Κεντρική Τράπεζα και ελεύθερη (αποκεντρωμένη) αγορά είναι σχήμα οξύμωρο.
Αυτό που λέει, κι ας με διορθώσει αν κάνω λάθος, είναι πως αν η αγορά "αφεθεί ελεύθερη", θα τείνει να κεντρικοποιείται σε μερικά μονοπώλια.
Η σωστή λέξη εδώ είναι
ολιγοπωλιακή αγορά.
Μονοπώλιο σημαίνει μόνο
μια εταιρεία. Καλή ώρα στην ΕΣΣΔ (δεν ξέρω γιατί δεν αναφέρθηκε ή μάλλον ξέρω)...
Υπάρχουν παραδείγματα (όπως τα microchip fabs) που δείχνουν ότι πράγματι η αγορά συγκεντρώνεται σε λιγότερα χέρια (σωστή διαπίστωση), μόνο που αυτό δεν είναι αποτέλεσμα κάποιας καπιταλιστικής «συνωμοσίας» (λάθος ερμηνεία του φαινομένου):
https://medias.yolegroup.com/uploads/2021/03/ILLUS_HIGH-PERFORMANCE-PACKAGING_Overview_SemiconIndustry_YOLE_March2021.jpgΟ λόγος είναι αυτός:
https://pbs.twimg.com/media/GlUf6N3XAAArhN5?format=jpg&name=largehttps://pbs.twimg.com/media/EawIdtqXkAQE-z8?format=jpg&name=4096x4096Τα κόστη (R&D) αυξάνονται και μάλιστα εκθετικά.
Γιατί αυξάνονται;
Πήγαινε εσύ να δουλέψεις 16ωρα στην TSMC, να σπας το κεφάλι σου γιατί το wafer δεν τυπώθηκε σωστά (να έχει απόκλιση έστω και λίγα nm η EUV δέσμη) και θα καταλάβεις το γιατί.
Όσο πέφτουν τα nm, τόσο πιο δύσκολο καθίσταται να έχεις ακριβή χάραξη με ακρίβεια nm.
Εφόσον το R&D αυξάνεται, λογικό δεν είναι να επιζητούν οικονομίες κλίμακας;
Για να μπορείς να παραγγείλεις πιο οικονομικά EUV εκτυπωτές από την ASML.
Και οι κορυφαίοι μηχανικοί που ασχολούνται με αυτά γίνονται δυσεύρετοι και είναι λογικό να ζητάνε ολοένα και μεγαλύτερους μισθούς...
Εσύ δεν θα ζητούσες δηλαδή; Θα δούλευες για το καλό της ανθρωπότητας και τον... Σοσιαλισμό;
Η «εναλλακτική» ποιά είναι δηλαδή;
Να υπάρχει μια κρατική εταιρεία που θα παράγει μικροτσίπ με ωράριο 9-5, φραπεδάκο και στοίχημα/αθλητικά στο ενδιάμεσο; Αν ήταν έτσι, θα είχαμε μείνει ακόμα στα 180nm (και η AI θα ήταν ακόμα μακρινό όνειρο).
Κάτι ανάλογο μπορείς να πεις ότι ισχύει με μπακάλικα και σουπερμάρκετ.
Πάει ο μπακάλης στον χονδρέμπορο και λέει θέλω 100 κιλά κρεμμύδια.
Μετά πάει το Lidl και λέει θέλω 100 τόνους κρεμμύδια.
Ποιός θα πάρει πιο φθηνή τιμή χονδρικής;
Αυτό είναι οι οικονομίες κλίμακας.
Οπότε έχουμε και λέμε:
Στον Καπιταλισμό (που υπάρχει εδώ και 10.000 χρόνια) ξεκινάμε με μικρά μαγαζάκια και στο τέλος καταλήγουμε σε ολιγοπώλιο λόγω οικονομιών κλίμακας.
Στον Κομμουνισμό (που υπάρχει 100 χρόνια) ξεκινάμε με Μονοπώλιο και καταλήγουμε σε Μονοπώλιο (όσο υπάρχει Κομμουνισμός, γιατί στη Ρουμανία έπεσε).
Είναι το ίδιο πράγμα; Ακόμα κι αν η κατάληξη μοιάζει ίδια, η διαδρομή σίγουρα δεν είναι ίδια.
Υπάρχουν βέβαια και παραδείγματα μονοπωλίων που δεν γίνεται να αντικατασταθούν με πολλές εταιρίες (π.χ. η ύδρευση) για χωροταξικούς λόγους.
Μπορείς να σκάψεις την Αθήνα να βάλουν σωλήνες ύδρευσης + αποχέτευσης 10-20 ιδιωτικές εταιρείες (ακόμα κι αν ήθελαν και είχαν τα κεφάλαια); Προφανώς και όχι.
Εν μέρει το ίδιο ισχύει και με την ΔΕΗ (ΑΔΜΗΕ + ΔΕΔΔΗΕ) που έχει απλώσει καλώδια. Το μόνο που μπορεί να γίνει εκεί είναι στο στάδιο της παραγωγής/έκχυσης ενέργειας, αλλά αφενός το Dutch auction είναι στρεβλή φόρμουλα τιμολόγησης kWh, αφετέρου ήταν λάθος η δαιμονοποίηση του λιγνίτη (τα παράπονά σας στους θιασώτες Γκρετολάγνους -how dare you- της «ανθρωπογενούς» Κλιματικής Αλλαγής, όταν η άκρως παραγωγική Κίνα καίει
φουλ κάρβουνο, ενώ η Ελλαδίτσα -αν υποθέσουμε ότι «ρυπαίνει»- είναι μια κουτσουλιά στον πλανήτη).
Στις τηλεπικοινωνίες είναι κάπως καλύτερα τα πράγματα (συνεστραμμένος χαλκός για xDSL, οπτικές ίνες Cosmote, οπτικές ίνες ΔΕΗ, διάφορα cellular δίκτυα και στο εξωτερικό έχουν και Cable/DOCSIS).
Κάθε περίπτωση κρίνεται ξεχωριστά και όχι «όλα σε ένα τσουβάλι» (κάτι που δείχνει ιδεολογικές παρωπίδες κατ' ελάχιστον). Οι σύγχρονοι Κινέζοι δεν έχουν ιδεολογικές παρωπίδες («δεν έχει σημασία αν η γάτα είναι άσπρη ή μαύρη, αρκεί να πιάνει ποντίκια»).
Κάποιες υποδομές (επειδή εξυπηρετούν βιομηχανίες/ιδιωτικές εταιρείες σαν την TSMC) καλό είναι να λειτουργούν με κοστοστρεφή κριτήρια (κάτι που δεν μπορούμε να πούμε για την αγορά ενέργειας στην Ελλάδα/Ευρώπη αυτή τη στιγμή -> αποβιομηχάνιση -> πτώση ΑΕΠ -> φτωχοποίηση).
ΥΓ: Αντίστοιχες ανησυχίες για κεντρικοποίηση υπάρχουν και στο BTC mainnet αναφορικά με τους ASIC miners.
Κάποιοι λένε ότι λόγω διαρκώς αυξανόμενων εξόδων η αγορά εν τέλει θα κεντρικοποιηθεί. Ίδωμεν...
Ακόμα κι αν γίνει έτσι (κάτι που θεωρώ ότι δεν συμφέρει, γιατί θα είχε αρνητική επίπτωση στην τιμή, ειδικά αν αρχίσει λογοκρισία συναλλαγών από μια κεντρική οντότητα miners), σίγουρα δεν θα μπορέσουμε να το αποδώσουμε σε κάποια αόριστη καπιταλιστική «συνωμοσία».
Ακόμα και σε επίπεδο Βιολογίας να το δούμε, υπάρχουν κάποιοι Συμπαντικοί Νόμοι που λένε ότι είναι πιο συμφέρον από ενεργειακή άποψη κάποια σκόρπια κύτταρα στις θάλασσες (πριν δις χρόνια που εμφανίστηκε η ζωή στη Γη) να αρχίσουν να ενώνονται εθελοντικά (και όχι με κάποιο... κρατικό φιρμάνι), γιατί «η ισχύς εν τη ενώσει». Και αυτό συνωμοσία του Καπιταλισμού ήταν;
Κάπως έτσι εμφανίστηκαν οι πρώτοι πολυκύτταροι οργανισμοί στον πλανήτη μας και σιγά - σιγά άρχισαν να γίνονται ολοένα και πιο πολύπλοκοι, μέχρι που κάποια στιγμή εμφανίστηκε ο Homo Sapiens.
Ποιός μου λέει λοιπόν εμένα ότι οι επιχειρήσεις που όντως γιγαντώνονται δεν εντάσσονται στους ίδιους Συμπαντικούς Νόμους περί ενεργειακής αποδοτικότητας; Αρκεί βέβαια να μην γιγαντώνονται λόγω κρατικών παρεμβάσεων για κολλητούς (βλ. Crony Capitalism) και επιδοτήσεων (βλ. ΕΣΠΑ, ΟΠΕΚΕΠΕ).
Σίγουρα ο original Καπιταλισμός είναι πιο κοντά στους (ενίοτε σκληρούς) νόμους της Φύσης και του Σύμπαντος, παρά κάτι σαν τον Κομμουνισμό που έρχεται «φυτευτό» και
με το καλημέρα σε πάει σε Κεντρικοποίηση, γιατί έτσι!
Ακόμα και η Φύση ξέρουμε ότι αν θέλει να μεταφέρει τεράστιες ποσότητες νερού, θα το κάνει μέσω μεγάλων ποταμών και όχι με 1000άδες μικρά ρυάκια (όχι ότι δεν υπάρχουν κι αυτά).
Βέβαια τα παραπάνω θέλουν και μια ευρύτερη/ανοιχτή φιλοσοφική σκέψη για να επεξεργαστούν σωστά, κάτι που είναι μάλλον απίθανο να βρεθεί σε ένα forum...