Bilaxy'nin doğru yaptığı işler de vardı, potansiyelli projeleri iyi takip ederek çok erken listeliyorlardı. Zaten kısıtlı hacminin büyük bölümünü bu şekilde oluşturuyordu. Borsaların güvenilmez olduğunu bilen kullanıcılar işlem gerçekleştirdikten sonra yatırımlarını kişisel cüzdanlarına çekerken henüz borsaların güvenilmez olduğunu öğrenememiş olanlar ise edimsel koşullanma ile öğrenmiş oldular. Bir daha hiç bir borsada yatırımlarını tutmayacaklarına eminiz artık.

Neredeyse tamamına yakını influancer olarak reklam geliri elde etmenin peşindeler. Tek bir metin için 500$ alanda var, 5000$ alanda var. Etik sınırlar içerisinde yaptıkları sürece bu bir iş modeli ve yanlış bir tarafı yok ancak çoğu proje içeriklerini hiç incelemeden ve kriter koymadan çalıştıkları için takipçilerinin ciddi zararlar etmesine sebep oluyor. Ayı döneminde projeler ödemeleri kıstığı ve çok fazla yeni proje ortaya çıkmadığı için aktif olmuyorlar.

Geriye kalanlar ise bildiğimiz hikayeyi uyguluyor. Fiyatına etki edebilecekleri birimleri ve borsaları seçerek spekülasyon yaparak gelir elde etmeye çalışıyorlar.

X birim hold ederken miktarın küçük bir işlemle %3,5 arttırılması gibi düşünebilirsin. Sadece rail üzerinden saldırı gerçekleştirmiyor bot, belirli hacim üzerindeki her paritede var. 81 günde 121k sandviç atağı gerçekleştirmiş 5000$ fon ile başlayarak. Geçen her yarım dakikada yukarıda gördüğün gibi bir işlem gerçekleştiriyor ortalama olarak, başlangıçta bu süre 5 dakikada bir saldırıymış yaklaşık. Kendi içerisindeki karlılık büyüdükçe yayılmaya devam ediyor.

Bildiğiniz üzere ethereum v.b. zincirlerde işlemler gerçekleşmeden önce blok bulunana kadar bir havuzda toplanır. Bu havuza mempool diyoruz ve gönderdiğiniz işlem buraya düştükten sonra ödediğiniz transfer ücretine göre bir sıralamaya dahil oluyor (açık arttırma) ve blok boyutuna sığabilecek sıralamadaysa ilk blokta değilse sırasının geldiği blokta işleminiz gerçekleşiyor. Tabi bu arada başka işlemlerde gönderildiği durumlarda herkes aceleci davranırsa çok daha uzun süre beklemek zorunda kalabilirsiniz. Girizgahı yaptıktan sonra asıl bahsetmek istediğim kısım sandviç saldırıları. Çoğu kişi ne olduğunu duymuştur ancak tam olarak nasıl çalıştığını bilmiyor olabilir.

Merkeziyetsiz borsalarda (sadece merkeziyetsiz borsalar olmak zorunda değil) işlem gerçekleştirmek için mevcut işlem hacmine ve fiyat oynaklığına göre bir slippage seçersiniz. Slippage seçimi çok önemlidir çünkü fiyatın emrinizin dışına çıkması durumunda işleminiz iptal olur. İşleminizin iptal olmasından korkarak değeri aşırı yükseltirseniz de bu sefer mempool botlarının saldırılarına uğrarsınız. Canlı bir örnek ile anlatacağım.



Aynı saniyede gerçekleşmiş 3 işlem görüyorsunuz. Bu işlemlerin tek blokta gerçekleştiğini gösterir. Burada aslında sadece rail satmak isteyen gerçek bir kullanıcı var. 1. ve 3. işlemler ise bota ait. Kullanıcı yüksek transfer ücreti seçmiş olmasına rağmen işlem hacmi büyük olduğu için bot bir fırsat yakalıyor ve değerlendiriyor. Buradaki hata slippage'nin olması gerekenden yüksek seçilmiş olması.

Kurbanın satacağı miktar fazla olduğu için %5 slippage seçmiş. İşlem mempool'a düştüğü anda bot devreye girerek kendi elindeki birimleri kurbanın belirttiği orandan daha yükseğe satıyor ve kurbanın sattığı birimleri de olabilecek en düşük fiyattan satın alıyor. Böylelikle aynı blok içerisinde sadece transfer ücreti harcayarak kurbanın sattığı malın %3,5'luk kısmını eline geçirmiş oluyor. 200$ harcayarak risksiz ~1500$ gelir elde etmiş oluyor. Buna sandviç saldırısı (Sandwich Attack) adı veriliyor ancak özünde bir arbitraj fırsatının değerlendirilmesi.

Mempool içerisinde dans ederek gelir sağlayan botlar aynı zamanda sürekli olarak kurbanlardan daha çok transfer ücreti harcadıkları için transfer ücretlerinin de yüksek seyretmesinin sebeplerinden birisi. Yine de benim saygı duyduğum iş alanlarından birisi. Kişi kontrata gönderdiği emirde %5 düşüğe satmaya razı ise fırsatı değerlendirmek isteyen birileri her zaman orada olacaktır.

Bitcoin alıp borsada tutmak aslında bizde çok kullanılan eski bir yönteme benziyor. Tapuda işlemleri gerçekleştirmeyip söz ile alım satım yapma işlemine benziyor ve klasik miras bölüşme işlemlerine. Tamamen güven üzerine yürüyor işler. İşlemi gerçekleştirenler sözünü tuttuğu sürece problem yok ancak sahipliği elinde tutan sözünden vazgeçtiği anda elinizde hiç bir şey olmadığını anlıyorsunuz.

Bitcoin'in bütün fiat paraların yerini alması hakkında bir diğer sakıncalı beklenti de bu bence. Devletler yada başka bir merkezi otoritenin kontrolü altına almak istemesi bitcoin'i gerçek bitcoin özelliklerinden uzaklaştırır. Bitcoin topluluk tarafından yönetildiği için güzel, tek bir merkeze bağlı olmadığı için güzel.

Theymos tarafından güncel Eylül ayı DT listeleri duyuruldu. Bu ay rastgele seçimler 133 uygun üye arasından gerçekleştirilmiş. Bu ay aday sayısı geçen aya göre 10 kişi artmış durumda.

Şubat: 151
Mart: 144
Nisan: 145
Mayıs: 140
Haziran: 135
Temmuz: 130
Ağustos: 123
Eylül: 133

Güncel DT listesi içerisinde çoğunlukla yerel forumu kullanan üyeler:


Ağustos (Eski) listesi:

Şu an dünyada ticaretin elden ele devam ettiğini mi düşünüyorsunuz hala  Sadece çok alt kademede ki onlarında büyük bölümü kredi kartı kullanıyor artık ve var olduğu iddia edilen tutarın çok büyük bir bölümü basılmış para olarak yok. Elektrik olmazsa şu an kullandığımız fiat paraların da işlevsel olarak devam etmesi mümkün değil. Bir elektrik kesintisi halinde bankaların sizin kaç paranız olduğu bilgisine erişebileceğini mi düşünüyorsunuz ?


Bitcoin'in kendisi hisse senedi değildir. Fiyatından bağımsız olarak kişiden kişiye aracısız para aktarmanızı sağlar. Siz trade etmek istiyorsanız bir elmayı bile finansal varlık olarak adlandırabilirsiniz ama işlevi değişmez.


Bitcoin devletlerin değil insanların kullanması için var. Merkeziyetsiz bir para birimi temelde tamamen merkezi kurumlar olan devletlere de karşıdır. Birilerinin sizi temsil etmesine yada aracı olmasına gerek yok.


Neredeyse 300 sene matbaanın yasak kaldığı coğrafyada koyulan yasaklardan bahsediyoruz değil mi ? Ve bu karaların geleceğe tutacağı ışıktan. Siz arkadaşınızdan tshirt almak istediğinizde ve BTC ile ödeme yapmak istediğinizde kimse sizi engelleyemez.

Temel sorun para basılıyor olması değil, basılan paranın para sahiplerine homojen şekilde dağıtılmıyor olması. Basılan para heterojen dağıtıldığında aslında halkın cebinden çalınıyor olması. Böylece ekonomiyi rahatlatmak için değil insanların emeklerini kolay yoldan çalmak için para basmaya devam ediyorlar.

Sabit arz bitcoin için çok öne çıkarılan bir özellik ancak hiç bir şeyi değiştirmeyip sadece günümüz ekonomisinden fiat paraları çıkartıp yerine doğrudan BTC'i koymaya kalkarsanız problem yaşarsınız. Bitcoin'in şeffaflık (hala gizliliğinizi koruyabilirsiniz), ortak karar mekanizması gibi sabit arz özelliğinden çok daha değerli özellikleri var. Şeffaf bir sistemde para basılsa dahi eşit dağıtılmak zorundadır. Herkese eşit dağıtıldığı sürece para basmak yada arzı sabit tutmak sonucu değiştirmez.

Günümüz ekonomik sistemlerine doğrudan bitcoin'i entegre ettiğinizde ekonomi büyümeye devam ettiği sürece bir bitcoin ile alabileceklerinizin sayısı artar. Fiat para değeri artık var olmasa bile alabileceğiniz şeyler artar. Buda muhtemelen hiç kimsenin harcamak istemeyeceği bir değere dönüşmesine sebep olur. Şöyle düşünün yarın daha çok şey alabilecekseniz, mümkün olduğunca harcamalarınızı ertelersiniz. Harcamama eğilimi günümüz ekonomik yapısına ters.

Merkezi borsaları kapatabilirler, merkeziyetsiz borsaları kapatamazlar. Devletlerin kapatma için uyguladıkları en önemli yöntem web sitesine erişimin engellenmesi ve fiat para akışının kesilmesi olabilir.

Merkeziyetsiz borsalara bağlandığınız web siteleri sadece bir arayüzden ibarettir. Arayüze erişilemez durumda olsa bile zincir üzerinde gerekli kontratı kullanarak istediğiniz alışverişi gerçekleştirebilirsiniz. Bu şuna benzer bitcoin.org kapatılınca bitcoin'in hala kullanılabilir olması gibidir.


Merkezi borsalar 10 senedir hayatımızda merkeziyetsizler ise 3 seneden daha az (merkeziyetsiz adı altındaki merkezi borsalardan bahsetmiyorum). Yaygınlaşmasını ele alırsanız son 1 sene diyebiliriz. Şu an önlerinde 2 tane temel engel var. Çoğu kullanıcının hala bir cüzdan kullanmaya aşina olmaması ve özellikle ethereum için işlem ücretlerinin yüksek olması. ETH 2.0 sonrası işlem ücretleri gereken seviyeye düşerse deneyimli hiç kimse çeşitli ödüller dışında parasını merkezi borsalara emanet ederek riske etmeyecektir. Merkeziyetsiz borsalar eninde sonunda merkezi borsaları tahtından edecekler.

Yakında tarihte çekim işlemlerini yeniden başlatacaklar. 1 Eylülde swift ile para yatırmanın yeniden açılması duyurusunda yakında aktif edeceklerini belirtmişler. FTX üzerinden de sorunsuz olarak aynı işlevi gerçekleştirmeniz mümkün, onlar da silvergate ile çalışıyor.

İşlemin kısa sürede iptal olma durumu nasıl bir işlem yaptığınız ile ilgili. Eğer uniswap gibi süre kısıtlaması olan yada fiyat emir aralığınızın dışına çıktığında işlemin iptal olduğu platformlar ise gas fee'yi biraz daha yükselterek işlem yapmak makul. İşleminiz iptal olduğunda tüm tutar kesilmiyor, daha az bir tutar kesiliyor. Buradaki fayda/risk analizini yapmak size ait.

Eğer kendi hesaplarınız arasında işlem gerçekleştiriyorsanız ve aceleniz yok ise gas fee o anda 2000 gwei bile gösteriyor olsa geçmiş bir kaç güne ait istatistiklere göre hareket edin. Ortalamanın altı bir rakamı seçin ve gönderin muhakkak o değere düşecektir.

Dün gün içerisinde +1000 gwei ile işlem gerçekleştiren kişiler de var, bir saat sonra 50 gwei ile işlem gerçekleştiren kişiler de var.

Audit testi gerçekleştiren kurumlar kontratı denetliyor ancak kontratta bilerek açık bırakılmış özelliklere müdahale etmiyor yada hakkında uyarıda bulunmuyor. Çünkü bunu projenin çalışma yapısıyla ilgili olarak tanımlıyorlar. Basit bir örnekle daha açıklayıcı olabilirim.

Altına yada dolara dayalı stabil birimler örneğin USDT sonsuz token yaratabilir bu projenin çalışma yapısıyla ilgilidir. Bu yüzden USDT ve benzeri çalışma yapısına sahip bir birime ait audit raporunda bu bir açık olarak nitelendirilmez yada aynı şekilde blacklist özelliği de böyle.

Art niyetli kişi gerek olmamasına rağmen bu özelliği açık bırakır ve audit raporunda belirtilmeyeceği için kullanıcı/yatırımcı sorunun farkında değildir. Dolandırma günü geldiğinde kontrat yetkilisi istediği kadar birimi yaratır satar ve piyasaya yapacağı duyuruda kontrattaki bir açıktan dolayı kontrat key'i çalan hacker sonsuz birim üreterek sattı diye duyurur (bu kişi çoğu zaman yazılım hizmetini aldığı kişidir). Paraya halen doymamışsa yeni bir kontrat yaratıp yola devam edeceğiz der ve yeniden güven toplar.

Foruma görsel yüklemek için;


kodunu kullanırsanız insanlar bağlantılara tıklamadan görselleri görebilmiş olurlar.

Katıldığınız geleceği belirsiz testnet programları için muhakkak başka hiç bir yerde kullanmadığınız boş cüzdanlar yaratarak kullanın. İletişime geçtiğiniz ve onay verdiğiniz her cüzdan sizin için risk içerir. ETH-BSC-AVAX zincirleri fark etmeksizin aynı adresin içerisi boşaltılabilir.

- Problem olmaz, fiat para çekimi borsanın hizmetlerinden birisi. Bir de zaten elinizde BTC olduğunu söylüyorsunuz FTX borsasında bozduktan sonra çekebilirsiniz.

- Devlet size olmayacağı konusunda garanti veriyor, sözünden vazgeçerse güvenilirliğini kaybeder. Varlık barışı piyasada sıcak paraya ihtiyaç duyulduğunda sıklıkla başvurdukları bir yöntem. Eğer bir sorgu ile karşılaşırsanız kanıt olarak bitcoin cüzdanı hareketlerinizi gösterebilirsiniz. Bu kullanmış olduğunuz adreslerin gizliliğini yok eder bunu da unutmayın.

- Deneme miktarını işe hiç karıştırmayın. Farklı bankalar farklı uygulamalar gerçekleştiriyor. Yeni bir hesap açın ve o hesaba çektiğiniz tutar üzerinden varlık barışını gerçekleştirin. Deneme çekiminizle ilgili vergi problemi ile karşılaşsanız dahi küçük bir miktar olacağı için öder geçersiniz.

Hayır, coinmarketcap'ın başlattığı orijinal bir özellik değil. Coingecko uzun süredir şeker adında uyguluyor bu özelliği, bir kaç akşam önce de Enjin'e ait NFT'leri 1500 şeker karşılığında kullanıcılarına bedava olarak dağıttılar.

İzlemeniz gereken yol:

Login and Security → My Candies

Rewards bölümüne girerek sahip olduğunuz şekerleri harcayabiliyorsunuz. Bitcoin, defi ile ilgili kitaplar yada çeşitli üyelikler satın almak için de kullanabiliyorsunuz.

Hacker şu an aktif ve çaldığı birimleri ethereum'a çeviriyor. Kontratlarında blacklist özelliği aktif olan birimlerin aksiyon almasını engellemek istiyor. Bu yüzden USDT - USDC gibi birimlerden uzak duruyor. Daha sonra Tornado.cash veya alternatiflerini kullanarak izini kaybettirmeyi deneyecek muhtemelen.

https://etherscan.io/address/0xA14d5DA3C6BF2D9304FE6D4BC6942395b4dE048b#tokentxns

Bitcoin dostu değiller, sadece pastadaki paylarının azalmasını engellemeye çalışıyorlar. Şirketler duygusal davranmaz sadece kar odaklılardır. Bitcoin özgürlüktür, bankalar ise bitcoin'in bu yapısını değiştirme eğilimindeler. Müşterilerine bitcoin alma satma hizmeti verirken dahi bitcoin'leri sadece banka cüzdanlarında tutmalarına imkan tanıyorlar bu bitcoin sahibi olmak yada bitcoin dostu olmak değildir.

Bitcoin aracıları ortadan kaldırmayı hedefler, bankalar ise en büyük aracılardır ve araçlar değişse de rollerini kaybetmemek için güncellemeler yapıyorlar. İnsanlar bitcoin'in özgürlükçü yanıyla değil sadece fiyatıyla ilgilenmiş oluyor.

Çoğu projenin kendisine ait bir yazılım ekibi bile yok, dışarıdan ücret ödeyerek iş yaptırıyorlar. Ekip iyi niyetli ve tamamen projeye adanmış olsa dahi kontratı hazırlayan kişiler zaten kontratın problemli kısımlarını en iyi bilen kişiler oluyor. Onlar için geriye sadece sistemin yeterince büyümesini beklemek kalıyor, yeterince büyüdüğünde de kontrattaki açıktan faydalanarak boşaltıyorlar.

Daha önce bana yatırım hakkı tanıyan bir projenin kontratı dışarıdan birisine hazırlattığını öğrenince yatırım yapmaktan vazgeçtim. Piyasaya satış fiyatından 100x yaparak girdi ve tekrar 5'e katladı kendisini bence tamamen saçmalıktı. Bir kaç ay sonra beklenen son gerçekleşti, kimliği belirlenemeyen (  ) bir kişi tarafından sonsuz birim yaratılarak içi boşaltıldı.

Umarım tüm parasını tek borsada tutmuyordur. Binance dahil hiç bir borsaya güvenmemek gerekli, yarın sabah nasıl bir güne uyanacağımızı hiç birimiz bilemeyiz. Sadece acil işlemler için çok küçük miktarlar tutulabilir. Kendisini trader olarak tanımlayanların da bir kaç farklı borsada riskini bölerek çalışmaya devam etmesi gerekir. Kendimi kısıtlamak için %5 limit koydum, çoğu zaman yatırımlarımın sadece %2-3 kadarını borsalarda olası acil ödemeler ve benzeri durumlar için bulunduruyorum.