Hayır, o sorunu düzelttiler Sub Account oluşturarak kendi desteklediği path'de (m/44h/60h/0h) yeni adresler elde edebiliyorsunuz. Ancak soğuk cüzdanda çok fazla adrese ihtiyacım olmadığı için limiti var mı diye denemedim.

Ekranın üst orta kısmında kendi belirlediğiniz cüzdan adına tıklayıp oradan cüzdan ekle seçeneğini kullanabilirsiniz.

Bir gün toparlanmamak üzere düşecek wrapped birimler. İnsanların elinden bitcoinlerini aldığımızı belli etmeden nasıl alabiliriz denemesinden daha öteye gidemeyecekler. Köprü işlemleri için varlıkların emanet edilmediği, güvene dayalı olmayan çözümlere ihtiyaç var.

Cihazınız orijinal.


Cihazı sıfırlayıp aynı kelimeler ile yeniden kurulum gerçekleştirin. Eğer herhangi bir zincirde size verdiği adres öncekinin aynısı ise kaydettiğiniz seed key doğru demektir.


Adresin başladığı harf yada rakama bakarak anlayabilirsiniz.

1 ile başlıyor ise legacy.
3 ile başlıyor ise segwit.
bc1 ile başlıyor ise native segwit.


Bep20 destekli olan gerçek BTC değil wrapped btc. Bep20 cüzdan adresi yapısı 0x ile başlarken bitcoin için 1-3-bc1 seçenekleri karşınıza çıkar.

BTC'yi mobil cihazda gördüğünüz sürece problem yok.


Uygulamayı silmenize gerek yok. Uygulamanın gönderim için kendi içerisinde yetkisi yok, donanım cüzdandan fiziksel olarak onay vermediğiniz sürece problem yok.

Bankaların batması yeni bir şey değil aksine bitcoinin doğma sebeplerinden birisi bu yüzden çokta şaşırtıcı değil. Bankalar adları itibariyle başkalarına ait parayı güvenle depolama hissiyatı yaratırken aslında tam olarak yaptıkları bu değil. Paradan para kazanmaya çalışıyorlar ve çeşitli alanlarda yatırım gerçekleştiriyorlar. Aslında sadece bünyelerinde olan parayı teminatlı şekilde faizle borç vermekle yetinseler problem yok. Hep daha fazlasını istemenin sonucu bu. Genellikle ters bir piyasa hareketinde yada şu an gördüğümüz gibi düzenli faiz artışı olan ortamlarda riski yüksek tutan bankaların batması çok doğal.

Aslında yaşanan FTX olayından çok farklı değil. Bizim paramızı kullanarak para kazanmayı deniyorlar. İşler iyi giderse risksiz zenginliğe ulaşıyorlar ama bir delik oluşursa da batan para bizim para oluyor. Bankalar kar ortamında ortağımız zarar durumunda ise gemiyi ilk terkedenler oluyor.


250.000 dolara kadar güvence var farklı bir sigortaya sahip değilse, Türkiye'de de bankadaki paranız TMSF tarafından belirlenen tutar olan 400.000 TL'ye kadar güvencededir.

USDC bu olayla bitmez. Çünkü paranın tamamı kaybolmadı yaşanan ciddi likidite sıkıntısı. Ellerinde anında nakite çeviremedikleri varlıklar var. USDC büyük oranda parasını geri alacak süreç tamamlandıktan sonra. Tabi ki bilmediğimiz başka şeyler yoksa.

3,3/42 milyar kıyaslaması ile paranın tamamı kaybedilse bile gerçek değerin 0,93 olduğuna dair hesaplama yapanlar görüyorum bu aslında doğru gibi görünse de yanlış. Temel sorun panik havasının giderek büyüyor olması. Paniğin aşırı şiddetlendiği anlarda en küçük delik düşündüğünüzden çok daha büyük şeyler yutabilir.

Circle'ın elinde bankalarda hazırda bulunan dolar miktarı 8,5 milyar civarında. Kalanı bir kaç ay ulaşılamayacak yada anlık nakite döndürülemeyecek biçimde. İnsanların bir kaç ay beklemeyi göze almasını beklediğiniz en iyi durumda bile eğer 5 milyar üzeri çekim talebi gelirse ödeme yapamama sıkıntısı ile karşılaşıyor. %7 gibi görünen delik insanların sabırsız olması durumunda ve tamamı nakitte hazır bile olsa 10b çekim yapıldığında neredeyse ikiye katlanıyor. Çekim talebi 30b'lere ulaştığında ise deliğin boyutu %30'lara çıkıyor. Eğer panik havası doğru yönetilemez ise ne kadar büyük olursa olsun batar.

DAI ethereum tabanlı peg yakalama girişiminin %100 stabillik sağlamayacağını düşünerek ana dayanak noktasını USDC'ye çevirmişti ki piyasadaki çoğu tırnak içinde merkeziyetsiz stabil birimde benzer durumla karşılaşmak mümkün. Bu yüzden tamamı risk altında.

DeFi platformlarının çoğu USDC'yi 1 dolara sabit olacak şekilde kodlanmış olduğu için bu cephede de çok ciddi sıkıntılar var.

Bir diğer ayak VC'ler yatırım almış startup'lar. Son bir senedir neredeyse hepsi USDC ile yatırım topluyordu ve süreçten etkilenmemiş olma olasılıkları yok. USDC tutmalarının dışında a16z gibi büyük yatırım şirketlerinin batan bankada para tuttuğu biliniyor.

Diğer bir sorun henüz bir haftada biri çok büyük olmak üzere 2 banka gitti. Muhakkak yapısı zayıf başka bankaları da peşlerinden sürükleyeceklerdir.


Ekranda yüksek fiyat değişimi uyarısı çıkmıştır ama bu kadar yüksek olduğunu gözden kaçırmıştır. Panik anlarında işlem gerçekleştirmek her zaman çok tehlikeli. Piyasayı iyi bilmeyen ancak ico hype döneminde kolayca milyon dolarlar toplayan projelerden birinin sahibi olduğuna bahis açabilirim.

İki cihaz arasındaki temel fark bluetooth özelliği ile telefondan işlem gerçekleştirebilmek. Eğer acil durumlarda telefonumdan da bağlanayım diyorsanız ledger nano x. Sadece bitcoinlerimi saklamak için alacağım diyorsanız Ledger nano s'in eski versiyonu bile fazlasıyla işinizi görür.

S plus eski nano s'in hafıza sorunu nedeniyle çıkarıldı. Nano s'i ilk aldığımda 5 app rahatlıkla sığıyordu şimdi ise 2 app ancak sığıyor. Gelen güncellemeler ile app boyutları sürekli büyüyor. S plus ile nano x arasında ise hafıza bakımından fark yok o yüzden fazla para harcamak istemiyorsanız s plus işinizi ziyadesiyle görür.

Yeni versiyonlar için dikkatimi çeken nokta koruyucu çerçeve olarak kullanılan metalin kalitesi düşmüş. Muhtemelen koruma işleviyle ilgili bir eksiklik yaşatmayacaktır ancak dokunduğunuzda eli rahatsız edici bir yapısı var. Aynı hissi başka kullanıcılardan da duydum.

Alternatif olarak safepal düşünebilirsiniz. Yoğun metamask kullanımınız var ise safepal'ı düşünmeyin bile. Sadece para transferleri için kullanacaksanız gideri var.

FDIC Creates a Deposit Insurance National Bank of Santa Clara to Protect Insured Depositors of Silicon Valley Bank, Santa Clara, California

Silicon Valley Bank resmi olarak kapanmış oldu. Olayın bizim açımızdan en kötü tarafı da Circle miktar belirtmeden kapanan bankada para tuttuğunu açıkladı. Daha da kötüsü para tuttukları diğer banka da bir kaç gün önce kapanan Silvergate. Uzun zamandır faiz arttırılan ve piyasadan para çekilen ortamda bankalar çatırdamaya başladı. Oyunu kuranlar faiz arttırmaya devam ettiklerinde bu tip olayların olacağını biliyor olmalıydı.

Wikipedia istatistiklerine göre batan en büyük 2. banka.

Silvergate olayından bir gün sonra ortalığı korkunun sarmasının sonucu olarak sarsılmakta olan "güvenilir" ve hacmi ile bu tırnak içindeki güvenilirliğinin kanıtı olarak başkalarına ait milyarlarca doları ellerinde tuttukları varsayılıyor. Hükümet eliyle yada sistemin diğer aktörleri tarafından kurtarılır mı bilemem ama çökerse çok şeyi değiştirir.

Bu son yaşanan iki olay genel pencereden bakıldığında FTX olayından farklı değiller. Borsalara ve bankalara güvenmeyen insanlar olarak bunun hem iyi hem kötü yanlarını görmek mümkün. Kötü tarafı dışarıda hala milyarlarca insan paralarını bankalarda tutuyor içeride ise milyonlarca insan ısrarla kripto borsalarını gerçeği bile güvenilmez olan bankalar gibi kullanmaya devam ediyor.

İyi tarafıysa eninde sonunda güven temelli iş yapmamak gerektiğini acı tecrübeler eşliğinde bile olsa öğrenecek olmaları.

Mutlaka ana işlem yaptığınız mail adresleriniz ile bedava bir şeyler kazanmak için airdrop v.b. işlerde kullandığınız mail adresleriniz farklı olsun. Bugünlerde mail bilgisi sızdırılmış insanlara gönderilen çeşitli phishing maillerinden metamask ile ilgili bir örneği aşağıya bırakıyorum.

Aslında bilindik hikaye, ortada bir sorun varmış gibi gösterip sizden sorunu çözmenizi istiyorlar. Sorunun çözümü aşamasında ise sizden seed key bilgisi istiyorlar. Yeni kullanıcılar ayırt etmekte başarısız olduğu için, tecrübeli kullanıcılar bir anlık dalgınlıkla her şeyini kaybedebiliyor.

Çoğu borsa ile işbirlikleri bulunduğu için ve binance yada geçmişte FTX gibi borsaları kullanarak varlık barışı yapan herkesin gönderici bankası olan Silvergate geçen hafta kripto faaliyetlerini durdurma kararı almıştı şimdi ise tamamen faliyetlerini durdurma kararı almış görünüyor (businesswire haberi. Şirket hisseleri geçtiğimiz hafta çok büyük oranda değer kaybetti.

Zaten binance bizim için uzun zaman önce varlık barışına giden yolu kapatmıştı. Ardından ikincil seçenek olan FTX'in dolandırıcı çıkması olayı ve şimdi Silvergate olayı ile bu iş daha da zora girdi.

Satoshi'nin adreslerini kullanarak sahipliğini kanıtlamak dışında forumda post atmasının imkanı yok. Forum hesabı olası hack durumunda dezenformasyonu engellemek için uzun süre önce Theymos tarafından banlandı. Geçmişte mail hesabı hacklendiğinde de benzer bir süreç görmüştük aynı şeyin yaşanmaması için hesabı kapalı. Ancak imza ile cüzdan sahipliklerini kanıtlarsa hesabı açılabilir.

Multisig cüzdan kendi başına güvenlik demek değildir her bir anahtar tek erişim anahtarıymış gibi offline cihazlarda yada yerlerde saklandığı sürece güvenliği arttırır. Yoksa aynı ağa bağlanan farklı cihazlarda saklanıyor olması v.b. sonucu değiştirmez.

Madencilik havuzlarının bazı konularda etkili olabildikleri bir gerçek fakat tamamı tek kişiye ait olmadığı sürece sorun yok. Misal binance madencilik havuzundaki gücüyle yanlış bir şeyler yapmaya kalktığında havuzda bulunan kullanıcılar desteklemeyeceği için havuzdan çıkacaklar ve günün sonunda kaybeden yanlışı yapan olacak. Havuzların olması gücü sonsuza kadar ele geçirdikleri anlamına gelmiyor çok kısa sürede değişiklik yapmak mümkün.

Borsaların deposit kapatmasıyla fiyat farkı oluşabiliyor ancak bu durum onunla ilgili değil çünkü farklı zincirlerdeki merkeziyetsiz borsalarda da aynı fiyat farkı var. Merkeziyetsiz borsalarda deposit kapatılamayacağına göre iki zincir arasında geçişi sağlayan köprüde bir sorun olmalı yada zincirlerin birindeki kontratta problem olmalı ve fazladan basılma gibi durumlar olmalı. Böylece aynı birim iki farklı zincirde farklı talep dengesine sahip olduğu için fiyat farklılıkları oluşabiliyor.

Ne kadar iyi biliyorsanız bilin yada ne kadar dikkatli olursanız olun phishing böyle bir yöntem. Hayatınızın her anında %100 konsantrasyon sağlayamıyorsunuz ve o bir anlık boşluğunuzu yakalayabilmek için sonsuz deneme gerçekleştiriyorlar. 245$'lık bir ders satın almış gibi düşünün belki sizi gelecekte başınıza gelebilecek çok daha büyük bir kayıptan kurtarmış olur. Geciktirmeden bir donanım cüzdan edinerek diğer işleriniz için yeni bir cüzdan açın. Maddi durumunuz elverişli değilse forumda dönem dönem donanım cüzdan çekilişleri yapıyoruz, yapan arkadaşlar oluyor onları kaçırmayın. Katılım düşük kaldığı için çıkma oranı oldukça yüksek.

Merkeziyetsizliğin bitcoinde nasıl var olduğunu bildiğinizden emin değilim.

20.999.999 BTC sahibi bile olsanız bitcoin sahipliği bitcoin zincirinde herhangi bir yönetimsel yetki vermediği için merkeziyetsizliği etkilemez. Proof of stake konsensüs mekanizmasına sahip zincirlerde etkiler. Proof of work zincirlerde zincirin ana biriminin fiyatı da POS zincirler gibi doğrudan merkeziyetsizliği etkilemez. Bu nedenle elinde 1.5m BTC olsa bile sözleriyle kitleleri etkileyebilme olasılığı dışında Satoshi'nin hiç bir gücü yoktur.

POS bir zincirde örneğin ethereum zincirinde 0.001 $ fiyattan piyasadaki etherlerin %51 oranında satın alırsanız ve bunları node yaratmak için kullanırsanız sizin borunuz öter. Aynı fiyattan 20 milyon BTC satın alsanız (0.001 $ fiyatla bitcoin satın almaktan bahsediyorum) dahi madenci - node üstünlüğünü ele geçirmeden zincir üzerinde hiç bir yetkiniz yoktur. Üstünlüğü ele geçirdiğinizde de yaptığınız şey topluluk tarafından dışlanıp sizin zinciri kullanmamalarıyla sonuçlanacağı için bir şey elde edemezsiniz.

Bitcoin fiyatı merkeziyetsizliğe dolaylı yoldan etki edebilir. Şöyleki topluluğun bitcoine güveni bitip ki bunu satoshi'de başaramaz artık fiyat kalıcı şekilde düştüğünde ve topluluğun da kendisine yeni bir fork yaratma ihtimalini de yok sayarsak ve insanlar madenciliği, node çalıştırmayı bırakırsa düşer. Ölme eşşeğim ölme hikayesi anlayacağınız.

Satoshi'nin yarattığı şey kendisinden, bir kişiden, bir kaç kişiden bağımsız çalışma yetisine sahip. Topluluğun tamamının terk etmesi dışında şahıslar tarafından durdurulamaz. Bu şekilde çalışan mekanizmaların metriğinin değeri yoktur. Aynı şekilde binance yada elinde çok sayıda bitcoin tutan diğer borsaların da (madencilik faliyetleri hariç) bitcoin üzerinde bir söz söyleme yada yaptırım yetkisi yoktur. Binance borsası hack olayından sonra CZ rollback imasında bulunmuştu ve topluluk tarafından gördüğü tepkiyi hatırlayın.

Satoshi'nin ortaya çıkması merkeziyetsizliği etkilemez. Bahsettiğimiz ethereum üzerinde admin yetkili bir kontrat olsaydı sahibinin 15 sene sonra geri gelmesi sonucu değiştirebilirdi. Ancak Satoshi bugün geri dönse bile bitcoinde kendi başına değişiklik yapmak gibi bir yetkiye sahip olamayacağı için fark etmez. Satoshi bitcoinin yaratıcısı fakat sahibi değil.

Elbetteki Satoshi'nin fikirlerinden etkilenen kitleler olacaktır. Bugünün ethereumun da Vitalik'in sahip olduğu etkiye benzer bir etkiden bahsedebiliriz. Yine de yanlış veya saçma öneriler gelirse hiç kimsenin kabul etmeyeceğini biliyoruz. Öneriler zaten makul önerilerse topluluğun büyük bir bölümü tarafından desteklenecektir.

Bugün bitcoin sadece kendi mimarisindeki konsensüs modelinden çok daha farklı bir konsensüse sahip. Yazılımsal olarak değişmemiş olsa bile tamamen topluluğun güveniyle oluşmuş ortak bir hareketten bahsediyorum. Esasen bitcoinin fiat paralar karşısında sürekli daha değerli hale gelmiş olmasının sebebi de bu konsensüsün sürekli daha fazla insanı içine alacak şekilde genişliyor olması.

Kısacası merkeziyetsizlik durumunda bir değişiklik oluşmayacağı için diğer projelerin yada alternatiflerinin de bundan etkileneceğini söyleyemeyiz. Ki zaten bir çoğu gerçekten güvenilmemesi gereken projeler.

Fiyatla ilgili endişeleri anlayabiliyorum fakat abartıldığını düşünüyorum. Çok fazla bitcoini var savından ortaya çıkıyor ancak fiat paralara güvenmeyen bir kişinin bitcoinlerini fiat paralar ile değiştirmek isteyeceğini düşünmek çok isabetli bir yaklaşım olmaz.

Bitcoinin icadı kripto dünyası için bigbang teorisiyle eşdeğer yapıda. Büyümeye ve genişlemeye devam ediyor en önemlisi de sınırı yok. Belki Satoshi'nin kendisi bile bitcoini ortaya çıkarırken ekosistemin bu denli gelişeceğini kestiremiyordu.

Çoğu zincirdeki bir çok cüzdanda zaten var olan bir özelliği bu kadar gecikmeli eklemeyi çok özel haber gibi açıklamalarına gerek yoktu. Metamask cüzdan hizmetinden ne kadar memnunsam yeni olarak gündeme getirdikleri hizmetlerden de o kadar memnuniyetsizim. Özellikle swap özelliği her ne kadar aggregator tarzı hizmet veriyor olsa da işlemlerde çok büyük kesintiler yapıyor. Şöyle örneklendireyim Uniswap gibi öncü olmuş bir platform işlemlerden kar payı kesintisi almaz iken yada Li.Fi v.b. platformlar benzeri hizmetten işlem ücreti almazken metamask cüzdanının bilinirliğini kullanarak kesinti ücretleri üzerinden kar elde ediyor.

Örneğin 10000 doları diğer platformlardan çevirdiğinizde 0 fee öderken metamask swap ile işlemi gerçekleştirdiğinizde 87,5 dolar (%0,875) metamaska ücret ödemek zorundasınız. İşlemin onaylanması için ödenilen gas fee hariç.

Onların bakış açısına göre blokzincir üzerinde imzalanmış işlem doğru işlemdir. Aksine göre tavır almalarını bekleyemeyiz. Çünkü zincir üzerinde sizin 0.31 birim fiyatla satış gerçekleştirdiğiniz görünüyor. Ancak olay toplu bir hal alırsa v.b. açık olduğunu fark edip bu şekilde gerçekleşmiş işlemlerden etkilenen NFT'leri marketlerinde kara listeye alabilirler. Yine size geri döndürme olasılıkları yok.

Milyonlarca üniversite mezunu insanı olan, onbinlerce yetişmiş alanında uzman profesörü olan (adam kayırma yöntemleri ile ünvan alanları hariç tutuyorum), dünyada çeşitli sektörlerde ciddi başarılar elde etmiş onbinlerce insanı olan bir ülkeyi sadece 1 kişinin yönetebileceğini düşünebilmek için beyne ihtiyacınız yok.

O yönetebiliyorsa herkes yönetebilir, okumuş olmaya bile gerek yok.