Soğuk cüzdan tabiri online ortamla hiç buluşmadığı için key'lerin erişilemez olması anlamına gelir. Cüzdanı offline ortamda yaratır ve offline kalmasına dikkat ettiğiniz sürece sizden başka hiç kimsenin erişme olasılığı yoktur. Bu cihazı bir kere dahi internetle buluşturduysanız ortada bir risk vardır artık ve soğuk cüzdan olarak bahsetmeniz mantıklı olmaz. Donanım cüzdanları hariç tutuyorum, bazıları yapısal olarak tamamen offline çalışmaya devam edebiliyor.

Soğuk cüzdan / sıcak cüzdan kavramına daha farklı tanımlamalar kullananlar da var. Sürekli olarak internete bağlı ve küçük işlem hacimleri için kullanılan cüzdanları sıcak, çok daha nadir kullandıkları cüzdanları soğuk olarak adlandıranlar da var. Ama konunun net doğrusu yukarıda anlattığım gibi sıfır riskli cüzdanlardır.

Bir soğuk cüzdan elde etmek için her zaman para ödemeniz gerekmez. Donanım cüzdanlarla karıştırıyorsunuz. Donanım cüzdanlar birer soğuk cüzdandır ancak farklı soğuk cüzdan tipleri de mevcut. Eğer doğru şekilde elde etmişseniz evde kullanmadığınız herhangi bir cihazı ve hatta bir kağıt parçasını bile soğuk cüzdan olarak kullanabilirsiniz.

Donanım cüzdanların kişisel hazırlanmış bir soğuk cüzdana göre en büyük artısı online ortamda kullansanız dahi platform ile seed yada private keylerinizi paylaşmadan işlem yapabilmenizi sağlamasıdır. Kendiniz hazırladığınız bir soğuk cüzdanı internet bağlantısı olan bir sisteme ilk bağlayışınızdan itibaren o artık bir sıcak cüzdandır.

Sadece 1 ayda zorluk 7 kat arttı, mart 24'ten beri ise 200 kat arttı. Başlangıçta zorluğun hızlı artması beklenen bir durumdu ama bu kadar hızlı artması çok fazla. Normal madencinin yaptığı gelir-gider hesaplaması tamamen çöp oldu. Bu nedenle pazar alanında aldığı HDD donanımlarını satmaya çalışan bir çok kişi görüyoruz. Ekran kartından çok HDD ilanı var şu an. Büyük oyuncuların at koşturabildiği giderek merkezileşen bir alan haline gelecek, birileri boşta duran HDD'leri kullanarak masraf yapıp satın alan madenciyi yok edecek.

Bilgisayarınız eğer internete bağlıysa, yani oluşturduğunuz cüzdana ait bilgiler bir kez olsun bile internete bağlı bir cihazda kullanılmış ise o cüzdanın soğuk cüzdan olduğundan bahsedemezsiniz. Oluşturmuş olduğunuz iki cüzdanda sıcak cüzdan tabirine uymaktadır. Soğuk cüzdan oluşturabilmek için offline yöntemler kullanmalısınız.

Hayır, donanım cüzdan üreticileri oluşturulmuş cüzdan bilgilerini sistemlerinde saklamazlar. Eğer sizin cüzdan key/seed bilgilerinize sizden başka birisi sahipse zaten o cüzdan sadece size ait değildir. Donanım cüzdan üreticileri sizin key/seed bilgilerinize hiç bir şekilde ulaşamazlar.

Non-fungible token (NFT) piyasa kullanım şekli şu anda eski Cryptokitties hikayesinden farklı değil. Çok geniş kullanım alanına sahip olabilecek bir token tipini saçma alanlarda kullanarak tüketiyorlar. Fungible bir birimle gerçekleştiremeyeceğiniz sahiplik kanıtı işlevini kullanarak gerçek hayata kolay adapte olabilecek işlevler kazandırılabilecekken çok kısıtlı alanlarda ön gösterim tarzı kullanıma sahipler şimdilik. Ortaya çıkan projeler de para döndürme hikayesinin ötesine geçemiyor.

Flow için ümitliydim, bu yüzden erken yatırım yaptım. İyi para kazandım ancak geldikleri son durum beni mutlu etmiyor. Fiyat olarak bahsetmiyorum, kat ettikleri gelişim aşamalarından bahsediyorum. Ortada dolaşan yoğun ilgiden bir parmak bal çalma derdinde gibi davranıyorlar. Yine de alternatiflerine göre oldukça iyiler.


İkisi de tam anlamıyla çöpler, uzak durmanızı tavsiye edebilirim.

Kayıt olduğunuz kripto platformları sebep oluyor phishing maillerine. Hangi sitenin pishing'e sebep olduğunu bulmak için kayıt olduğunuz platformlara özel isimler kullanabilirsiniz. Örneğin xyz adlı platforma kayıt olurken isminizin yada kullanıcı adınızın sonuna xyz ekleyin. Gelen phishing mailinde de xyz eklentisi olacak kullanıcı adında böylece bilgilerinizi kimin çaldığını bulmuş olursunuz.

Madencilik cihazlarını başka bir kişiye hiç bir garanti olmadan emanet etmek çok iyi bir fikir değil. Kamera ile cihazları görebiliyor olmak sistemi güvenilir kılmıyor. İlaveten kameraların her türlü yönetimi de cihazları emanet ettiğiniz şirkette olacak. Bu durumun cebinizdeki parayı sokakta tanımadığınız bir insana emanet etmekten hiç farkı yok.

Başka bir bakış açısı sunmak gerekirse iş büyüdüğünde o mekanın güvenliğini sağlamakta oldukça zorlaşacaktır. İçerisinde milyon dolar değerinde cihazların bulunduğu bir mekan hırsızlar için oldukça çekici hale gelecekir.

Aylar sonra sold out yapamayan ilk proje oldu HUMAN, Casper için açılmış olan saçma 4. turu saymazsak. Çoğu kişi projelerin bir kısmının uzun vade olmadığının farkında ve bu tur için sıraya bile girmediler. Market 1 sene sonra aynı havada olmazsa satacak kimseyi bulamayacaklarını biliyorlar. Satılmama sebebi önceki satışların fiyatlarından ziyade marketin genel durumu ve coinlist'in son zamanlarda izlediği açgözlü politika.

Alım yapmak isteyenler için halen açık, ben bu turu pas geçeceğim. Almış olanlara bol kazançlar.

Hack kelimesi Türkiye'de gerçek anlamından biraz daha geniş kullanılıyor. İnternet ortamında yaşanılan her türlü dolandırıcılık faaliyeti için kullanıyor. Merkeziyetsiz platformlarının içinin boşaltılmasında hangilerinin gerçek exit scam, hangilerinin flash loan saldırısı yada dışarıdan olduğunu bilme olasılığımız yok.

Bazı projelerde kontrat yazabilecek yada fork işlemini gerçekleştirebilecek düzeyde teknik eleman bile bulunmuyor. Düşük bir ücretle hazırlattırıyorlar kontrat ve forkları, bazıları üzerinde gerçekten çalışsa dahi sonu doğal olarak havuzların boşaltılması oluyor. İşin teknik boyutunda hizmet veren çok az insan var ve bunların bir kısmı da dolandırıcı. BSC ağındaki hype sonrası zincir üzerinde başlatılmış DeFi platformlarının çok büyük bölümünün yazılımlarının aynı kişilerin elinden çıktığına bahse girebilirim. Perde arkasında olan olaylardan komedi filmi bile çıkarılabilir.

Olayın daha acı boyutu hype peşinde koşan insanların gerçekten hiç bir fikirleri olmayan dandik platformlara milyar dolarları kilitleyecek cesarete sahip olmaları.

Merkeziyetsiz borsaların önünde mevcut 2 büyük engel var. Bu problemler çözüldüğünde merkezi borsalar büyük oranda sadece fiat geçişi olarak kullanılmaya başlayacak ki fiat geçişleri stabil birimlerin kendi platformları üzerinden de yapılabiliyor. Merkezi borsaların rekabete devam edebilmeleri için ortaya daha çekici yenilikler koyması gerekecek. Oluşacak rekabet her halükarda ekosistem kullanıcılarının faydasına olacaktır.

• Merkeziyetsiz zincirlerde transfer ücretlerinin yüksek olmasına bağlı yüksek ücretler.
• Kullanım kolaylığı

Yüksek swap ücretleri ethereum v.b. ağların güncellemeleri sonrası tamamen ortadan kalkacak. Bu engel ortadan kalktığında merkezi borsalardan merkeziyetsiz borsalara geçiş hızlanacak.

Piyasaya yeni giren kullanıcıların büyük bölümü hiç bir teknik bilgiye sahip değil. Bu forumda bile uzun süredir kullanıcı olan bazı kişilerin teknik konularda yetersiz kalabildiğini gözlemliyorum. Bu insanlar için merkeziyetsiz bir borsa kullanmak gerçekten çok zor. Ya daha kullanışlı 3. parti cüzdanlarla bu sorun aşılacak yada zaman içerisinde insanların çeşitli ağları kullanmada kendilerini geliştirmeleri beklenecek. Kullanım kolaylığı problemi yüksek ücret probleminden daha zor çözülebilecek teknik bir detay.

Hayır, merkeziyetsiz coinlerde değil merkeziyetsiz platformların bazılarında. Verilen örnek Uniswap ve kendisine ait bir ağı yok, ethereum ağı üzerinde çalışıyor ve ethereum ağı üzerinde bir token olarak yönetim birimi kullanıyor. Yönetim biriminin bir madencilik mekanizması yok.

BTC ve benzerleri için sistemde ne olacağına karar verme hakkı birim sahiplerine değil madencilere aittir. Sahip olduğunuz madencilik gücü oy verme gücünüzdür aynı zamanda.

POS veya kendi zinciri olmayan token ile yönetilen platformlarda ise birim sahipliği günlük hayatta yönetim kurullarında olan hisse sahipliğine benzer. Sahip olduğunuz birim kadar oy verme gücünüz vardır.

Tether'in sorunu hem merkeziyetsiz hem de merkezi dünyaya tam olarak ait olmaması. Yapısal olarak merkezi ama iş yaptığı alan merkeziyetsiz dünya. Eğer  tamamen merkezi olsaydı denetimlere açık olurdu yada merkeziyetsiz olsaydı şeffaf olurdu. İki özelliğe de sahip olmadığı için tehlikeli.

İyi tarafından bakarsak USDT'nin stabil birimler arasındaki kullanım yaygınlığı giderek azalıyor. 4 sene önce piyasanın neredeyse tamamını elinde bulunduruyordu. Bugün ise %40'ı USDC, PAX, DAI gibi alternatiflere akmış durumda. Tether'in piyasa oranı azaldıkça doğal olarak risk azalıyor. Eskiden bir tether sorunu piyasanın neredeyse yok olmasına sebep olabilirdi. Bir kaç sene sonra payı daha da küçülecek ve ekosistem için bir tehdit olamayacak.

Karışıklık olmaması için genişletiyorum. Uniswap ve benzeri platformlara ait yönetim birimleri madencilik karşılığında elde edilmiyor ve günlük hayattaki hisse sahipliği modeline benzer şekilde (parayı veren düdüğü çalar) kullanılıyor. Üzerinde bulunduğu ethereum ağı PoW konsensüs mekanizmasına göre çalışsa dahi kendi özelinde teknik olarak PoS'a daha yakın oy verme mekanizmaları. Başlangıçta platformun ilk kullanıcılarına dağıtılan birimleri madencilik olarak görmekte pek mümkün değil.

Cocos eski ve yeni olmak üzere iki farklı kontrata sahip, eğer eski kontrata ait birimleri göndermeyi deniyorsanız başarısız olacaktır. 1/1000 oranında swap gerçekleştirildi aylar önce. Eğer yeni kontrata ait birimleri almak istiyorsanız math wallet kullanarak swaplamalısınız. Bunu yapmadan önce elinizdeki birimlerin transfer ücretini karşılayıp karşılamayacağını kontrol etmeyi unutmayın. Eğer eski kontrat birimlerine sahipseniz 0,857 cocos alacaksınız ve muhtemelen transfer ücretlerinden dolayı zarar edeceksiniz.

Son bir sene içerisinde çeşitli sebeplerle madencilik zorluğunda defalarca düşüş gerçekleşmiş. Hatta bir kaç ay öncesinde tarihin en büyük düşüşlerinden birisine şahit olmuştuk. Çok daha genel bir harekete dönüşmediği sürece endişelenmeyi gerektirecek bir durum yok. Ağ halen birilerinin %51 denemeyi göze alamayacağı derecede güvenli.

Görsel kaynağı: https://ycharts.com/

Süreç aslında bilimsel süreç basamakları gibi gerçekleşiyor. Tam olarak kafanızda oturtabilmeniz için Taproot örneğinden yola çıkacağım.

• Gregory Maxwell 2018 haziran ayında fikri ortaya atar. https://lists.linuxfoundation.org/pipermail/bitcoin-dev/2018-January/015614.html
• Fikir üzerinde tartışmalar gerçekleşir ve oylamayı geçecek muhtemel son hal ortaya konur. Bu süreçte çeşitli toplulukların fikirleri soruluyor.
• Güncelleme yazılımsal olarak ortaya çıkar.
• Çoğunluğun sağlanması beklenir. 2 haftalık süreçlerde 1815/2016 (%90) güncelleme yapmış madenciler tarafından blok bulunma oranı beklenir.
• Hayata geçiş süreci.

Birisi kolay bir arayüzle https://taproot.watch/ üzerinden takip edilebilmesini sağlamıştı. Yeşil kareler güncellenmiş versiyonlarla kazılan blokları, kırmızılar eski versiyonu gösteriyordu.

Yanlış düşünüyorsunuz, eğer engellemeye çalışmıyor olsalardı şu an katılımcı sayısı 1 milyonun üzerinde olabilirdi, grupları takip ettiyseniz bir çok kişiyi yasakladılar. Sadece tamamen engellemek çok kolay değil. Birilerinin OTC gruplarında çok sayıda hak kazanmış hesap sattığını görebilirsiniz ama bunların çoğu KYC sürecini atlatmanın kolay bir yolunu bulmuşa benziyorlar her gün yüzlerce hesap satış ilanı açıyorlar. Satış sonrasında da hak kazanmış hesapları satıyorlar.

Bir yerde garanti para duruyorsa (hesap satışı) bunu engellemek düşündüğünüzden çok daha zor. Ellerinde kullanabilecekleri IP adresi ve çerezler dışında bir şey yok çoklu hesapları kategorize etmek için. Yukarıda birisi paylaşmış yüzlerce mobil cihaz kullanarak giriş yapanlar var. Bu hesapların tamamının IP adresi  farklı olduğu sürece nasıl yakalayabilirler ?

• Oylama denildiğinde herkesin aklına oy kutuları geliyor ama sistem böyle değil. Yeni bir yazılım yayınlanıyor, belirlenen kabul oranı sağlanırsa yeni yazılım üzerinden devam ediliyor. Sağlanamazsa eski yazılım üzerinden devam ediliyor.
• Fikir oluşturma kısmını topluluktaki herhangi bir birey üstlenebilir. Siz ve ben dahil. Çoğunluğun desteğini alma olasılığı olan fikirler bitcoin geliştirici toplulukları tarafından yazılıma dönüştürülüyor. Bunu illa toplulukların yapmasına gerek yok, kendiniz bir versiyon üretebilirsiniz. Madencilerin çoğu sizin yazılımınızı tercih ederse aktif olur.
• Bitcoin madencilerinin yaptığı şeyin aslında bir iş olduğunu düşündüğünüzde zaten haberleri ne kadar yakından takip ettiklerini tahmin edebilirsiniz. Bir fikir zaten çoğunluğun duyabileceği kadar etkili olduğunda yayılması çok uzun sürmüyor. Yinede duyuruların hızlı yayılmasında bitcointalk, stackexchange , irc kanalı, oldukça etkililer.

* https://bitcoin.org/ temel bilgilere ulaşmanız için faydalı olabilir.

Piyasanın hem kırılgan olmasının hem de Elon'un aktivitelerinden etkilenmesinin bazı sebepleri var. Elon etkilemeye çalıştığı piyasanın özelliklerini iyi biliyor. Çoğu kişinin düşündüğü gibi anlık kararlarla hareket etmiyor, planlı hareket ediyor. Temiz enerji elde etme ile ilgili ısrarı da sektörde hangi alanda iş yapmak istediğinin bir işareti. Elon gibi bir adamdan piyasadaki çoğu kullanıcı gibi sadece trade yada hold etmek için burada olmasını bekleyemezsiniz.

Son yılda ilk defa BTC yatırımı yapmış ve sadece para kazanma düşüncesiyle BTC alan çok sayıda kişi olduğunu da bu kişileri etkilemenin çok kolay olduğunu da bizden çok daha iyi biliyor. Herkes Tesla için BTC maliyetini 30k $ seviyesinde görüyor ancak %10'luk kısmı daha yüksekten sattığını ve kişisel olarak DOGE coin'i manipüle ederek aslında çok fazla bedava BTC kazandığını hesaba katarsanız genel ortalaması çok daha düşük. Yapmayı planladığı iş alanı için risksiz maliyet yaratmayı deniyor. %50 temiz enerji ile bitcoin ile alışverişi tekrar aktif etme söylemleri bu planın bir parçası gibi görünüyor.

Madencilik yaptığınızda ödemenin size gerçekleştirilebilmesi için bir cüzdan adresine ihtiyacınız var. Hangi birimin madenciliğini yapacaksanız önce ona ait bir cüzdan oluşturmalısınız. Bazı durumlarda doğrudan borsa deposit adresinizi de kullanabilirsiniz. Siz doge madenciliğinden bahsetmişsiniz ancak attığınız görsel LTC ile ilgili madencilik sayfasına ait, doğru sayfada olduğunuza emin misiniz ?

Cüzdan oluştururken kendi sitesinde önerilen uygulamaları kullanmanızı önerebilirim. Core olan versiyonlar dışındaki versiyonları kullanabilirsiniz. Core versiyon ağdaki tüm işlemleri senkronize etmek isteyeceği için zahmetli bir işe dönüşebilir. Cüzdan oluşturduktan sonra 2. sıradaki bölüme adresinizi girerek ödeme almaya başlayabilirsiniz.

İndirdiğiniz programı forumda da kullananlar olmuş ve büyük bir sorun yaşamamışlar. Kolay gelsin.