İnsanların bir bölümü için para her şeyden önce gelirken küçük bir azınlık için durum farklıdır. Hiç param olmayacağı şart koşulsa bile, hiç kimse bilmese bile Satoshi olmanın vereceği hazzı satın alabilecek para yada değerli maden yok. Sadece para kazanmak amacıyla yola çıkılan durumlarda güdülenme eksik kalır, bu tip bir insandan çığır açan bir buluş bekleyemezsiniz. Satoshi'de çizdiği profil itibariyle öyle görünmüyor.

Haberde geçen bitcoinlerin büyük bölümü 2010 şubat ayından sonra kazılmış. O tarihte forumda bile onlarca madencilik yapan insan var. O adres için en düşük olasılıklardan birisi Satoshi. Çok fazla seçenek varken tamamen kendi kafanızın içinde kurgulayıp %99,99 oran vermek garip olmuş.

Örneğin yatırım yaptığım bir proje aldığım fiyatın çok üzerinde piyasaya çıkarsa her zaman bir bölümünü kenarda tutarım. Kaybolursa umurumda olmayacak bir miktar olsa da bazılarından iyi dönüşler alacağıma eminim.

Ünlü pizza olayı bile bu cüzdan hareketlerinden daha sonra. Bir kaç dolara on binlerce BTC alabilen insanların bir kısmının tamamını satmadığına emin olabilirsiniz.

Geçmişte de bitcoin alan yada satan bir çok kişi ve şirket oldu. Bitcoin fiyatını kimin aldığı yada sattığı değil bitcoinin işlevi ve bu işlevin insanlar için önemi belirler. Kişiden kişiye aracısız para transfer edebilmek sadece bugünün değil geleceğin vizyonu. Diğer pencereden baktığınızda ise Tesla yada Elon'un bundan önce 99 doğru hamle yapmış olması 100. hamlesinin de mutlak doğru olduğuna gelmez.

Hangi hesabı sorgulamaktan ziyade tx oluşturup oluşturmadığını blockchain'de görmek gerekli, oluşmuş böyle bir tx yok. Senkronizasyon bitene kadar işleminiz onaylanmaz, ya senkronize olmasını bekleyin yada verileri yüklemeniz gerekmeyen electrum gibi bir cüzdana geçebilirsiniz. Eğer bitcoin core wallet senkronize edilmemişse yada bir noktaya kadar senkronize edilmişse cüzdanda şu anda var olmayan ancak verilerin bulunduğu tarihte var olan BTC'leri adreste görüyor olma ihtimaliniz de var. Olayı tam olarak bilmediğim için nasıl bir durumla karşı karşıya olduğunuzdan emin değilim.

XLM gibi birimleri çoğu borsa tek deposit adresi üzerinden yönetir ve kullanıcının gönderilen birimlerin sahipliğini kanıtlaması için MEMO kodu girmesi gerekir. Elinizde tx olması sahipliğinizi kanıtlamaz. Eğer MEMO kodunu girmemişseniz borsa gelen birimlerin kime ait olduğunu bilemez.

Gönderici adresi sahipliğini kanıtlayacak, mesaj imzalamak gibi, bir kanıt isteyebilirler sizden. MEMO kodu girdiyseniz ve yine de hesabınıza yansıtılmıyorsa siz haklısınız.

Bitcoin core cüzdanınız senkronize değil, bitcoin core kullanmak istiyorsanız yaklaşık 417 GB veriyi indirerek senkronize etmeniz gerekli. Senkronize etmekle uğraşmak istemiyorsanız electrum wallet yükleyip işleminizi gerçekleştirebilirsiniz.

Adresteki güncel tutar 0. Ne yapmak istediğinizi anlamadım ancak cüzdandaki son varlıklar 17 temmuzda çekilmiş.
(https://www.blockchain.com/tr/btc/address/bc1qu837tkwwh9k3z22k60rksa3np5gsgz5zrzdcf8)

Monero ile doğrudan takas sağlayan bir platform vardı şu an aktif olmayabilir, aktif olsa bile ödemesi gereken masraflar oluyor. Bitcoini yada ethereumu olan birisi monero kullanmak istediğinde önce borsaya temas etmek zorunda platform kapalıysa. Bu da gizlilik tarafında ortaya çıkabilecek açıkları saymasak bile ekstra iş demek. Kendi zinciri üzerinde işlem yapmak istedikleri için mixer kullanıyorlar.

Enflasyonu kendiliğinden ortaya çıkmış gibi lanse ederek cahilleri kandırmayı başarıyorlar hala. Enflasyon canavarı kendi kendine evrimleşmiş, Van gölünde yaşayan, halkı kemiren bir canavar  Merkez bankası verileri alenen ortada olmasına rağmen para basıldığına inanmayan aptallar bile var, emin olabilirsin. Siyasiler söylediklerine kendileri de inanmıyorlar sadece gerçeği reddederek kendi taraftarlarına saçma bile olsa tartışma esnasında kullanmaları için sufle veriyorlar.

Sınav esnasında sırasının altında sınav kağıdını yakalatıp "bu kağıdı kim koydu buraya ?" diyerek reddeden öğrenciler gibiler. Garip olan savunma şekilleri değil, bu düzeydeki bir savunmaya inananların olması.


Suçlu merkezi yöneticiler değil. Halkın büyük bölümünün ülkeyi yönetme görevini verdiği kişileri halkın kendisinden üstün görmesi, tabiri caizse tapıyor olmaları. İnsanlar merkezi yöneticilerin yaptığı şeylerin halka verilmiş bir lütuf değil de yapmak zorunda oldukları görevleri olduğunu anlamadığı sürece bu ülkede kimin iktidara seçildiği önemli değil.

Rusça bölümde de çoğunluk doğrudan resmi kaynağı değil de haber sitelerinden olayları takip ediyor. Resmi kaynaklardan bilgi edinenlerin yazdıklarını okurken de google translate kullanma zorunluluğu küçük ayrıntıların sonucu değiştirebileceği bir okumada işe yaramıyor. Sadece ana hatlar anlaşılabiliyor.

İki tane temel problem var. Birincisi gereğinden fazla yetkiyle donatılmış merkezi yönetim her istediğini yapabiliyor. Halkın çok büyük bölümü karşı olmasına rağmen ülkeye kontrolsüz mülteci almaya devam edebiliyorlar.

İkincisi ise birinci sebebe dolaylı yoldan olmakla birlikte bambaşka bir sorunu doğuruyor. Ülkenin fiat para biriminin değeri o ülkede yaşayan insanların hayat değeriyle doğru orantılıdır. Sürekli değersizleşen Türk Lirası ülkenin yabancılara (sıcak para girişi) peşkeş çekilmesine sebep oluyor. Bu günlerin geleceği 5 sene öncesinden ortaya çıkmaya başlamıştı zaten bu arayışlar sonucunda bitcoin ile tanışmıştım. Kendi hayat standardını Türk Lirasından bağımsız hale getirme zorunluluğu insanca yaşamak istiyorsam bir şeyler yapmak zorundayım hissine kapılmamı sağlamıştı.

En iyi iletken olmak bir metali değer saklama aracı yapmaz. Hele ki oksijen ile çok kolay tepkimeye giren bir maddenin değer saklama aracı olması neredeyse imkansıza yakındır. Gümüşü muhafaza etmek zordur. İdeal bir değer saklama aracının muhafaza edilmesi ne kadar kolay olursa kullanımı o kadar hızlı genişler. Bitcoinde yaşadığımız etkinini sebeplerinden birisi de zarar görmeden saklamanın çok kolay olmasıdır.

En iyi iletken tanımı "iyi" kelimesini nasıl tanımladığınız ile de ilgilidir. İyi iletken direnci düşük buna bağlı olarak enerji kaybı düşük demektir. Gümüş bu şartları sağlar ancak süreklilik konusunda sıkıntı var. Hava ile temasını tamamen kesemezseniz bir süre sonra kötü bir iletkene evrilir.

Bitcoin üzerinden örneklendireceğim. Zincirde işlem yapılmasından bağımsız olarak sürekli zincirin işlem yeteneğinin azaldığını varsayın. Bugün değeri ne olurdu yada insanlar kullanmak için hevesli olur muydu ?

Bazı basmakalıp haber sitelerinde bitcoin Rusya'da yasaklandı başlıkları gördüm. Genelde clickbait amaçlı haber sitelerine güvenmediğim için Rusça bölümünü biraz kurcaladım. Anlayabildiğim kadarıyla bizdeki sınırlamaya benzer bir sınırlama getirilmiş. Bitcoin yada kripto ticareti (trade, hodl v.b.) serbest ancak bitcoin ve benzerleri ile ticaret gerçekleştirmek yasak olacak. Savaş ortamında sıkı sermaye takibini anlayabiliyorum, tutarsız değil. Yine de bilgiye doğrudan erişebilen, yasayı okuyup anlayabilecek birileri teyit edebilirse neler olduğunu anlamamız açısından çok faydalı olur.

Borç batağında ve iflas ile boğuşurken, sistemi vaat ettikleri biçimde çalıştırmayıp bir anlamda yatırımcıyı kandırmış olmalarına rağmen halen 200m $ market değerine sahip olmaları enteresan. Halen 10 binden fazla proje arasında 130. değere sahipler ve bugün ~%8 fiyat artışı gerçekleşmiş. Merkezi borç alma/verme platformları için güven çok önemli bir kriter şu anda hiç kimse parasını Celcius'a emanet etmezken ve parası olan herkes kurtarmaya çalışırken bu değerleme akıl dışı.

El Salvador'da küçük işletmelere 36 BTC ve 600k USDT bağışlamak bitcoini yasal para birimi olarak kabul etmiş ülkede ucuza iyi reklam yapmak anlamına gelebilir. İyi ihtimale baktığımızda ise işletmelerin bitcoin kullanmaya hevesli olması için bir airdrop gibi düşünebiliriz. Geçmişte bitcoinin yaygınlaşması için yapılmış faucet etkinliklerini hatırlattı.

USDT'nin marketteki tek baskın stabil olduğu günlerde bitfinex tek başına FED + IMF gibiydi zaten. O dönemde gerçekleşen olayları belki gelecekte tam olarak öğrenme fırsatımız olabilir. Bitfinex'in temiz olduğunu düşünmüyorum.

Benzer şekilde FTX CEO'su Sam Bankman-Fried ile çekilmiş tanıtım videosunu izledim geçen hafta. Karıştığı iddia edilen onca kirli olay söylentisi ortalıkta dolaşırken çekilen görüntülerde para kazanmayı sadece daha fazla iyilik yapma fırsatı olarak tanımlıyordu. İzlediğinizde bunun bir PR çalışması olduğunu hissediyorsunuz.

The Most Generous Billionaire

İki verinin de yanlış olduğunu söyleyebiliriz. TÜİK verisinin çok daha yanlış olduğunu söyleyebiliriz. Bir konu ile ilgili veri toplarken belirlediğiniz kurallar elde edeceğiniz istatistiki sonucun doğruluk oranını belirler.

3 ay içerisinde resmi başvuru ile iş aramamış kişileri işsiz saymamak verileri manipüle etmektir. İstatistik hazırlayan kurumlar tarafsız olmadığı sürece tarafsız sonuçlar bekleyemezsiniz. 3 ay iş aradıktan sonra resmi başvuru yapmayan kişi iş aramıyor demek değildir, resmi kanaldan ümidini kesmiş demektir.

Her iki veri içinde yanlış olduklarını iddia etme sebebim ise daha farklı. Kurallar denetlendiği sürece geçerlidir. Türkiye gibi hiç bir kuralın denetlenmediği, kişilerin ve şirketlerin yeterince takip edilmediği ülkelerde ortaya koyulacak tüm istatistiki veriler yanlış çıkar. Sigortasız çalışan veya işsizlik maaşını çekmeye devam etmek için yeni bir işe girdiği halde kendisini işsiz gösteren insanlar mevcut. Yada gerçekte çalışmadığı halde emekli olabilmek için kendisini sahte çalışan olarak bir işyerinde çalışıyor gösteren insanlar mevcut. Bu yüzden işsizlik ile ilgili doğru bir veri sunmak imkansıza yakın.

Son dönemde ülkeye alının yoğun göçmen kitlesini ve bu insanların ucuz iş gücü olarak kaçak yollardan çalıştığını hesaba katarsanız denklem tamamen içinden çıkılmaz hale geliyor. Daha ucuz iş gücünün ülkeye girmesinin ülkedeki işsizlik sorununu büyüttüğünü görmek için ise müneccim olmaya gerek yok.

Merkeziyetsiz bahis platformu olarak lanse ediliyorsa hiç bir şekilde oranlara dışarıdan müdahale etmemeleri gerekir. Oluşacak oranın çarpıklığı platformu ilgilendirmez şöyle ki havuzda birikecek miktar 1-2-0 için oranlar değil havuzda ne kadar paranın biriktiği (hacim) platformun gelirlerini etkiler. Normal bahis oranları ev sahibi için 1.02 iken merkeziyetsiz platformda 2 bile olsa onlar için bir kayıp oluşma olasılığı yok, platformun kendisi bahis yapmadığı sürece.

Sadece 1 ve 2 seçenekleri olan bir oyunda 1 seçeneği için 100 dolar 2 seçeneği için 500 dolar yatırıldığını varsayalım. Sonuç 1 olursa 1'e bahis yapanlar için oran 1'e 6 iken, 2'ye bahis yapanlar için 1.2'dir. Platform ise oranlar üzerinden veya toplam para üzerinde %x kesinti alır. Oranların ne olduğu platformun karlılığını etkilemez.

Oranların reel oranlarla dengelenmesi noktasında ise kullanıcılar için arbitraj fırsatları doğar. Merkezi bahis sitesinde oran 1.1 iken merkeziyetsiz de 1'e 3 oran varsa bu bahisçi için bir arbitraj fırsatıdır. Merkezi platformdan rakibe, merkeziyetsiz platformdan 3 orana oynayarak kesin kazanç sağlama olasılığı doğar bu yüzden arbitraj yapılarak aradaki farkın eritilmesi beklenir.

Bu durumu Uniswap v2 havuzlarına benzetebilirsiniz. Yüksek hacimli işlemlerde merkezi borsalar ile Uniswap arasında fiyat farklılıkları oluşur. Bunu fırsat bilen kullanıcılar ve botlar arbitraj yaparak kesin kazanç elde eder. Böylelikle fiyatın yeniden dengelenmesini sağlamış olurlar.

Güvenmediğiniz, tanımadığınız bir adrese gönderim yapacaksanız gelecekte o adres ile ilişkilendirilmemek için mixer kullanmak en yaygın alanlardan birisi. Çoğu kişi bunu önemsemese de insanların başına iş açabiliyor. A kişisinin verdiği adrese gönderim yaptınız kişi o adres veya o adresle bağlantılı bir adresten bir platforma saldırıda bulunduğunda adres sıfır bir adres ise bağlantılı olduğu tek adres sizin adresleriniz olur ve yapılacak bir incelemede işlemediğiniz bir suçun faili durumuna düşebilirsiniz. Kimileri bu durumdan kurtulmak için borsalardan gönderim gerçekleştiriyor. Borsalardan gönderim yapmak tx-ID üzerinden doğrudan kimliğinize ulaşılabileceği için çok daha tehlikelidir.

İşlem gerçekleştirdiğiniz kişilerin sizin diğer adresleriniz veya yatırımlarınız hakkında bilgisinin olmasını istemiyorsanız, gizli kalmak istiyorsanız bir çok durumda mixer kullanılabilir.

Suçluların mixer kullanma noktasına gelirsek geçmişte bu oranın düşük olduğuna dair veriler okuduğumu hatırlıyorum. Öyle olmasa bile bıçakla ekmek kesebilirsiniz yada bir kişiyi öldürebilirsiniz. İnsanlar tarafından yapılan eylemler cisimleri iyi yada kötü olarak sınıflandırmaz. Mixerleri kendisini korumak için kullananlar da var suç sonucu elde edilmiş birimleri temizlemek için de kullananlar var.

Uzun süredir bahis oynamıyorum, oynadığım dönemde de oranlar matematiksel olarak daha mantıklı olduğu için basketbol ile ilgili bahis yapmayı seviyordum. 200 maçlık bültende 4-5 maç için handikap değişikliği olurdu. Merkeziyetsiz bir platformda ise her yapılan bahis o maça ait bahis hacmine bağımlı olarak konulan bahis miktarının oranını değiştireceği için sürekli bir oynaklık olacak. İlk anlarda bahis girdiğinizde final oranlarını bilmeden bahis yapmış olacaksınız bu bağlamda merkezden oran belirleyen bahis siteleri çok daha öngörülebilir oluyor.

Platformu ethereum üzerinde inşa etselerdi işlem ücretleri sorun olurdu. Solana ucuzluk açısından iyi olsa da arada arızalanıp kısa devre yapması sürekli emir girmek yada iptal etmek isteyen bahisçiler için ciddi kayıplara sebep olabilir.

Bitcoinle ve ekosistemle ilgili eski olayları okumak, incelemek hobilerimden birisi Cryptsy hack olayını belki de görece küçük bir borsa olduğu için hiç fark etmemişim. Çeşitli listelerde görmüşsem de dikkatimi çekmemiş. Hack olayı yaşanmadan çok daha önce ekşisözlük geri dönütlerini okuyan kullanıcılar zaten bu borsadan uzak durması gerektiğini anlarmış. Aktifken de oldukça problemli bir borsaymış.

11350 BTC'nin çalındığı tx (2014-07-29 16:17)

10*1000 + 1*1350 şeklinde dağıtılmış adreslere. Mart ayında ise yüzlerce cüzdana çok daha küçük dilimler (15-16-17 BTC) şeklinde ayrılmış.

ikinci bölünme işlemlerinden örnek

Daha sonra ise cüzdanların büyük bölümünde önce ~4 BTC şeklinde küçük bir bölümünde ise ~1 BTC şeklinde alt adreslere dağıtılmış. Ve yeniden başka adreslerde 15-65 BTC arası olacak şekilde bir araya getirmiş. Hırsız eğer OTC işlemlerle satmayı planlamıyorsa yaptıkları oldukça saçma, blockchain üzerinde gerçekleştirdiği bu işlemlerin kolayca takip edilebileceğini bilmiyor olamaz. 7 sene araştırma yapmak için yeterince uzun bir süre.

Bu başlığı açalı 2 seneden fazla zaman olmuş ve bugün Celcius network iflas sürecini başlattı. Geçen ay durdukları çekim işlemlerini kullanıcıları korumak için yaptık şeklinde kılıfa soktular. Eğer ilk çekim yapanlar tüm parasını çekebilseydi herkese para kalmazdı şeklinde açıklamışlar ama zaten herkesin parasını eksiksiz olarak geri ödeyebiliyor olmaları gerekiyordu. Eğer bir borç alma verme platformuysa sadece kullanıcılara aracılık ederek aradaki kar payını aldıklarında zarar etme olasılıkları yoktu. Çoğu proje gibi yapay olarak projeyi büyütme fikri hoş geldiği için teminatsız krediler vermeye başladılar ve kaçınılmaz sonla karşı karşıya kaldılar.



Kullanıcılara elde etmediğin kar oranını faiz olarak vermeye kalktığında sonuç kaçınılmaz oluyor. Çoğu platform 3AC yüzünden daha uzun süre çeşitli sıkıntılar yaşayacak. Tek başına bütün kredi platformlarını domine etmişler ve çoğu teminatsız. 3AC batma süreci de benim için hala inanılmaz ve yapay. Yüzlerce projeye seed aşamasından giriş yaptılar ve neredeyse hepsinin piyasa giriş değeri alım değerlerinin yüzlerce katıydı. Böyle bir kar oranını terse çevirebilmek ve yok etmek için küçük hatalar yapmak yeterli değil risk yönetiminin eksi değerde olması gerekli.

Merkeziyetsiz bahis platformunda oranlar doğrudan oyuncuların bahisleriyle belirleneceği için grafikle gösterme ihtiyacı hissetmişler. Normal bahis platformlarında bu oranlar başlangıçta uzmanlar tarafından belirlenir eğer bir sonuçta aşırı yığılım oluşursa hesaplamalarda bir hata olmuş yada sonradan oluşan bir durum eğilimi etkilemiş demektir. Ve eğilim değişimi sonucunda oranlar güncellenir. Merkeziyetsiz bahis platformunda uzmanlar olmayacağı için işler karmaşıklaşıyor.

Merkezi bahis platformlarında oran değişikliği nadiren gerçekleşir. Merkeziyetsiz platformlarda ise yapılan her bahis oranı bir miktar değiştirecektir. Oluşacak final oranı kullanılacağı için bir oyuncu bahis yaptığında hangi orandan bahis gerçekleştirdiğini havuz kapanana kadar bilemeyebilir. Platform yüzdesel oran alacağı ve oranlar karşılıklı oluşacağı için zarar etmez ancak oyuncular için durum çok yönlü hale geliyor. 1.33 oranla ilk bahsi açan kişi finalde kendisini 1.01 oranla bir maça bahis yapmışken bulabilir. Bunların olmaması için merkezi platformlar ile araya bir arbitraj botu eklenebilir bu sefer ise botun zarar etme olasılığı ortaya çıkar.