Geçen sene bugün 1 milyon Türk Lirasını mevduata yatırmış olsaydınız ve sizin bahsettiğiniz şekilde gerçekleşseydi olaylar şu an kayıplarınıza ağlıyor olurdunuz.

07.07.2021

1m TL = 115207 $

07.07.2022

1.3m TL = 75231 $

Doların da enflasyon altında ezildiğini hatta geçen seneden beri Türkiye'de fiyatını ikiye katlamamış hiç bir şey olmadığını hesaba eklerseniz aldığınız faiz + ana paranızla geçen sene aldıklarınızın yarısını bile alamıyor oluşunuza üzülürdünüz.

"Merkeziyetsiz" "stabil" para olduğunu iddia eden USN tarafında da bir badire atlatıldı bugün. Kontrattaki açıktan faydalanan kullanıcı 9,999,000,000,000 USN üretiyor, daha sonra ekibi haberdar ederek düzeltilmesini sağlıyor.

Aslında sorun çoğu kendini merkeziyetsiz olarak adlandıran platform ile aynı şekilde çözülüyor, ekibin kontrata doğrudan müdahalesi ile. Bu da bir paradoksun parçası olarak platformun aslında merkeziyetsiz olmadığı anlamına geliyor. Platformun kaderini kullanıcıların oyları belirler maddesini ekipler istedikleri an bypass edebiliyor. Bu olayda olumlu bir örnek görmüş olmamız başka olaylarda merkeziliğin kötü yüzünü görmeyeceğimiz anlamına gelmiyor.

Beklenen son oldukça yaklaştı sanırım. Voyager Digital iflas başvurusunda bulunmuş. Faiz getirisi ile kesin getiri sağlama peşinde olan insanlar yatırımlarını geri almada oldukça zorlanacak gibi görünüyor. Önce günlük çekim limitini kısıtladılar daha sonra tamamen çekim işlemini durdurdular şimdi ise iflas sürecini başlattılar. Yatırımlarını merkezi bir platforma emanet ederek güvende olduğunu düşünen insanların paralarını teminatsız kredi olarak 3AC'ye kaptırmaları her şeyi başlattı. LUNA domino taşlarının devrilen ilk parçasıydı ilk önce 3AC'ye çarptı şimdi ise 3AC ile iş yapan platformlar büyük sıkıntıda.

Alameda ile yaptıkları yeni anlaşma platformu kurtarmaktan uzak ve şartları ağır. İnsanlar merkezi platformlara parasını emanet ettiği sürece kaçınılmaz sonu yaşamaya devam edecekler.

En kötü kısmı ise insanlar bu olaydan bahsederken "parasını bitcoinde kaybetti" tabirini kullanarak olaydan tamamen bağımsız olan bitcoinin adını kötüleyecekler. Geçen sene birileri LUNA, Voyager Digital ve 3AC gibi yapıların batacağını söyleseydi insanlar buna sadece gülerdi.

Son dönemde bitcoin ile tanışan kitlenin büyük bir bölümü bitcoinin ne olduğunu bile bilmiyor henüz. Klasik bardağın yarısı dolu yarısı boş hikayesi gibi aslında. Bir şekilde bitcoinin varlığından haberdar oluyorlar bu iyi kısmı. Kötü kısmı ise bitcoini kolay para kazandıran bir oyuncak zannetmeleri, gerçek işlevinden ve neler yapılabildiğinden habersiz olmaları. Satın alıp hiç gerçek işlevini kullanmadan borsada tutuyorlar ve bilmediği bir işi yeterince araştırma yapmadan yapmaya çalışan herkes gibi bir noktada duvara kafa atıyorlar. Bu kayıpların da iyi bir tarafı var. İnsanlar genellikle aldığı şeyden zarar ettiklerinde araştırıp öğrenmeye daha meyilli oluyorlar. Kendilerini güvende hissetmek için ne aldıklarını araştırmaya başlıyorlar.

Bu nasıl bir vergi sistemi getirmeyi planladıklarıyla alakalı. Kanada'da vergi çok yüksek olmasına rağmen kayıp durumlarında vergi yok. Kanada'da yaşayan arkadaşlarım sırf vergiyi ödememek için ülke değiştirmeyi planlıyor. BTC'i otc olarak bozsalar bile yapacakları harcamaların artması sebebiyle yakalanabileceklerini düşünüyorlar. Biz de denetim mekanizması buna benzer şeyler yapmak için yeterli değil.


Aslında bu yasa düzenleme olayı her zaman olduğu gibi tamamen plansız başladı. Hiç bir gerçekçi alt yapı olmadan sadece o dönemde kriptoya olan yoğun ilgi sebebiyle dışarıya çıkan parayı engellemek için acele edip çıkarmak istediler. Kapalı sistem, sadece bilinen cüzdan adreslerine çekim gibi konuların altında yatan temel nedende buydu. Şimdilerde ortam sakinleştiği için çok aceleci davranmıyorlar.

Testnet genelde test zincirlerinde yapılıyor onlar için para göndermenize gerek yok. Örneğin Rinkeby test zincirinde gerçekleşecekse transfer işlem ücretleri için Rinkeby faucetten ETH çekersiniz. Platforma özel birimlere erişmeniz gerekiyorsa proje ekibi onun için ya otomatik gönderim yapar yada claim edebileceğiniz bir seçenek sunar. Transfer ücretlerinin çok ucuz olduğu zincirlerde ana zincir üzerinde test gerçekleştiren projeler olabiliyor (Solana v.b.) onlar için de çok küçük miktarlar yeterli oluyor.

Projeden projeye yapmanız gereken işlemler değişiklik gösterir ekipler bunun için size bir yönerge hazırlar. Finalde de karşılaştığınız durumlarla ilgili geri dönüş isteyebilirler.

Hiç bir şey olmadan sadece 24 saat içerisinde %97 düşüş olması çok olası değil. İşlem hacmi normal günde olan hacmin 128 katına çıkmış ~236m $ olmuş. Solscan'da 21 saat öncesine gitmek ölmek gibi bir şeye eşit olduğu için irdeleyemiyorum olay öncesi transfer işlemlerini.

Türkiye'de telefon hatları kişilerin kimlik numaralarına kayıt edildiği için yasal yoldan telefon hattı almış olan hiç kimse sizinle paylaşmak istemeyecektir. Eğer birisi sizinle paylaşırsa bunun kaçak yollardan sahte kimlikle veya başka birisinin üzerine açılmış telefon numarası olacağına emin olabilirsiniz. Türk telefon numarasına ihtiyaç duyma sebebinizi whatsapp olarak açıklamışsınız ancak yapacağınız yasadışı bir faaliyette numara sahibi cezai yaptırımla karşılaşacağı için bir kişinin sizinle paylaşması kendisi için ciddi riskler barındırır. Amacınızın iyi yada kötü olduğunu sorgulamıyorum sadece neden bulamayacağınızı anlatıyorum.

Yaklaşık aynı ibareleri kullanmışız ama bizim çoğu dolandırıcılık yöntemine aşina ve dirençli olmamızda forumunda etkisi büyük. Bir kişini fark etmediği dolandırıcılık yöntemini başkası fark ediyor ve paylaşılınca herkes korunmuş oluyor. Çok eski diye küçümsediğimiz yöntemin ne kadar işlevsel olduğunu görmek için cüzdan hareketlerine göz attım. Sonuçta beklediğimden daha fazla kurban var ve sürekli artıyor.



1 Temmuz tarihinde 148 transfer işlemi var cüzdanda. Yarısının dolandırıcı cüzdanına çıkış olduğunu düşünürsek ve her seferin yaklaşık 1$ olduğunu eklersek dünyanın büyük bölümünde insanların gerçek işlerinden kazandığından fazlasını kazandığı günler var. Ve henüz 12. gününde.

Daha önceki varlık barışları vergiye tabiydi. 2 seferdir uzatılan son varlık barışında vergi yoktu. Eski varlık barışı yönetmeliklerine bakarsanız onlarda kademeli olmamakla birlikte vergi olduğunu görürsünüz. Varlık barışı olmasa ödeyeceğiniz tutar çok daha fazla.

Alıntıladığınız kısımda aracıların aldığı komisyonların eleştirildiği doğrudur ama bu aracının ortadan kaldırılması için sebeplerden sadece birisi olarak sunuluyor ana etmen yine güven kelimesine dayanır. Bitcoinin çok hızlılık, çok ucuzluk gibi bir vaadi yok çözdüğü temel problem bunlar değil. Yoksa tek bir kişiye onaylatarak çok daha hızlı çok daha ucuz transfer gerçekleştirilebilir ama merkeziyetsizliği yok edersiniz. Bitcoin çoğu durumda bankada gerçekleştirilen işlemlerden hızlıdır (EFT, Swift v.b.) fakat bu ana amacın yanında sadece bir yan üründür. Bahsettiğiniz bir kaç yeri de görmek isterim hem hızla ilgili olanları hem de ucuzlukla ilgili olanları.

Whitepaper okunduğunda çalışma biçimi, konsensüs modeli, çifte harcama problemine çözüm getirilmesi gibi açıklamalar dışında öne çıkan vurgular;

Merkezi aracıların ortadan kaldırılması
Güvene dayalı işlem yapmaktan kurtulmak
Gizlilik
Şeffaflık

Ki bu noktalar whitepaper boyunca defalarca sebepleriyle birlikte açık şekilde vurgulanır. Bitcoinin yaratılış amacı da daha hızlı daha ucuz olmak değil, aracıları ortadan kaldırmak.

Hatta hız ile ilgili iki tane ibare var birisi onay süresi yeterli gelmeyen işletmelerin kendi nodelarını çalıştırarak işlemleri daha hızlı kontrol edebilmesi diğeri ise çok hızlı blok üretilmesi durumunda zorluğun artmasıyla ilgili.

Gelen parayı otomatik çekecek bot kurduktan sonra cüzdana ait private/seed keyi dağıtarak gönderilen transfer ücretlerinin çalınması çok eskiden beri kullanılan bir yöntem. Bedava peynir fare kapanı hikayesi. Sadece daha işlevsel bir bot ile para daha hızlı çekilebilir. 680$ için hiç kimse uğraşmaz.

Bitcoin whitepaper'ı defalarca okumuşumdur Satoshi'nin hız ve ucuzlukla ilgili bir ibaresini hatırlamıyorum. Hız ve ucuzluk kavramları oldukça göreceli olmakla birlikte Satoshi ayrılana kadar BTC zaten sıfıra yakınsak değerde olduğu için transfer ücretleri de sıfıra yakındı. Değerin yükselmesi ile ilgili maillerde ve forum yazılarında geçen öngörülerde gelecekte madencileri (blok ödülleri bittikten sonra) teşvik etmek için transfer ücretlerinin yeterli olacağı öngörülmüş. Bitcoin yaratılırken en büyük kaygı güvene dayalı para transferinin, aracıların ortadan kaldırılıp yerine matematiğin geçmesi. Sahibi olmayan, merkezi bir otorite tarafından yönetilmeyen bağımsız bir para birimi. Çok daha hızlı olması isteniyor olsaydı daha kısa süreli blok süreleri seçilebilirdi bu da başka sorunları ortaya çıkarırdı.

Yorumum kişisel değildi hocam, iyi yapmışsınız. 2019 yılında çokta önemli olmayan bir miktarı (~100$) Cryptopia hack olayında kaptırmıştım. Geri ödeme süreci 3 senedir devam ediyor ve halen başlamadı. Hack olayından sonra kapandılar, tekrar açılıp deposit işlemlerini açtılar bu esnada deposit yapan insanların paraları bile içeride kaldı olaydan etkilenmemiş olmalarına rağmen. Mt-gox için 8 senedir bekleyen insanlar var. Benim için çok ucuza satın alınmış çok önemli bir dersti.

Söylenti bir kaç gündür devam ediyor. Dün erc-20 birimler için bir kaç saatlik sıkıntı yaşadılar ve kucoin'de yatırım tutan arkadaşlarım oldukça endişeliydiler. Hangi borsa olduğundan bağımsız olarak yatırımları borsalarda tutmak her zaman risklidir. Şu an yaşadığımıza benzer, piyasanın küçüldüğü ortamlarda ise çok daha risklidir.

Huobi için de benzer söylentiler var. Kendi varlıklarını satarak dengelemeye çalıştıklarına dair söylentiler var. Her zaman olması gereken standart önlemlere sahipseniz bir borsanın batmasından etkilenmezsiniz.

Bir bankanın kendi uygulaması üzerinden insanlara bitcoin aldırmasını nasıl "olumlu" yada "güzel" kelimeleriyle tarif edebiliyorsunuz anlamıyorum. Banka bu hizmeti vererek kullanıcılarına bitcoini teşvik etmiyor aksine bitcoini bankaların boyunduruğu altına almaya çalışıyor.

İnsanlar bitcoin aldıklarını zannedecek ancak bu bitcoinler banka tarafından korunacak ve insanların eline hiç geçmeyecek. Bunun nesi bitcoin yada bu olayın bitcoinin kendisi ile hiç alakasının olmadığının farkında değil misiniz ? İnsanlar bir merkezi aracıya güvenerek işlem gerçekleştirdiğinde bitcoinin fiat paralardan farkı kalmaz. Bir bankanın kendi uygulamasına bitcoin alma seçeneği eklemesi bitcoin ve merkeziyetsizlik felsefeleri ile tamamen ters, saçma.

Varlık barışının 31.3.2023 tarihine kadar uzamasını sağlayacak maddeler hazır görünüyor. Vergiler üzerine yazan bir twitter kullanıcısı tarafından paylaşılmış. En çok dikkat çeken değişiklik bildirim tarihine göre vergi oranı %1-%3 arasında değişiyor. Ne kadar erken getirirseniz vereceğiniz vergi oranı o kadar düşüyor. Doların ülkede kalmasını sağlamak için getirilen ek bir özellik daha var eğer paranızı 1 sene boyunca getirdiğiniz hesapta tutmaya devam ederseniz vergi oranı sıfırlanıyor.

Kripto varlıklarla ilgili kısıtlayıcı herhangi bir yasa çıksa dahi 9 ay daha bunu varlık barışı ile delmek mümkün olacak.

İki senedir aktif olmayan hesap aktif hale geliyor ve bilinen scam sifr'in reklamını yapmaya başlıyor. Web sitesinde Evolve bank ile anlaşmalı olduğunu söylüyor fakat anlaşmaya dair hiç bir kanıt yok. Daha önceki raporları merak edenler reddit başlığında geçmişini inceleyebilirler.

Asgari ücretin açlık sınırının altında olması kabul edilebilir bir olay değil. Bir insanın emeği karnını doyurmaya yetmiyorsa o işe devam etmesinin anlamı yok. Ülkenin yarısından fazlasının asgari ücretli olduğunu düşündüğünüzde gelir dağılımının ne derece bozuk olduğunun kanıtıdır. Aslında bu dengesizliğin çözülmesinin bazı yolları var ancak merkezi yönetimler kendilerini daha güçlü kılan patronları daha çok kolluyorlar. Bir şirket elde ettiği senelik gelirin belli bir bölümünü çalışanlarına dağıtmak zorunda olmalı. Sadece bu şekilde bir şeyler değişebilir. Her şirket kendi dengesi içerisinde çalışanlarını desteklemek zorunda kalır.

Elde edilen gelirin %99'u tek kişiye gittiğinde denge patronlar lehine sürekli olarak bozulmaya devam ediyor. Emeğin gerçek sahipleri açlık sınırının altında yaşamaya çalışırken merkezdekiler daha zengin olmaya devam ediyor.

Asgari ücretli çalışanın ortalama bir bilgisayar alabilmesi için 6 ay çalışması gerekiyor. 25 sene çalışsa tüm çalışmalarının karşılığında sadece 50 bilgisayar alabiliyor. Bu hangi açıdan bakarsanız bakın büyük saçmalık. Her insan en azından insanca yaşayabileceği standartlara sahip olabilmeli.

Bitcoinlerin sonsuza kadar kaybolmasının tek yöntemi key unutmak değil. Kullanmaya çalıştığınız şeyin nasıl çalıştığını bilmiyorsanız kayıplar yaşamanız doğaldır ve bu yüzden bitcoinlerini sonsuza kadar ulaşamayacakları adreslere gönderen insanlar hala var.

Örneğin seed key değil private key kullanarak cüzdan içerisindeki sadece tek adrese erişim yetkiniz varsa ve tek seferde aldığınız 2 BTC ödemenin 1 tanesini ödeme yapmak istiyorsanız bu kaybı yaşama olasılığınız var. Gelen 2 BTC tek bir banknot gibidir daha küçük gönderim yaptığınızda üstünü almanız gerekir ve geriye dönüşün başka bir adrese gitmesine sebep olursanız elinizde sadece boş bir adrese ait private key kalabilir. Geri gelen miktarın gittiği adrese erişebilecek seed yada private key elinizde olmadığı için artık kimse ulaşamaz.