Lightning Network konusunu çoğunluk global kaynaklardan derlediğim şekilde basitçe sizin paylaşımınıza sunuyorum. Umarım faydalı olur. Eklemek veya düzeltilmesi gerektiğini düşündüğünüz bir bilgi olursa lütfen paylaşınız.
1.
Lightning Network Nedir? 2.
Lightning Network Çalışma Prensibi 3.
Güvenlik konusu 4.
Lightning Networku kim geliştirdi? 5.
Kullanım Alanları ve 2019 Gelişmeleri 6.
Özet ve KapanışLightning Network Nedir?Lightning Network veya kısaca LN, Bitcoin'in küresel bazda benimsenmesine yönelik problemlerin başında gelen küçük ölçekli ödemelerdeki yüksek işlem ücretleri ve onay sürelerini çözme yönünde yeni geliştirilen bir özelliktir. Veya daha basit ifade etmek gerekirse Lightning Network; Bitcoin'in bilinen dezavantajlarını egale etmeye yönelik ortaya çıkan bir teknoloji diyebiliriz.
Lightning Networkun temelde bunu yaparken işlem kapasitesini eskiye göre çok yüksek seviyelere çıkarırken buna karşın madencilere ödenecek olan ücretleri düşürmeyi hedeflediğini söylemek mümkün.
Lightning Network Çalışma PrensibiLightning Network'ın en önemli farkı yapılan her bir işlemi blokzincirine kaydetmemesidir. Bunun yerine blokzincir dışında ekstra bir katman oluşturur ve işlemleri bu katman üzerinden devam ettirir. Gönderici ve alıcı bu katman üzerinden ödeme kanalları oluşturarak istediği sayıda işlem yapar. Ta ki kanalı kapatmak isteyene kadar.
Bu kanallar 2 kişi arasında oluştuğu ve ara işlemler blokzinciri üzerinden yürümediği için son derece hızlıdır ve işlem ücretleri ise yok denecek kadar azdır. Sadece kanal kapatıldığında işlemler blokzincirine kaydedilir.
İsimleri Ali ve Veli olan 2 kişiyi alalım. Ali, Velinin ebeveyni olabilir ve devamlı Veliye harçlık göndermesi gerekiyordur. Veya devamlı verilen örnekte olduğu gibi Veli bir kahve dükkanı sahibi olabilir ve Ali her sabah bu kahve dükkanından kahvesini içiyordur. Önemli olan Ali ve Velinin birbiriyle sık para transferi yapan 2 kişi olması.
Şimdi Ali, Veliye göndereceği bitcoin için klasik bitcoin çalışma prensibine göre saniyede ortalama 7 işlem yapan blokzinciri üzerinden ödemesini yapması saatler alabilir. Ayrıca 10 liralık kahveye oranla veya babasının gönderdiği harçlığa oranla çok yüksek bir işlem ücret ödemesi gerekebilir.
İşte Lightning Network tam olarak bu noktada devreye giriyor. Ali ve Velinin bu 2 handikaptan kurtulmaları için tek yapmaları gereken şey Lightning Network üzerinden bir kanal açmalarıdır. Böylece işlemlerini anlık olarak ve neredeyse sıfıra yakın bir işlem ücretiyle gerçekleştirebilirler.
Ali ve Veli ilk önce ilgili private anahtarları ile ulaşabilecekleri multisignature bir cüzdan oluşturmaları gerekiyor. Sonrasında iki taraf da belirli bir miktarda bitcoinı bu cüzdana yatırmalı. (Eğer Veli, Aliye birşey göndermeyecekse Veli yatırmayabilir.) Diyelim ki ikisi de 5 bitcoin yatırdılar.
Bundan sonra Ali ve Veli birbiri arasında sınırsız işlem yapmaya başlayabilir. Temelde bu işlemler iki kişinin depozit ettiği meblağın dağılımında değişiklik yapmaktır. Mesela Ali, Veliye 1 BTC göndermek istiyor. Bunun için bu meblağın sahiplik hakkını Veliye vermesi lazım. Bunun için iki tarafta private keylerini girerek final bakiyelerini onaylarlar.
Asıl dağıtım ise kanal kapandığında olur. Algoritma en güncel ve imzalanmış bakiyeleri baz alır. İşlem sonrası Ali ve Veli kanalı kapatmaya karar verirse; Ali 4, Veli 6 bitcoin almış olur.
Daha önce bahsettiğimiz gibi sadece kanal kapandıktan sonra, final meblağlar Bitcoin zincirine yayınlanır. Lightning Network'un çalışma prensibi kullanıcılar arası yapılan birden fazla işlemin ana blokzincirin dışarısında yapılması ve blokzincirine en sonda ve tek bir seferde kaydedilmesini sağlar.
Buradaki daha da ilgi çekici ve cezbedici nokta, bu teknoloji benimsendiğinde, Bitcoin'i belli bir kişiye göndermek için her seferinde özel bir kanal üretmek zorunda kalınmayacağı; çünkü kanal sayısı o kadar artacak ki oluşturulmuş diğer kanallar aracılığıyla hedef işlem gerçekleştirilebilecek. Yani senin hedef kişi ile aranda kanal oluşturman yerine senin kanal bağlantın olan başkalarının kanalları üzerinden de işlem yapabilmen mümkün olacak. Yani gönderenin alıcıyla arasında direkt bir kanal olmasa bile, sistem diğer kanalların içerisinden otomatik olarak en kısa yolu bulup o kanallar üzerinden bağlantı kuracak.
Bu Lightning Network'un nasıl insanların Bitcoin ile kolayca kahve bile alabileceklerine cevap verebilecek bir teknolojidir. Buna bakarak bitcoin ödemesinin neredeyse hiç bir işlem ücreti ödemeden yapılabileceği söylenebilir.
Güvenlik konusuBütün bunlarla beraber Lightning Network konseptinin blokzinciri üzerinden çalışacağı ancak onun güvenlik koruması altında olmayacağını söyleyebiliriz. Bu sebeple de Lightning Networkun daha çok ufak çaplı ödemeler için kullanılacağını öngörebiliriz. Büyük çaplı transferlerin merkezsiz bir güvenlik gerektiren orjinal katman üzerinden yapılması konusunda ciddi görüşler olduğunu ifade etmek kullanıcıların yararına olacaktır.
Ancak güvenlik açısından pozitif bulabileceğimiz Lightning Network'un etkileyici bir özelliğini de belirtmek gerek. Çapraz
atomic swap lar. Yani farklı blokzincirleri arasında işlemlere imkan sağlaması. Basit olarak söylemek gerekirse atomic swap özelliği hiçbir borsaya girmeden istediğiniz kripto parayı başka bir kripto paraya çevirmenize olanak sağlayacak. Bu da aslında merkezi borsalarda yaşanan güvenlik sorununu elimine edebilecek bir özellik.
Lightning Networku kim geliştirdi?Lightning Network ilk olarak bir whitepaperda Joseph Poon ve Thaddeus Dryja tarafından 2015 yılında tanımlandı. Bu whitepapera buradan ulaşabilirsiniz
(link). Şu anda 3 ekip kollektif olarak Lightning Networkun geliştirilmesi üzerinde çalışıyor. Blockstream, Lightning Labs ve ACINQ.
Kullanım Alanları ve 2019 GelişmeleriLightning Network'un kullanımını 2018 sonuna kadar başlangıç evresi olarak adlandırırken 2019 yılıyla beraber artık kullanım alanlarının somut olarak yaygınlaştığını ve 2019 yılının LN için oldukça parlak geçtiğini söylemek mümkün.
Lightning Networkun 2019 yılını aslında 3 büyük adımla maddeleyebiliriz. Bunlar; ilk bitcoin transferi, mobil cüzdanlar ve Bitfinexin Lightning Network entegrasyonu.
Geçtiğimiz yıl mart ayında geliştiriciler, tüm dünyaya Lightning Network'un çalıştığını göstermek için sembolik olarak 100 dolarlık bitcoin transferini gerçekleştirdi. Lightning Torch ödemesi olarak adlandırdıkları bu transfer elden ele kutlamalar eşliğinde geçirildi. Bu işlemlere dahil olanlar arasında Twitter CEO'su Jack Dorsey, Binance CEOsı CZ ve Linkedin CEO'su Reid Hoffman gibi ünlü isimler de vardı.
Lightning Network gene 2019 yılında mobil cüzdanlar üzerinden de çalışmaya başladı.
Breez mobil cüzdanı Neutrino temellidir. Kullanıcıların Ligtning Network ile bitcoin transfer etmeleri ve ödeme almalarını sağlamak amacıyla geliştirilmiştir. Breez sektöre giren Neutrino altyapılı ilk istemciydi ve hafif istemcisi ile kullanıcıların blokzincirinin ölçeklendirilmiş versiyonuna erişim izni vermektedir. Böylece kullanıcılar işlemlerini minimum veri kullanarak mobil cihazları üzerinden yapabilirler.
2019 yılı ayrıca Lightning Network için donanım gelişmeleri yönünden de çok parlak geçti. Casa, Node 2 yi duyurdu. Casa nodeları bağla ve kullan şeklinde çalışan Lightning Network nodelarıyla ün kazanmıştı.
Casa Node 2 yeni Raspberry Pi 4 ile daha hızlı bir işlemci üzerinden çalışacak ve önceki CASA node cihazlarında bulunan 1 GB RAMa karşılık 4 GB RAMe sahip olacaktı.
Bu gelişmeyle, Casa herkesin Lightning Network kanalı kurmasının önünü açmış oldu.
2019 yılının üçüncü büyük gelişmesi ise kuşkusuz Bitfinex borsasının Lightning Network (LN) üzerinde Bitcoin işlemlerinin destekleneceğini duyurmasıydı.
Böylece kullanıcıların anlık bir şekilde ve neredeyse sıfır transfer ücretiyle bitcoin gönderebilmelerinin önü açılmış oldu. Bitfinex duyurusunda Lightning Network entegrasyonunun 2 aşamada olacağını ve duyuruyla beraber ilk aşamanın gerçekleştiğini söyledi.
Özet ve KapanışÖzellikle mikro ödeme dediğimiz gönderim masraflarını karşılayamayacak derecede küçük olan ödemelerin daha basit bir şekilde yapılmasını sağlayacak olan Lightning Networkda her işlemde ayrı ayrı ücret ödemektense bu işlemleri blokzinciri dışında tutup sadece finalize edilip kanal kapatılacağı zaman blokzinciri üzerinde işleme sokar ve tek seferde ödeme yapılır.
Eğer Bitcoin'in gelecekte sadece uzun vadeli bir yatırım amacı değil, gerçekten alternatif bir ödeme aracı olabileceğine inanıyorsanız Lightning Network bu yönde atılmış olan ilk ve en büyük adımdır diyebiliriz. Saniyede 7 işlem ile Visa, Mastercard gibi ödeme araçlarıyla yarışması mümkün gözükmeyen bitcoinin artık onları çok geride bırakabileceği bir teknolojisi var. Çünkü bitcoin üzerinden ikinci bir katmanla ödeme kanalları oluşturarak ödeme yapmayıs ağlayan Lightning Network çok düşük ücretlerle rahatlıkla anlık ödeme çözümleri sunabilir.
Show Posts
