1) İŞLEM HACMİ :
CCE : An itibariyle kripto işlemlerin %99 u bu borsalarda yapılmaktadır .
DEX : Kullanum ve sınırlama zorluğu nedeniyle yüksek hacimlere sahip değil. ( Hızla gelişmekte olduğunu göz önünde bulunduralım ! )
Hacim olarak DEX ler daha yolun başında. Kullana kullana bu hacim olayını dengeleyeceğiz zaman içinde.
2) LİKİDİTE ( NAKİT HACim ) :
CCE : Yüksek nakit hacim
DEX : Düşük nakit hacim
Burda hangi nakit den bahsediyorsunuz? hacim e bağlı nakit değişiminden mi? fiyat para ya değişim hacminden mi?
waves de TL, euro, usd geçitleri var. hangi CCE ye TL deposit yapabiliyoruz? cevap : yok öyle bir şey.
3) PARA / KRİPTO İŞLEMİ :
CCE : Bazı merkezi borsalar para / kripto takas işlemlerini desteklemektedir. ( Örneğin Binance ve Bittrex 'te $ paritesine geçiş yapma şansınız var )
DEX : Merkezi olmayan borsalar sadece kripto para alım-satım-takas işlemlerini destekler.
Eksik bilgi bakınız bir önceki madde
4) DİREKT PARA YATIRMA ÖZELLİĞİ :
CCE : Bazı merkezi borsalar direk para ( TL , € , $ vs... ) yatırma / kredi kartı ile kripto alım desteklerken
DEX : Merkezi olmayan borsalar sadece kripto para transferini kabul eder
YANLIŞ bilgi bakınız önceki 2 madde.
5) HACKER SALDIRILARINDAN KORUNMA :
CCE : Saldırılara karşı daha zayıftır. Son 9 yılda 30 borsa saldırıya uğramış ve milyonlarca $ kripto çalınmıştır
DEX : Merkezi olan borsalara göre daha güvenlidir. Düğümler ( nodes ) kullanıcılara dağıtılmış durumdadır.
CCE ler merkezi oldukları için açık hedefler bu doğru ancak DEX lerde sütten çıkmış ak kaşık değil.
Mesela trade botları, çok yüksek miktarla alım satım işlemlerine karşı DEX ler savunmasız.
Bir merkezi borsada bir tahtada alengirli bir operasyon başladığında borsa yönetimi hemen ilgili coin'in deposit / witdrawal işlemlerini engellemek için tek tuşla node bağlantısını koparabilir. Hatta tüm adreslerin private keyleri elinde olduğu için piyasayı durdurup alım satım işlemlerini geriye yönelik trace ederek herkesin bakiyesini geri yerine koyabilir. Ama DEX de böyle bir şey yapmak tasarımı itibariyle imkansızdır.
6) SERVER , AĞ ( NETWORK ) ve YAZILIM SORUNLARI :
CCE : Borsanın yazılım , network ve sunucu altyapısının gücüne göre sorunlar yaşanma olasılığı yüksektir. ( Misal , Binance de yaşanan Server hatası sonucu 1 hafta borsa kapanmıştı )
DEX : Düğümler dağıtılmış bir yapıya sahip olduğu için neredeyse böyle bir risk yok gibidir.
Evet bir borsanın son düğüm ayakta kaldığı müddetçe online olması güzel bir şey ama aynı zamanda bir hileli dump durumunda büyük risktir.
7) ÜLKE YÖNETİMLERİ TARAFINDAN KAPATILMA RİSKİ :
CCE : Merkezi borsalar için bu risk hep vardır. Kapatılıp yasaklanan merkezi borsalar olmuştur ( G.Kore - Rusya - Çin' de olduğu gibi )
DEX : Dünya geneline dağıtılmış bir yapıya sahip olduğu için böyle bir risk YOKTUR !
Bu da yanlış, eksik, hatta yanlı bir yorum bence. Neden derseniz?
Eğer bir ülke bir Internet servisini gerçekten yasaklamak isterse yasaklar.
Ama dünya geneline yayılmış da olsa açık şeffaf olan DEX in node listesi erişilebilir bir listedir.
bu listede tüm node ların IP adresleri var. Akıllı bir bilgi işlemci bu IP adreslerine erişimi kapatabilir.
O ülke sakinleri de VPN in dibine vurur.
Burada anlatmaya çalıştığım. olur yani.
GİZLİLİK ÖZELLİĞİ :CCE : Gizlilik sınırlıdır ! Kimlik hırsızlığı riski artar, çünkü çeşitli hassas bilgiler , banka hesabı da dahil olmak üzere işlemler için sağlama yapmanız gerekir. ( Kimlik , Adres , Telefon vs .. )
DEX : Gizlilik seviyes çok yüksektir. Tüm işlemler anonymous ( gizli ) olarak yapılır
Merkezi borsalarda bir ibnelik durumunda olaya aracılık etmiş hesapların KYC bilgileri adli mercilerle paylaşılmak üzere saklanıyor.
Bu aslında iyi bir şey. Bir DEX de her şey anonim. bu o kadar da iyi bir şey değil bana göre.
9) FONKSİYONEL ÖZELLİKLER :
CCE : Birçok CCE, büyük işlevler sunar: Marj ticareti (kredili alım satım işlemleri), highvolume ticareti için indirimler, kurumsal ticaret araçları, Forex stili para birimi işlemleri vs...
DEX : Bu borsaların fonksiyonel özellikleri şimdilik daha sınırlıdır . Stop-Loss koyma , Limitten alım-satım yapma vs ... gibi özellikler yoktur.
Pek DEX yapılarında neden Stop-Loss, Limitten alım satım gibi özellikler yok? niye geliştirilmesi bu kadar uzun sürüyor?
Çünkü CCE yapısında tüm emirler bir hareket tablosunda tutulmakta alım ve satımlar çakıştığı sürece işlem fiyatı ortaya çıkmakta.
DEX yapılarında emirler ağa basılıyor. node lara dağılıyor. bir alım-satımın gerçekleşmesi için tabiri yerindeyse takla atılıyor.
İşçilik açısından DEX bana göre daha kıymetli. Yavaş ilerlemelerinin sebebi de CCE ler anam babam bir veritabanı silsilesi ile çalışırken
DEX ler direk zincir üzerinde işlem yapıyorlar. Bu yüzden geliştirilmesi çok yavaş oluyor.
