(Türkiye, İspanya, İtalya, İran, Birleşik Krallık)
İlk taşıyıcının ya da taşıyıcıların farklı zamanlarda ülkelere giriş yaptığı durumda, ülkelerin COVID-19 vaka grafikleri de karşılaştırma yapılacak nitelikte olmayacaktır. 100. vakanın görüldüğü tarihten itibaren gün gün vaka artış grafiği, kabaca ülkelerin hastalık yayılım hızı hakkında fikir verecektir.
Türkiye, 100. vakanın görüldüğü tarihten 17 gün sonra 23.900 vakaya ulaşmış.
İspanya, 100. vakanın görüldüğü tarihten 17 gün sonra 18.000 vakaya ulaşmış.
İtalya, 100. vakanın görüldüğü tarihten 17 gün sonra 12.500 vakaya ulaşmış.
İran, 100. vakanın görüldüğü tarihten 17 gün sonra 11.400 vakaya ulaşmış.
UK, 100. vakanın görüldüğü tarihten 17 gün sonra 5.700 vakaya ulaşmış.
(Türkiye, İspanya, İtalya, İran, Birleşik Krallık)
İlk taşıyıcının ya da taşıyıcıların farklı zamanlarda ülkelere giriş yaptığı durumda, ülkelerin COVID-19 vaka grafikleri de karşılaştırma yapılacak nitelikte olmayacaktır. 100. vakanın görüldüğü tarihten itibaren gün gün vaka artış grafiği, kabaca ülkelerin hastalık yayılım hızı hakkında fikir verecektir.
Türkiye, 100. vakanın görüldüğü tarihten 17 gün sonra 23.900 vakaya ulaşmış.
İspanya, 100. vakanın görüldüğü tarihten 17 gün sonra 18.000 vakaya ulaşmış.
İtalya, 100. vakanın görüldüğü tarihten 17 gün sonra 12.500 vakaya ulaşmış.
İran, 100. vakanın görüldüğü tarihten 17 gün sonra 11.400 vakaya ulaşmış.
UK, 100. vakanın görüldüğü tarihten 17 gün sonra 5.700 vakaya ulaşmış.
Eğer mevcut coğrafyalarda yaşayan bilinçsiz varlıklar olsaydık, virüsten ve hastalık yapan mikroplardan haberdar olmasaydık, yayılım hızının temel dinamiği yaşam sürdürdüğümüz alana düşen insan sayısına bağlı olacaktı. Dağları, çölleri, gölleri, ormanları ve geniş tarlaları çıkardığımızda geriye yaşam sürdürdüğümüz şehir ve köy yerleşik alanları kalıyor. Diğer bir deyişle, geceleyin uydudan bakıldığında ışık saçan alanlar, virüsün yayılım hızı ile doğrudan ilintili.
Türkiye, 83 milyon nufus, 7479 km2 insan yaşayan alan ile km2 başına 11098 nufus barındırıyor.
İspanya, 47 milyon nufus, 9216 km2 insan yaşayan alan ile km2 başına 5100 nufus barındırıyor.
İtalya, 60 milyon nufus, 16397 km2 insan yaşayan alan ile km2 başına 3659 nufus barındırıyor.
İran, 83 milyon nufus, 4889 km2 insan yaşayan alan ile km2 başına 16977 nufus barındırıyor.
UK, 68 milyon nufus, 14216 km2 insan yaşayan alan ile km2 başına 4783 nufus barındırıyor.
Virus yayılımına karşı hiçbir önlem alınmasaydı ve benzer kültürel/sosyolojik özelliklere sahip olsaydık, hastalık yayılım hızı kabaca 1.İran, 2.Türkiye, 3.İspanya, 4.UK, 5.İtalya şeklinde sıralanacaktı.
Fakat gerçekte sıralama; 1.Türkiye, 2.İspanya, 3.İtalya, 4.İran, 5.UK şeklinde ilerliyor. Ülkelerin kendi içlerindeki rutin sosyo-kültürel ilişkilerini kriz durumunda sınırlayabilmek de yönetimlerin elindedir. Rutin sosyo-kültürel ilişkilerden kasıt, toplu alanda ibadet, bar ve eğlence yerlerinde sosyalleşme, futbol maçlarına katılım, turistik geziler vb.
Öyleyse, yönetimlerin virüs yayılımı karşısındaki başarı ölçütü, ilk sıralama ile gerçek sıralama arasındaki bağlantıya göre konumlandırılabilir. Bu durumda COVID-19 krizinde İran bizden daha başarılı görünüyor. (Totaliter rejimin veri şeffaflığını sağladığını varsayıyorum. Ya da tersine totaliter rejim kriz durumlarında daha büyük başarı sağlıyor.) Her ne kadar başlangıçta ne yapacağını bilmeyen bir profil çizse de, Birleşik Krallık İtalya'dan daha iyi görünüyor.
Virüs yayılımının geometrik artışın doğasına uygun hareket ettiği varsayılırsa, yayılımın başlangıç koşulları önem kazanıyor. Bir ülkeye virüs girişi kalabalık şehirlerden ve bu şehirlerin farklı noktalarından çoklu bulaşma ile ilerliyorsa 17 günlük grafiğin görünümü de istenmeyen sonuçta olacaktır. Vakalarımızın %80'ninin İstanbul'da bulunması, diğer yandan umreden dönenlerin bir kısmı ile yurt dışından giriş yapan diğer vatandaşların şehirlere farklı noktalardan giriş yapması mevcut kötü tabloyu kısmen açıklıyor. Umarız 17 günlük grafik, alınacak tedbirlerle aşağı doğru bir trend çizer.
İçerik oluştururken yararlanılan kaynak;
https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=BUILT_UP
