleşen İstanbul Forkuydu, ikincisi muhtemelen 2020'nin ortalarında gerçekleşecek olan Berlin Forku, daha sonrada Londra ve son olarak Şangai forku yapılması planlanıyor.

Ayrıca Zorluk Bombasının beklenenden daha erken devreye girmesi sebebiyle yılsonu Zorluk Bombasını 4milyon blok yaklaşık 20 ay geciktirmek veya zorluk bombasına başka bi çözüm bulmak için bir fork daha yapılacak.

Herşey yolunda giderse 2021'in ikinci yarısında Ether2.0'a geçilir, zorluk bombası da bu süreçte devreye girer, POW zinciri geçiş sürecinde yavaşlayarak donar ve ağ donana kadar yeni zincire geçiş tamamlanır.

Herkes sürecin uzamasından şikayetçi fakat binlerce yazılımcı bu iş için çalışıyor, daha yapılması gereken çok iş var ve hangi süreçte nasıl bir sorunla karşılaşılacağı belli değil.  

USDC, USDT, PAXOS, TUSD gibi stabil coinlerin hemen hepsi Ethereum Zincirinde işlem görüyor, bir çok token, uygulama, oyun... piyasa değeri yüzmilyonlarca hatta milyarlarca dolar değerinde olan yazılımlar ethereum zincirinde, bu yüzden güvenliği birinci öncelik yaparak gerekirse gecikme göze alınmış durumda.

Yapılmak istenen piyasada ki mevcut yarı merkezi veya merkezi POS sistemi değil, merkeziyetsiz ve bu kadar yükü kaldırabilecek güvenli bi zincir oluşturmak. Gecikmeler olsa bile bu işi ilk Ethereum'un başaracağını düşünüyorum.

Yol haritasıyla ilgili detaylı bi kaynak linkte mevcut @muslol67. https://eth.wiki/en/roadmap

Yıllık 100k gibi bi emisyon artışı mevcut artışın 1/20'sinden bile az, kaynak nedir bilmiyorum ama 110milyon adet için 100k emisyon artışı POS bile olsa çok düşük bi rakam @bileq

Toplam arz şu an için düşünülecek en son sorun bence @edandrada , şu an için %4 enflasyon çok sayılmaz ve zamanla azalıyor zaten.