Selamlar forum sakinleri. Yine sizlere faydalı olacağını düşündüğüm bir yazı ile karşınızdayım ama yazıya başlamadan önce Kahneman'dan bahsetmek istiyorum.
Daniel Kahneman, 5 Mart 1934 doğumlu, psikoloji eğitiminin yanında matematik eğitimi de almış dünyaca ünlü bir psikologtur. Rasyonel ekonomi dünyasına, psikolojinin, zihinselliğin, belirsizlik ve rastgeleliğin girmesini sağlamış; 10 Aralık 2002’de Stockholm’de
Nobel Ekonomi Ödülü'ne layık görülmüştür. Teorileri ve fikirleri, ekonomi alanında kabul görmüş ve sıkça başvurulan kaynaklar arasına girmiştir.
İnsan beyninin karar alma mekanizması ilişkilerine olan ilgim sayesinde kendisiyle tanışmam sonucu,
Thinking Fast and Slow isimli kitabında belirttiği yatırım konusundaki tespitlerini derleyip, sizinle paylaşmak istedim.
Aşağıdaki maddelerden önce, sistem 1 ve sistem 2 hakkında daha detaylı bilgi için ilgili yazımı okumanız, kolaylıkla anlaşılması açısından çok daha iyi olacaktır.
İlgili yazı:
https://bitcointalk.org/index.php?topic=3016591.msg31018326#msg31018326Sistem 1: Çok hızlı işleyen, sıfır ya da çok az çaba gerektiren ve denetim içermeyen davranışlarımızdan sorumlu sistem.
Sistem 2: Gerçek anlamda çaba isteyen zihinsel işlemleri barındıran ve dikkat gerektiren davranışlarımızdan sorumlu sistem.
Sanırım artık başlayabiliriz. İyi okumalar.
1- Yapabileceğimiz en iyi hamle sistem 1 ve 2'nin uzlaşmasıdır.Hata yapabileceğimiz durumları tanımayı öğrenmek ve risk yüksek olduğunda önemli yanlışlardan kaçınmak için çabalamak bizim lehimize olacaktır. Hata yapabileceğimiz durumları, sistem 1'in hızlı karar alma dezavantajı olarak görerek; sistem 2'yi devreye sokup hatalardan kaçınmak için çabalamak ideal bir uzlaşıdır. Büyük kararlar ve analitik düşünce söz konusu olduğunda sistem 2'ye geçmek her zaman daha mantıklıdır. Sistem 1'in insanın varsayılan düşünme şekli olduğunu bilmek, bizi hatalardan koruyacaktır. Örneğin, arkadaşınızın tavsiyesine düşünmeden yatırım yapmak hata potansiyeli barındırırken; projeyi analiz ederek olası hatalardan kaçınmak lehinize olacaktır.
2- İyimserlik yanlılığı, kimi zaman yanlışların en büyüğü olabilir.Çoğumuz dünyayı gerçekte olduğundan daha iyi bir yer, kendimizi olduğumuzdan daha yetenekli bir insan, hedeflerimizi ise olduklarından daha ulaşılabilir hedefler olarak görürüz. Ayrıca geleceği tahmin etme yeteneğimizi abartmaya eğilimli olduğumuz için, bu durum içimizde boş bir güven oluşmasına neden olur. Bütün bunlar kararlarımızı etkileyerek, planlama yanılgılarına sebep olduğunda zarar kaçınılmazdır. Bu yüzden iyimserlik bazen iyi bir özellik, bazen ise riskin ta kendisidir. Örneğin, herhangi bir coin'in 10x-20x kazanç getirisini kolay ulaşılabilir bir hedef olarak görüp yatırım yaparsanız ve beklenen gerçekleşmezse hem kaynaklarınızı tüketmiş; hem de planlama yanılgısına düşmüş olursunuz.
3- Küçük kayıpların acısı, küçük kazançların zevkinden fazladır.Günlük dalgalanmaları yakından takip etmek, çoğu zaman size kazanç getirmez. Maruz kalacağınız küçük kayıplardan kaçınmak, hayatınızın duygusal kalitesini itileştirmenin yanında; kararlarınızın ve sonuçlarının da kalitesini arttırır. En ufak zararda telafi çabasına girmek sizi psikolojik ve zihinsel olarak yoracağı için pozisyonunuzu korumak, kazanç performansınızı arttıracaktır. Örneğin, bir miktar zararınızın olduğu coin'den ayrılarak, başka bir coin'e yatırım yapmanız işler ters giderse önceki pozisyonunuzdan daha zararlı hale gelmenize yol açabilir. Aklınızın her dakika piyasada olması, psikolojiniz ve kararlarınız açısından sağlıklı değildir.
4- Başarı = yetenek + şans Kahneman, bu fikrini biraz daha ileri taşıyarak
büyük başarı = biraz daha yetenek + bol miktarda şans olduğunu savunur. Ayrıca şansın, her başarılı hikayede rol oynadığı fikrindedir. Yatırımcılar, başarının sadece kendi yeteneklerinden dolayı oluştuğunu düşünürlerse, bir nevi yanılgıya düşecek ve bunun sonrasında gelen ilk başarısızlıkta kendilerine güvenleri azalacaktır. Bu güven azalması beraberinde hatalı kararları getirerek, yatırımcıyı daha da dibe çekecektir. Bunun için başarıda şansın da etken olduğunu kabul etmek, bir nevi üzerimizdeki yükü azaltacağı için karar alırken daha rahat olmamızı sağlar. Kibir, insanı uçuruma iten en kuvvetli duygulardan biridir ve kibirden uzak durmak bir insanın kendisine yapabileceği en iyi yatırımdır.
Umarım faydalı bir yazı olmuştur. Zaman ayırıp okuduğunuz için teşekkürler.
