Rusya şubat ayında değer kaybının ve enflasyonun önüne geçmek için faizi tek kalemde 9,5'tan 20'ye çıkardı. Buna rağmen enflasyon %18 - %16 bandında geziyor. Sadece politika faizini arttırmakla yetinmedi ihracat yapanlara elde ettikleri dövizin 4/5'ini bozma zorunluluğu gibi yan destekleyici önlemler de aldı. %16 enflasyon ortamında paraya %18 faiz verdiğinizde insanlar faiz almayı tercih ederler.

Bizde ise açıklanan ~%78 gerçekte ~%150 enflasyona %14 faiz ile insanları mal almak yerine parasını faiz için borç etmeye davet ediyorlar. KKM gibi uydurma sahte çözümlerin işe yaramadığı ortada. Ekonomi, matematik bunlar tamamen sizin soktuğunuz girdilerin sonuçları değiştirdiği sistemlerdir. Siz iki ile üçü toplayıp dört bulduğunuzu iddia eder ve insanları buna ikna etmeye çalışırsanız kendi saçmalığınızda boğulursunuz. %150 enflasyon ortamında hiç kimse %14 faiz getirisi için Türk Lirası tutmak istemez.

Yer altında kalan toplam altın miktarına ve bunun çıkarılma süresine dair saçma varsayımı nasıl elde ettiğinizi söylerseniz inanmayı deneyebilirim. Şu an yeni yatakların bulunmaması halinde bile süre daha uzun. Üretimin düşmesiyle doğru orantılı olacak fiyat artışı sonrası şu anki altın değeri ile zarar edeceği için altın çıkarılamayan yatakları kapsamıyor o haberler yada henüz bulunmamış yatakları. Gazetelerin saçma clickbait haberlerini bilimsel veri gibi sunmaya çalışmayın.

Bir kaç alt hesap daha açıp hepsiyle aynı anda altın güzellemesi yaparsanız hepimiz bitcoinlerimizi satıp altına geçeceğiz  . Altının bıraktığı izi bilemem ancak bunu anonim kalmak için yapıyorsanız bile siz çok fazla iz bırakıyorsunuz.

Hodl etmek herkesin yapabileceği bir şey değildir, ön şartı yatırım yapılan ürünün geleceğine duyulan güvendir. Eğer çözülen gerçek bir problem varsa çoğu zaman yatırımcıya kazandırır, BTC örneğinde gördüğümüz gibi yayılması durdurulamaz. Bitcoin felsefesi yada işlevi ile ilgili bir değişiklik gözlemlemediğim sürece hodl etmeye devam edeceğim.

Eğer ürün BCH gibi tamamen insanların cebini boşaltmaya yönelik hikaye bir forksa hodl etmek batmanın garantisidir. 2017 aralık ayında alıp hodl edenler ömür boyu ellerinde kalacak pahalı kötü bir anıya sahip oldular. "Gerçek bitcoin" yalanıyla insanları bir hiçin içine hapsettiler. ZCL, NCASH, pundix v.b. markette bir çok kişinin işe yaramaz bu tip birimleri hodl ederek tüm varlıklarını kaybettiklerini görebilirsiniz. Hodl ederek alacağınız sonuç çözülen problemin önemiyle doğru orantılıdır.

Rolex çok kötü fikir değil yüzdesel küçük bir kayıpla farklı ülkelerde likide edilebilir ama kolunuzda görürlerse tek kollu olarak çıkacağınız bir çok sokak var Türkiye'de  . Yine de metaller dedektör ile çok kolay tespit edilebilir durumda oluyor. Sınırdan kaçak olarak Yunanistan'a geçmeye çalışan mülteciler paralarını poşetledikten sonra çocuk bezlerinin içine sokuyordu. BTC'in varlığından haberdar olsalardı işleri çok daha kolay olurdu. Görünmez, iz bırakmaz hiç kimse sizde ne kadar olduğunu bilmez hafızanızda bile saklayabilirsiniz daha iyi ne olabilir ki ?

CZ gibi toplumu yönlendirme etkisine sahip bir kişinin kesinliğinden emin olmadığı haberleri kontrol etmek için doğrudan twitter üzerinden değil ekip ile iletişime geçerek teyit etmesi gerekirdi. Yaşanan sert fiyat hareketinde CZ'nin duyurusundan etkilenip varlıklarını kaybetmiş bir çok yatırımcının olması kaçınılmaz.


Kar elde edebilmek için hızlı hareket ederken kontrata bakmadıklarına eminim. Kontrat olaydan çok daha önce dolandırıcılık amaçlı olduğu için işaretlenmişti.


Hırsız, dolandırıcı yada sahtekar bunların herhangi birini iyi düzeyde olmak için zeka gerekiyor. Ahlak ile zeka doğru orantılı çalışmıyor. Tam tersinde iyi bir beyaz şapkalı olmak için de zeka gerekiyor.

Dolandırılmak sadece dolandırma yöntemini bilip bilmemekle alakalı değildir. O anki ruh haliniz bile sonucu etkiler, yanlış bir fare darbesi sebep olabilir. Çok iyi bildiğiniz bir yöntemle bile dolandırılabilirsiniz, her zaman farklı algılamanızı sağlayacak küçük detaylar yaratabilme olasılıkları var. Başlıkta açtığım konuyla ilgili olarak bugün bir kullanıcı +4000 ETH kayıp yaşadı. Bu kadar basit ve yaygın bir saldırıyı bilmeme olasılığı yok.

Grafikteki şube sayısı değil farklı bankalar, çoğu da küçük ölçekli bankalar. Eylemlere neden olan, milletin parasıyla ortadan kaybolan bankalara benziyorlar. Çok büyük nüfusun dezavantajı olsa gerek. Türkiye'de yaşayan insanların çoğu genel bankaların ismini kolaylıkla sayar, sadece 32 tane (mevduat). Ve bir bu kadar da batan, kapatılan eski banka mevcut. En yakın tarihten hatırlanan İmar bank olayları diye hatırlıyorum.

Yatırımları bir bankaya kaptırmak mı yoksa binance v.b. merkezi bir borsaya kaptırmak mı daha kötü bilemedim şimdi

Daha önce ucuz oldukları için başka zincirlerde sıklıkla gördüğümüz bir dolandırıcılık yöntemi transfer ücretleri ucuzlayınca ethereum zincirine de sıçradı. Diğer zincirleri de kullanan arkadaşlar aşina olabilir ancak sadece ethereum kullananların (çok eksi kullanıcılar hariç) aşina olmadıkları bir yöntem olduğu için uyarmak istedim. Daha önceden uniswap airdrop almış veya uniswapta likidite eklemiş kullanıcılara gönderiyor. Adet olarak da uniswaptakiyle aynı sayı (400) seçilmiş ki kullanıcılar UNI token geldiğini düşünüp işlem başlatsın. İşlem gerçekleştirdiğinizde cüzdanınız boşaltılıyor, uzak durun.

Disperse örneği:

https://etherscan.io/tx/0x33c499f66f27002ebf72d51d99105889053e404dae265ccd3836d83252f188e3

Sahte token kontratı:

https://etherscan.io/token/0xcf39b7793512f03f2893c16459fd72e65d2ed00c

Bitstamp veri saklama masraflarını bahane ederek hareketsizlik ücreti adı altında saçma bir ücret almak yerine belirlediği sürenin üzerinde hareketsiz kalan ve bakiyesi boş olan hesapları silebilir. Bu çok daha adil bir çözüm olur. Kullanıcı bitstamp üzerinde işlem gerçekleştirdiğinde ömür boyu abonelik sözleşmesi imzalamıyor, normal şartlar altında o ücreti alamazlar. Muhtemelen amaçladıkları şey aktif olmayan kullanıcıların cüzdanlarındaki bakiyeleri hareketsizlik ücreti adı altında sıfırlamak, bu ücretlendirme değil kılıfına uydurulmuş dolandırıcılık girişimidir. Kullanıcılara verilerinin silineceği tarihi belirten bir bilgilendirme yaparsınız önemsiyorlarsa zaten borsa üzerindeki varlıklarını boşaltırlar daha sonra kullanıcıya ait veriler silinerek bahsedilen yük ortadan kaldırılmış olur.


Ortada çok büyük bir pasta varken ve bu pastadan dilim kapmaya çalışan yüzlerce borsa girişimi varken hiç biri kullanıcılara adil olmayan bir ödemeyi dayatamaz. Dayatan borsalar da küçülerek yok olmaya mahkum olurlar.

Nisan ayında başlayan olaylar büyüyerek devam ediyor. İnsanlar ~3 aydır varlıklarına ulaşamıyor, bankaların önünde oturup eylem yapmaktan fazlasını yapamıyorlar. Güvenllik görevlileri oradalar, insanlara yardım etmek için değil bankayı korumak için. Birileri insanlara ait 1.5B $ parayı donduruyor ve güvenlik görevlileri onları korumak için orada, fazlasıyla ironik. Olay görüntülerini izlediğinizde neden bankalara yada birilerine değil de matematiğin gücüne güvenmeniz gerektiğini anlayacaksınız. Matematik adildir, yalan söylemez, taraf tutmaz, şeffaftır.

Daha fazla protesto görüntüsü:

reuters
express.co.uk
Wion (youtube)

Wikipedia verilerine göre Amerika döviz rezervi sıralamasında ilk 10'da bile yok. Çin için bu konuda rakip aranıyorsa ikinci sırada gelen ülke Japonya. ABD açısından ise parayı altın karşılığı basmayı bıraktığından beri çok önemli bir veri değil. Hala dünya ekonomisinin merkezinde ABD var ve bu istatistikler şirket değerleri v.b. diğer verilere sahip olmadığı için doğrudan sonuç ortaya koyabileceğiniz veriler değil.

Çin'in ciddi üretim atağına sahip olduğu doğru ancak yeni teknoloji üretiminde Amerika'nın hala çok gerisinde. Amerika Çin'e göre 3 kat patent üretimine sahip lider ülke halen.

Çin;

Ucuz iş gücü,
Değersiz insan hayatı,
Baskıcı yönetim,
Daha düşük kalite üretim demektir. Bu yüzden bir çok insan fikirlerini yeşertebilmek için yada hayatını devam ettirmek için Amerika'yı tercih ediyor. Çevrenizde ABD'ye yerleşme hayali olan bir çok insan görebilirsiniz fakat Çin'de yaşama hayali olan ve Çince öğrenmeye çalışan sadece bir arkadaşım oldu bugüne kadar.

Bitcoin, ethereum gibi piyasanın temel taşlarından bahsetmiyorsak ortalama düşürme psikolojisi bazen düşündüğünüzden farklı sonuçlanabilir. Piyasada dipsiz kuyuya dönüşüp sonradan sıfırı bulan bir çok proje var. Bir çoğu kendisine fanatik yatırımcılar edinmişti, büyük beklentiler vardı. Son örneklerinden birisini LUNA-UST olayında izledik. Olayda batan insanların bir kısmı muhtemelen küçük kayıplarını ortalama düşürmeye çalışırken devasa boyuta ulaştırdılar. Bazılarına twitter'da canlı şahit olduk. 20k kaybı kabullenmemek için ortalama düşürme mantığıyla +1m$ kaybeden birisini tanıyorum. LUNA uç örnek olabilir ama bunu çok daha yavaş şekilde yaşayan projeler var.

Eğer ortalama düşürmek için nakit bulmayı düşünüyorsanız bunu çok uzun vadeye yayarak küçük dilimler şeklinde yapmayı deneyin. Aksi taktirde ilk denemede tamamını kullanırsanız benzeri bir düşüşte kendinizi tekrar aynı hisleri yaşarken bulabilirsiniz. Ve bahsettiğim sarmalın içinde kendinizi bulursunuz.

Söz konusu bitcoin, ethereum v.b. ise ortalıkta ilgi patlaması yaşandığını hissetmediğiniz her an alınabilir. Sadece dibi yakalayamamak gibi bir kaygınız olur ki bu konuda biraz da şansın yardımına ihtiyaç oluyor.

Bir karı kocanın ilk beş çocuğunun kız olması altıncı çocuğun %100 kız olacağı anlamına gelmez yada beş kere kırmızı ışıkta kazasız geçiş yapmanız olayın tekrarlanacağı anlamına gelmez. Birileri bitcoin yatırımı yapacaksa bunu uydurma grafiklere göre değil bitcoinin ortaya koyduğu yeniliğe inanma durumuna göre yapmalı. Eğer bitcoinin başaracağını düşünüyorsanız her fiyat ucuz, eğer başarısız olacağını düşünüyorsanız her fiyat pahalıdır.

Rainbow grafiği her yeni teknoloji ürününün fiyatı için geçerli olabilir. Başlangıçta çok hızlı yükseliş ve ardından giderek stabilleşmeye yaklaşmak. Grafiğin şu ana kadar çalışması gelecekte de birebir çalışacağı anlamını taşımıyor. Sonucu bitcoinin hayata adaptasyon süreci belirleyecek.

Sri Lanka'da son bir kaç günde gerçekleşen olayları çoğunuz izlemişsinizdir. Özellikle bugün sarayın basılması ve önemli yerlerin ele geçirilme görüntüleri izlediğimde beni oldukça etkiledi. Olayın magazinsel tarafıyla değil gerçekte neler olduğuyla ilgilendim. Neler olduğunu anlamak için doğrudan para biriminin durumuna bakmak istedim.



Grafikte gördüğünüz müthiş sıçrama son bir kaç günün olaylarıyla ilgili değil mart ayında gerçekleşiyor. Ülkede dolar kalmaması sonucunda ülke ödemeleri gerçekleştiremez hale geliyor ve kısıtlamalar başlıyor. Günde 12 saat elektrik kesintisi, kişilere yakıt satışının yasaklanması gibi ciddi kısıtlamalardan bahsediyorum. Bu olayların sonucunda da halk isyan ediyor.

Çok borcunuz varsa ve döviziniz yok ise yerel para biriminizin değeri hızla sıfıra gider. Döviz mevduatlarını bankalarda tutan kişiler yok muydu sizce ? Ve bu kişiler şu an bankalardaki dolarını fiziksel olarak çekmek isteseler alabilirler mi ?

Paranız hangi cins olursa olsun Dolar, Euro, altın yada BTC. Kişisel olarak muhafaza edemiyorsanız, devlet koruması altında olduğu söylenen bankalarda bile duruyorsa ve doğrudan harcama yetkisi size ait değilse o para gerçekte sizin değildir.

Bitcoini özel ve önemli yapan şey tam olarak budur. Gerçekten sahip olurken hiç kimseden izin almadan harcayabilir yada zahmetsiz saklayabilirsiniz. Çoğu insan hala gerçekte ne olduğunu bilmese de gerçekten global (hatta evrensel) olan tek para birimidir.

* Grafik kaynağı: tradingview

Olayın birden fazla boyutu var. İnsanların haksızlığa uğradığı bir durumda eylem yapmasına saygı duyarım, eylemlerini yaparken başka amaçlar içinde kullanılan yolları kapatmalarına karşıyım. Hükümetin küresel ısınmaya karşı önlemler almasına saygı duyarım ancak önlemlere başlanması gereken yer bir başka canlı türünün sayısının azaltılması değil bizim tamamen yapay şekilde sebep olduğumuz durumlar olmalı. İneklerin olağandışı üremesini sağlayarak beslenme ihtiyacımızı gidermek bizim hatalarımızdan sadece birisi. Dünyada şu an olması gerekenden fazla insan var ve bu insanlar yaşadıkları ortamla uyumlu değiller.

Kurban bayramınız mübarek olsun arkadaşlar.

3600 Türk Lirası yani ~200$ paranın 4 kişilik ailenin açlık sınırı olduğunu söylemek sadece ironi ise kabul edilebilir bir cümle. Kişi başı günlük 1,6$ düşüyor ve insanların bu miktarla diğer ihtiyaçlarını giderdikten sonra beslenebileceklerini iddia ediyorlar. Siyasiler, merkezi yöneticiler insanlara daha azı ile yetinmelerini tavsiye ederken kendileri her zaman kolay yoldan daha fazlasını edinmenin yeni yollarını arar.

Bizdeki merkezi yöneticileri ilahlaştırarak diğer insanlardan üstün görme hastalığı bitmediği sürece bu tip saçma söylemlerle insanları kandırmaya devam edecekler. Siyasiler ise zaten görevleri olan işleri yaparak halka ayrıcalık tanıyormuş rolünü yapmaya devam edecek. Yeni yollar yapmak, yardıma ihtiyacı olan insanlara ve hayvanlara yardım ulaştırmak, çevre düzenlemeleri yapmak v.b. övünülebilecekleri bir şey olmamalı. Görevlerini yapmak için maaş alıyorlar. İnşaat işçilerinin tuğla döşedikten sonra yaptıkları iş için övgü ve ayrıcalık beklediğini düşünsenize  .

Bir noktadan sonra insanlar şehirlerin, ülkelerin yönetiminde kullandıkları aracıları da ortadan kaldırmayı deneyecekler. Bunun ön izlemesi olarak hala çok ilkel olsalar da çeşitli DAO (Decentralized autonomous organization) uygulamalarını görmeye başladık bile.

Doğru tercih yapmışsınız. %8-%12 faiz için başkasına paranızı emanet etmek kaçak bahis sitelerinden 1.08 oranlı maça bahis yapmak gibidir. Nexo Credissimo gibi daha önceden bilinen bir şirketin ürünü bu onları diğerlerinden daha iyi yapıyor ama diğerlerinden daha iyi olması riski tamamen ortadan kaldırmıyor. Alacağınız risk elde edebileceğiniz geliri dengelemiyor.

Bitcoinin mevcut haliyle %100 merkeziyetsiz olduğunu iddia edemem ama dünyadaki en merkeziyetsiz varlık. Hala zamana ihtiyacı var. CZ yada başka birinin kimsenin ciddiye almadığı rollback teklifinde bulunması sonucu değiştirmez. CZ gibi merkezi düşüncelere sahip bir adamdan daha farklı bir tavır bekleyemezsiniz. Bir borsanın hacklenmesi sonucu rollback olması mümkün değil borsalar ve onlara güvenen insanlar da kendi yatırımlarını korumakla mükellefler. Bir gün sahip olunan güçle dayatılmış yanlış bir karar görürseniz ve bir kısım rollback istese dahi geriye kalan BCH gibi atıl bir hardfork zinciri olur fazlası değil.

Borsaların çalışanlarına ödediği ücretler ve madencilerin elde ettiği gelirler sebebiyle bitcoin fiyatının yükselemeyeceği tezi şu ana kadar gördüğüm en enteresan savlardan birisi olabilir. Şirketlerin çalışan arttırması, daha fazla masrafı kabullenmesi müşteri kitlesinin büyüdüğü yada büyüme potansiyeline sahip olduğu anlamına gelir. Sadece varsayımlara dayandırarak çıkardığınız gider tutarı çok küçük. Hesabınıza ekosistemdeki binlerce projenin giderlerini ve çalışanlarını da ekleyin.

Çok karmaşık bir denklemi tek bir özellik üzerinden ele almaya kalkarsanız her zaman yanılırsınız. Bir örnekle anlatmak çok daha kolay anlaşılır yapacak durumu. Altın ve altına dayalı sektörlerin masraflarını gözünüzün önüne getirmeyi deneyin.

Dünyada kaç kuyumcu var ? (ipucu: sadece Türkiye'de 50.000'den fazla)
Dünyada kaç tane altın madeni var ?
Kaç tane maden çalışanı var ?

Sizin varsayımınızla gidersek dünyada altın fiyatının sıfıra yakınsak olması gerekirdi. 2017'de sadece 15m$ değerinde USDT bulunan piyasada bugün 160 milyar dolardan fazla dolar eşdeğeri stabil birim var.