Merkeziyetsiz platformlarda kilitlediğinizde daha yüksek faiz oranları vaat ediliyor ancak risk daha yüksek. Akıllı sözleşmelerde bulunan açıklar sebebiyle içerisi boşaltılmış bir çok platform oldu yakın geçmişte. Aynı şekilde merkezi platformlar da kilitleme yaparak faiz kazanmanızı sağlıyor ancak ben %1.2 BTC faiz oranı için bitcoin riske etmeyi mantıklı bulmuyorum.

Merkezi platformlar her ne kadar risklerin düşük olduğunu iddia etseler de bütün yatırımlarınızı kaybetme riskiniz her zaman var ve bahsettikleri kadar düşük değil. Bazı merkezi platformlar çeşitli sigorta anlaşmalarına sahipler ama Türkiye'yi kapsamıyor bu anlaşmalar.

Satoshi ile ilgili gizem insanlara çekici geliyor. Bitcoin ile ilk tanıştığım zamanlarda çok muhtemelen herkes gibi çok fazla araştırma yapmıştım ama artık önemsemiyorum. Gerçek ismi ne olursa olsun önemli değil, o artık Satoshi.

Satoshi hala forumun bir parçası olabilir ve yazılanları okuyor olabilir, eğer hayattaysa. Yine de hayata farklı pencerelerden bakmayı başarabilen zekaların ne yapıyor olduklarını kestirmek imkansız. Bitcoin'den ve kripto teknolojilerinden tamamen farklı bir alanda yaşamını devam ettiriyor olabilir. Kendisine farklı hedefler seçmiş olabilir. Gizliliğine önemsenmeyen bir kişiyken bile çok değer veren bir kişinin bu saatten sonra herhangi bir açık vermesini beklemiyorum. Ama hala geçmişte bazı izler bırakmış olabilir.

Btcturk ve Paribu dışındaki borsaları kullanmanızı tavsiye etmiyorum. Hatta Paribu'da bot stratejileri ve forumda temsilcileri bulunmadığı için kullanılmamalı. İkisi dışındaki borsalar ise çok fazla problem çıkarıyorlar. Yerli borsaları artık çok nadir kullanıyor olsam da genel durumları hakkında bilgi verebilirim.

Btcturk: Bir dönem kaybettiği popülariteyi geri kazandı. Yetersiz kaldıkları durumlar olsa da (yoğun günlerde server çökmeleri ve benzeri). Şu an birincil derecede kullandığım yerli borsa. En uzun zamandır faaliyet gösteren ve bence en güvenilir yerli borsa. Özgür Güneri gibi finans piyasasında bilinen bir ismi işlerin başına getirmeleri aslında işlerini ne kadar ciddiye aldıklarının göstergesi.

Paribu: Eskiden en yoğun kullandığım borsaydı. Önce forum temsilcilerini iptal ettiler ardından müşteri hizmetlerini ikinci plana attılar. Ayrıca gördüğüm bir kaç olaydan dolayı artık kendilerine güvenmiyorum.

Thodex: Teknik ekipleri oldukça yetersiz. Sorun yaşayan bir kullanıcıya private key yerine TxID verecek kadar yetersizler. Destek hizmetleri her mesaja dönmeye çalışıyor ancak sorun çözme konusunda başarısızlar. Son dönemde forumda problemlerle en çok anılan borsa.

Koinim: Bir dönem paribu ve btcturk'ü yakalayabilecek hamleler yaptılar ancak son dönemde çok gölgede kaldılar. Güvenilir olduklarını ispatlamaları için çok daha fazla çabalamalılar.

Türkiye saati ile 02:00 - 03:00 arası queue-it üzerinden yerinizi almalısınız. 03:00'dan sonra giriş yaparsanız sıralamada en sona atar sizi yani girmenizin bir anlamı olmaz.

03:00'dan sonra sıranız belli olacak. Bugün katılım miktarı az olacağı için queue-it çok kısa sürede sıranızı belirleyecektir. Option 1 için yoğunluk fazlaydı bu yüzden sıra vermesi yarım saatten fazla sürdü. Bugün satışlar dahil 20-25 dakika sürecektir tüm süreç.

Yarın geceki satış için ise katılım çok daha fazla olacağı için saat 4:00'a doğru sıralama ancak belli olur. Satış 4:30 gibi biter.

Herkes max alım miktarı yaparsa 1200 2400 kişi alacak maksimum 2000 4000'leri görmesini bekliyorum sıralamanın. Ethereum ve bitcoin fiyatları yüksek olduğu için markette dolaşımdaki para miktarı fazla. 5000$ ödemeyi rahat şekilde yapacak çok fazla kişi olacaktır. Raund 1 katılımcısından çok daha fazla katılımcı olacak yarın. Önceden sisteme giriş yapmayı ihmal etmeyin. Sistem 10 dakika herhangi bir hareket olmazsa atıyor ve giriş sırasını baştan beklemeniz gerekiyor. Sıra 1 saati geçerse alım sırasına giremeden süre bitebilir.

22kb sabit blockchain boyutu çok şeyi değiştirebilir. Mina, Casper Labs'a göre daha üst düzey bir proje, token adet ve fiyatı oranladığınızda 4 kat gibi bir fark var arada. Enflasyon ise casper labs'a göre çok daha düşük (8 senede 2 milyar supply).

Herkes üst teklif olan 1000$'lık satın alırsa 18750 kişi satın alabilecek, 25000. kişiye kadar sıra gelebilir en fazla. 200k civarı katılım tahmin ediyorum yaklaşık %12 şans bu proje için gayet makul.

OTC gruplarında testnet cüzdanları çok yüksek fiyatlardan satışa sunuluyordu, bu satış haberinden sonra hesapların değeri düşecektir. Piyasanın o günkü koşullarına göre alınabilir bir risk olursa gireceğim.

Bot kullanmak manipülasyon değildir. Kullanıcıların bir kısmı trade stratejilerini botlara entegre ederek bilgisayar başında olmadan işlem gerçekleştirirler. Kullanacakları stratejiler belliyse işlem yapmak için saatlerce bilgisayar başında olmalarına gerek kalmaz.

Bot konusunda en tehlikeli nokta kullanıcılara izin vermeyip sadece kendi botlarına işlem yaptıran borsalar. Oyunun kurallarını tamamen kendileri belirledikleri için yanlış hamle yapma olasılıkları kalmıyor, istedikleri birimin fiyatını istedikleri dilime çekebildikleri için kullanıcılar kaybediyor. Yüksek fiyat oynaklıklarında borsayı bir kaç saatliğine kapatıp daha sonra güncel duruma göre emir tahtasını ayarlıyorlar. Kaybetmeleri mümkün olmayan bir oyun gibi düşünebilirsiniz. Manipülasyon budur.

İmza kampanyalarına katılım ve benzeri yollarla gelir elde etmek için hesap satın almayı düşünüyorsunuz muhtemelen. Dolandırıcılık amacıyla bu işlemi gerçekleştiren insanlarda var ama hesap satın almak çoğu durumda tehlikelidir. Escrow kullansanız dahi satın aldığınız hesabın geçmişinin temiz olduğundan asla emin olamazsınız. O hesap kullanılarak bir suç işlenmiş olabilir ve bağlantılı kişi artık siz olacağınıza göre kendinizi istemediğiniz durumlarda bulabilirsiniz.

Forum kuralları açısından bakarsanız plagiarism kurallarını çiğnemiş olabilir, fark edildiğinde kapatılmasına sebep olur. Yada geçmişte bir kaç ödül kampanyasının kurallarını çoklu katılım ile ihlal etmişse DT üyeleri tarafından negatif trust verilmesine sebep olabilir. Çoğu kampanyanın negatif işaretli hesapları kampanyaya dahil etmediğini düşünürseniz sizin için kötü bir ticaret olur.

Satın almak yerine topluluğun bir parçası olmayı denerseniz çok daha güvenli bir şekilde kendi yüksek rütbeli hesabınızın sahibi olabilirsiniz.

Enflasyon oranlarının çok yüksek seyrettiği ülkelerde (Venezüella, Arjantin, Nijerya, Türkiye ...) insanlar ceplerindeki paranın günden güne eridğini gördükleri için bir arayış içerisindeler. Daha önceleri altın ilk akla gelen birim olurken bitcoin insanlar için farklı bir seçenek yaratmış oldu. Pazartesi günü Türk Lira'sının tek bir olayla diğer para birimleri karşısında %16 değer kaybı yaşadığını hesaba katarsanız bu insanlar için bitcoindeki fiyat oynaklıkları da normal geliyor ve tercih sebebi haline geliyor.

Bulunduğum bir çok kripto temelli telegram kanalında da en büyük insan artışı Türkiye'den geliyor. Çevremdeki herkes artık bitcoin hakkında bir şeyler biliyor. Tek anlamı var çoğu insan bitcoine Türk Lira'sından daha fazla güveniyor.

Telegram gruplarını kullanarak insanları dolandırma yöntemi oldukça bilindik bir yöntem fakat artık yöntem değiştirdiler. Çok kullanıcı sayısına sahip bir telegram kanalını hedef topluluğun telegram kanalı adına benzetiyorlar. Bunu yaparken aynı zamanda da kanaldaki yöneticilerin tamamının profillerini kopyalayarak ve kanalda satış duyurusu açarak yeni kullanıcıları dolandırıyorlar. Bu tuzağa düşmemenin en kesin yolu telegramda bir kanala katılmak için arama yapmak yerine doğrudan web sitesi üzerindeki bağlantıları kullanarak topluluk kanallarına katılmak. Arama motoru çoğu zaman sizi sahte telegram gruplarına yönlendirebiliyor. Dikkatli olun.

Eğer kullandığınız seed size verilen seed ise yani doğruysa cüzdana bağlı tüm adreslere ulaşabilirsiniz. Ödemeleri farklı adreslere alsanız bile fark etmez. Adresler kısmına girerek bulabilirsiniz. Eklenmiş adres listesinde yoksa bile elinizdeki seed doğru olduğu sürece problem yok.

Adreslerden birisini seçin, cüzdanı tekrar kaldırıp yükleyin adres listesinde elinizdeki adresi kontrol edin. Listede çıkmasa bile problem değil.

Sürekli ağzından istikrar kelimesini düşürmeyip ülkede tek bir bağımsız kuruluş, kurum bırakılmazsa kimse ülkenin para birimine güvenmez hale gelir. Eskiden Dolar karşısında Türk Lira'sının erimesini yüksek teknoloji üretememeye bağlıyordum. Artık bambaşka bir boyuttayız. Bir ülkenin tüm kalkınması inşaat sektörüne yıkarsanız üzerine güven verecek hiç bir davranışta bulunmazsanız para biriminin erimesini izlersiniz.

Zaten değildik ama bence artık umurlarında bile değiliz. Yarın iç siyaseti yönlendirmek adına başka bir olay koyulur ortaya herkes o noktaya yoğunlaşır. Ülkede boyu aşmış liyakatsizliği, bağımsız olabilecek hiç bir kurumun kalmadığını herkes görmezden gelmeye devam eder.

Vatandaş olarak parasını bankaya koymaya korkan bir sürü insan varken yabancı yatırımcı beklemek zaten komik olur. Elimde hala kendime göre yüklü miktarda BTC ve ethereum var. Bozup varlık barışı yaptıktan sonra bankaya çekmek saçma geldiği için realize olamıyorum. Bu forumda benimle benzer durumda başka kişilerde var. Yabancı bir ülkede banka hesabı açıp parasını orada tutmayı düşünen insanlar var. Ülkemin geldiği duruma üzülmekten başka bir şey yapamadığıma mı üzülsem, kendi ülkesine güvenemeyen insanların sayısının sürekli arttığına mı üzülsem bilemiyorum.

Trust wallet gibi 3. parti mobil cüzdanlar genelde daha düşük transfer ücretleri ile hizmet sunabilmek için native segwit (Bech32) destekliyorlar. https://litecoin.org/ üzerinden electrum wallet yada android lite wallet seçeneklerini deneyerek başlayabilirsiniz. Ledger kullanıcısı olduğum için denemedim ancak eski versiyonları da seçenek olarak sunma olasılıkları yüksek. Core wallet indirmeyin senkronize olması için çok büyük boyutta dosya indirmesi gerekecektir.

Evet bir çok borsa işlem yoğunluğunu azaltmak için bir alt limit koyar. Belirli bir donanım ve server maliyetleri var ve daha küçük emirlere izin verdiklerinde oluşacak maliyet çok fazla arttığı için yapmanıza izin vermezler. Merkeziyetsiz borsalarda herhangi bir alt limit yok ancak bahsettiğiniz birimin kendi ağında herhangi bir merkeziyetsiz borsa bulunmuyor. Bulunsa dahi çoğu zaman ağ ücretleri yapacağınız işlemi çok maliyetli hale getirir.

Yukarıda belirttiğim iki seçenekten birini kullanmalısınız. Ya birim fiyatının artarak alt limiti aşmasını bekleyeceksiniz yada alt limitten daha fazla alım yaparak eldekilerin tamamını tekrar satmayı deneyeceksiniz. Bazı borsalarda dönüştür seçeneği var ancak bittrex'in kendi birimi olmadığı için bu seçenekte yok.

Upbit, Coinex, Hotbit listelenmiş olduğu diğer borsalar bunlar. Alt limitleri kendiniz kontrol edebilirsiniz.

Ltc1 ile başlayan adresler native segwit (Bech32) adresler, daha yeniler. "M" ile başlayan adres ise P2SH. Eski adrese gönderebiliyor olmanız lazım ancak ödeme almak istediğiniz yer hala eski adres biçiminde bir cüzdan kullandığı için yeni tip (Bech32) adrese gönderi gerçekleştiremiyor. Adresin herhangi bir kısmını silerseniz yapacağınız işlem hatalı olur.

Her iki adres tipini de destekleyen bir borsa üzerinden işlem gerçekleştirebilirsiniz yada P2SH formatını destekleyen yeni bir cüzdan edinerek ödemeyi alabilirsiniz.

Borsaların ticaret gerçekleştirilebilmesi için alt limitleri vardır. Satış emri için vermeye çalıştığınız teklif minimum sınırın altında kalıyor. Satış işlemini gerçekleştirebilmek istiyorsanız en az 193.8 birimlik bir emir girişi gerçekleştirmeniz gerekiyor. Şu anki birim değeriyle yapmaya çalıştığınız teklifin güncel değeri 5$ civarında. Satabilmek için ya üzerine yeni birimler ekleyerek limiti geçmeyi deneyebilirsiniz yada birimin fiyatının artmasını bekleyebilirsiniz.

Madencilikle elde edilen gelirin havuzdan direkt kişisel cüzdana gönderilmesinde bazı avantajlar ve dezavantajlar var. Hemen satma eğiliminde olup olmamanız bile tercihinizi belirlemede etkili olabilir.

Doğrudan kişisel cüzdana gönderilirse:

• Kişisel cüzdanınızdan birimi borsaya taşırken ekstradan transfer ücreti ödersiniz. Eğer bitcoin kazıyorsanız parça parça ödeme işlemi alacağınız için gerçekleştireceğiniz transfer sırasında input sayısı çok fazla olacağı için yüksek transfer ücreti çıkabilir. Ethereum için böyle bir problem söz konusu değil.
• Kişisel cüzdanınız bir borsa cüzdanından daha güvenlidir. Kontrol tamamen sizdedir.

Borsa cüzdanına gönderilirse:

• Birimlerinizi borsaya taşımak için bir transfer ücreti ödemenize gerek kalmaz.
• Borsa cüzdanının kontrolü sizde değildir.
• Borsalar dönemsel olarak deposit adreslerinde değişikliğe gidebilir. Böyle bir durumda kazdığınız birimler artık erişiminizin olmadığı eski cüzdanınıza gönderilir ve kurtarmanız imkansız hale gelir.

Youtube ve benzeri platformda anlatım yapan kişiler genellikle acemi kullanıcılardır. Abone toplamak için bilmedikleri konularda uzman gibi davranabilirler. Sözlerinin bir geçerliliği yoktur. Bazen de reklam anlaşmaları olan borsalara insanları yönlendirmeyi tercih ederler. Her zaman kendi araştırmanızı yapmalısınız.

Bitcoin ilgi grafikleri fiyatı takip eder, fiyat ilgi grafiğini takip etmez. Eğer bir kişi ilgi grafiğini takip ediyor ve ilginin çok yükseldiğini görmüşse satın almak için çok geç kalmış demektir. Zirve noktasına yakın bölgelerde insanlar arası bilgi transferi ve tv kanallarındaki haberler gibi etkiler sebebiyle içeriye giren insan sayısı artar ve söz konusu bitcoin ise zirveden satın almanın acısını bir kaç sene boyunca çekerler.


2017-2018 yılları arasında çoğu kişi bitcoin ve blockchain kelimesini hayatında ilk kez duyduğu için araştırmak isteyenlerin oranı doğal olarak daha fazlaydı. Günümüzde ise bu iki kelimeyi duymamış yada daha önceden araştırmamış kişi sayısı çok daha az. Bir kişinin Bitcoin kelimesini hayatında hiç duymamış olması için Amazon ormanlarında yaşayan kabile üyelerinden birisi olması gerekiyor artık. 2017'de yaşanan dönemle şu an yaşadığımız dönem birebir aynı değil.

Foruma katılımın azalması veya sessizleşmesi ise gayet doğal. İnsanlar artık çok daha kısa yazılar okumayı seviyor. Bunu bir dönem facebook'ta yer alan sayfalar dolusu yazıların yerini twitter'da 150 karakterlik yazıların alması gibi düşünebilirsiniz. Forum kullanımı eskisi kadar yaygın değil. Çoğu insan gerçek bilgi edinmek yerine kısa yoldan kendisine para kazandıracağını düşündüğü twitter fenomenlerini takip etmenin kendisi için daha faydalı olduğunu düşünüyor. Twitter fenomenlerinin onları sürüklediği tuzakları fark ettiklerinde kazanmak için gerçekten bilgi edinmek zorunda olduklarını anlayacaklar.

İlk yarılanma öncesi dönemleri ele alırsak ve ortalama olarak günde 144 blok olduğunu düşünürsek günde 7200 BTC ortaya çıkıyordu. Başlangıçta bitcoin madenciliği yapan insanların bir çoğu bunu maddi bir değer olarak görmeyip yeni bir şeyi deneme arzusuyla yapıyordu. Bilgisayarlarına bir program yükleyip günde 500-600 bitcoin elde edebiliyorlardı. Forumdaki eski kayıtlara göz atarsanız daha fazlasının da mümkün olduğunu görebilirsiniz. Çok az kişi olduğu için kişi başına düşen bitcoin miktarı da fazlaydı.

Bu bilgilerin üzerine neredeyse 1 sene boyunca bitcoin'in herhangi bir değere sahip olmadığını da eklerseniz çok sayıda kişinin cüzdan erişimlerini önemsemediğini ve kaybettiğini düşünebilirsiniz. Fiyat 1$ olduğunda ise yaklaşık 10 gün madencilik yapan bir kişi 5000$ elde edebiliyordu. 10 gün bilgisayarımızı açık tutmak karşılığında bize 5000$ ödeseler hepimiz bu teklifi kabul ederiz. Oldukça karlı bir ticaret gibi görünebilir.

İlk günlerden beri bitcoini önemseyen ve cüzdan erişimini kaybetmemiş kişi sayısı muhtemelen çok azdır. Bazıları belki de tamamen unutup değerlendikten sonra geri döndüğünde hala cüzdanlarına erişim sağlayabilecek kadar şanslı olanlardır. Bazıları ise en başından beri bitcoinin geleceğine tamamen inanmış olabilirler. Yine de bunların çok az kişi olduğuna eminim.

İlk bir sene boyunca kazılan bitcoin sayısı 2.6 milyon ve çok fazla acemi insan ve bitcoinin gelecek değerini tahmin edemeyecek meraklı insan olduğunu düşündüğünüzde bunların büyük bir kısmının zaten ulaşılamaz halde olma ihtimali yüksek. Bitcoin fiyatının tam olarak koca bir sıfırdan bugünkü değerine ulaştığını düşündüğünüzde neredeyse kendisini sonsuza yakın bir değere katlamıştır. İlk günlerdeki 1 günlük madenciliğin bile bugün milyon dolarlara eşit olduğunu düşünürseniz elinde hala ilk zamanlardaki bitcoinlerini bilinçli olarak tutabilecek kişi sayısının çok az olduğuna kanaat getirebilirsiniz.

10 senelik süreç insan hayatında önemli bir parça. Ve maalesef bu kadar zamanda o insanların bir kısmı da hayatını kaybetmiş olmalı. Ortalama insan ömrü 70 sene olduğuna göre yaklaşık 1/7'si bugün artık yaşamıyor diyebiliriz. Bu hesaplamada bitcoine ilgi gösteren insanların yaş ortalaması da önemli. Muhtemelen gerçek oran 1/7'den daha küçüktür. Gençlerin yeniliğe daha açık olmaları varsayımından yola çıktığımızda gençlerin çoğunlukta olduğunu düşünebiliriz.

Kuralları hiç bir zaman okumazsanız hesabınızın neden kapandığını da öğrenemezsiniz. Hesabınız botlar tarafından "autoban" şeklinde kapatılmış. Sebebi de daha önceki hesaplarınızın birinde plagiarism (intihal) yapmış olmanız.

Autoban sebebiyle kapatılmış bir hesap sahibi yeni hesap açtığında eğer hesaplar arasında bir bağlantı varsa bu hesaplar da kapatılır. Her profilinizde kimlik kanıtı olarak aynı sosyal medya mecralarını v.b. kullandığınız için bağlantılanması ve rapor edilmiş olması normal.

Bu forumda küfür yada hakaret ettiğiniz için banlanmazsınız, virüs v.b. içermediği sürece link paylaşımı yaptığınız için kapatılmazsınız. Boş muhabbet ettiğiniz ve hatta dolandırıcılık girişiminde bulunsanız bile banlanmazsınız. Bu tip eylemlerin topluluk tarafından dışlanması beklenir.

Hesaplarınızın kapatılmasını istemiyorsanız yukarıda paylaştığım kuralları okumalısınız.

Fiyat ile ilgili insanları etkilemeden adil bir anket açmayı planlıyorsanız şıklar arasındaki  dağılım eşit olmalı. Bitcoin fiyat anketine koyduğunuz 6 seçenekten 5'i düşüş hedefli ve sadece birisi artış seçeneği iken altın için açtığınız ankette 5 şıktan çoğu yükseliş ve sadece 1 tanesi düşüş içeriyor. Bitcoin fiyatı 3000$ dan 60.000$ seviyesine çıkarken her fiyat bareminde ve her yerde insanlara BTC satmaları için tavsiye vermeye çalışıyordunuz, gördüğüm kadarıyla sizin tarafınızda değişen bir şey yok.