Bu benim açmayı düşündüğüm ama search butonunu kullandığımda benden önce açıldığını gördüğüm çok faydalı bir konu. Bitcoin hakkında bilgisi az olan kişilerin düşündüğünün aksine, Bitcoin anonim bir elektronik para sistemi değildir. Bir kripto paranın anonim olması için Monero gibi input ve outputların gizli olduğu transferler yapılması gerekir. Bitcoin'de ise walletexplorer.com adlı site aracılığıyla Bitcoin adresleri arasındaki bağlantı kurulabiliyor ve big dataya bakıldığında potansiyel adres sahibi belirleniyor. Bu nedenle kimi analiz şirketleri, yapılan cüzdan transferleri sayesinde piyasanın genel gidişatı hakkında bilgi sahibi olabiliyor. Şu an birçok yazılımcı kripto paralardaki hacim değişikliği ve cüzdan trafiğini takip ederek yatırımlarını şekillendiriyor.

Bu forumda okuduklarıma göre, globalde gerçekten yüksek miktarda Bitcoin sahibi olduğu tahmin edilen kullanıcılar kimliğini gizlemek için sadece tek seferlik Bitcoin adresleri kullanıyor. Üstelik güvendiği kişilerle yaptığı alışveriş sırasında adresi ya da kimliğini sadece bir defa görmenizi sağlayan privnote.com'u kullanıyorlar. Bir başka seçenek ise yapılan konuşmanın PGP Key ile şifrelenmesidir. Bu şekilde sizin datalarınızın başka şirketlere satılmasını önlemiş olursunuz.

Peki, firmalar sizin bilgilerinizi ne yapacak diye düşünecek olursanız; Big data kavramını daha iyi bir şekilde araştırmanızı tavsiye ederim. Bugün dünyadaki analiz araçları o kadar iyi gelişti ki, firmalar hatta kimi kurumlar sizi kendinizi tanıdığınızdan daha iyi tanıyor. Bu nedenle, Gmail yerine Protonmail gibi şifrelenmiş e-posta göndermenizi sağlayan e-mail servis sağlayacılarını kullanmanız gerekiyor. Benim Protonmail tercihim de bundan kaynaklanıyor. Bu tür ufak bilgiler, big datada birleştiğinde bunun üzerinden kişilik analizi yapılabiliyor. Bugünün big-datası geleceğin yapay zekasıyla birleştiğinde dünya üzerinde yıkıcı bir rol oynayabilir ve bizim gibi ülkelerin satrançta oynayacak piyonu dahi kalmaz.

Bugün internette gezinmek için kullandığımız VPN sağlayacılarının bile arka planda verilerimizi tuttuğu ve bu verileri big-data olarak paylaştığı söyleniyor.
Bu nedenle, yakında paylaşacağım bir yazıda VPN yerine Tor Browser kullanmanın gerekliliğine değineceğim.

Yıllara göre Big-data'nın yıkıcı gelişim grafiği
Big-data hakkında Webrazzi'nin hazırladığı çok basit ve hoş bir anlatım

[1] Lightning Network On-Chain Swaps, Confidential Transactions

Bu konumda Confidential Transactions ve Lightning Network üzerindeki Swap işlemi denemelerinden bahsettim. Google’dan araştırıldığında bu iki konu hakkında Türkçe hiçbir kaynak olmadığı ve üzerinde derin araştırmalar oldugu görülebilir. Bunun dışında, klasik CoinJoin işleminin girdi ve çıktıları görülebilir olduğundan takip edilebildiğini ve bunların tainted Bitcoin olarak işaretlenebileceğinden bahsettim. Tainted Bitcoinlerden de Bitcointalk’ın Türkçe bölümünde daha önce hiç bahsedilmemiştir. Yine aynı şekilde Bitcoin Core ekibinin Blockstream adıyla geliştirdiği Elements projesinden de küçük çaplı olarak bahsettim. Kısacası, açtığım 1 konuya 4 konu sığdırdım. Dileyen olursa bunları vakti geldiğinde daha detaylı bir şekilde anlatırız.

[2] Gerçek merkeziyetsizlik

Bu konumda da gerçek Decentralized Finance anlayışından bahsettim. Etherdelta gibi borsaların Ethereum blok zinciri üzerinde şekillendiğini ve zincirler arası işlem yapma izni olmadığı için Ethereum çevresinde şekillenmiş merkezi borsalar olduğunu söyledim. Gerçekten merkezsiz bir P2P takas uygulaması olan Bisq’ten bahsettim. Bunun dışında KYC gerektirmeksizin takas işlemi sunan Flyp.me’den ve Lightning Network/Liquid Network'ten bahsettim.

[3] Forumda Trust

Burada trust sisteminin yerel forumda yanlış kullanıldığından ve Default Trust üyelerini görmezden gelmek için Trust depth'in 0 olarak ayarlanabileceğini söyledim. Değerlendirme yapılırken açtığım her bir başlığın aslında birkaç farklı konu içerdiğini belirtmek istiyorum.

İlk konuda Lightning Network, Liquid Network, Elements, CoinJoin, Whirlpool, Wasabi Wallet, Samourai Wallet, Confidential Transactions, Blockstream hakkında teker teker başlık açabilirdim ki dileyen olursa gelecekte bu tür şeyler hakkında ekstra konu açabilirim. İkinci konuda DeFi, Etherdelta, Bisq.network, Flyp.me, Xmr.to, ShapeShift ile Flyp.me karşılaştırılmasını ayrı başlıklarda yapabilirdim.

[Off-topic]

Açılan bir konuda kişilerin yanlış izlenime kapıldığını düşündüğüm için bir açıklama yapma gereği duydum (Bunun bu konu başlığı ile alakası yok ama başka bir başlık da açmak istemedim). Ben bir şeyle 5 senedir ilgileniyorum demek ile, 5 senedir ilgilendiğini kanıtlamak arasında çok büyük fark var. Hedefim, yıllar sonra Bitcoin dev. olarak ilerleyeceğim yolda Zero-to-Hero olarak geleceğe achow101 ve gmaxwell gibi bir zemin oluşturmaktır. Üyeliğim, benim öğrendiklerimi başkalarıyla paylaştığım ve gelecekte girişeceğim open-source projelerde kullanacağım referansımdır. Bu forumdaki kaliteli bir üyelik yüksek lisans sırasında alacağınız burs, blockchain alanında gireceğiniz bir iş belki de size çok farklı kapılar açacak bir anahtardır.

Bahşeşehir üniversitesi

Sabancı üniversitesi

Bitcoin ve blockchain, Binance üzerinde yaptığınız tradeden çok daha fazlası.

Saygılar.

Bu konuyu açmamın en büyük sebebi gerçek bir decentralized exchange tanıtımı yapmaktı. Bisq üzerinde yaptığınız takaslarda CRYPTO-FIAT geçişi yapmak mümkün.  Western Union ve AliPay gibi firmalar destekleniyor, SEPA ya da National Bank Transferle de Bitcoin satın almak mümkün. Beğenmene sevindim, teşekkür ederim.

Üstad bu mesajını görürse yeni bir tartışma çıkar

Tom ile yazım stillerimiz ve ilgilendiğimiz konuların çok farklı olduğu ortada. O açıkça forum kuralları ile ilgileniyor, ben ise sadece Bitcoin ve blok zinciri hakkında yorumda bulunuyorum.


Benim bildiğim kadarıyla merit kişiye değil, mesajın kalitesine göre verilir hocam.

Yani gerçekten kızıyorum bazen, sen o kadar uğraş Türkçesi olmayan konuları bul bunu bilginle harmanla sadece bir katkı sunabilmek için.

Biri gelip sana desin ki sen Lord of the Ring karakteri Tom Bombadil'sin. Mhanbostanci'nin mesajlarını okurken bu kadar boş olacağını tahmin etmemiştim, benim için şimdilik sadece nothing

Visp bir miktar merit atmış, sana da iki şuku veriyorum ama istediğin için değil gerçekten bazı mesajların bunu hakettiği için.

Bahsi geçen hesaplardan biri ben, diğeri Tom Bombadil.

Sizce bir kullanıcının yazım tarzından kim olduğunu anlamak çok mu zor? Sanki forumda teknik anlamda Bitcoin ile ilgilenen onlarca kişi varmış gibi.

Bu forumu sadece birkaç gün takip eden bir kişi bilir ki forumda gerçekten teknik anlamda bu işle ilgilenen sadece birkaç kişi var, çoğunuz post sayınızı tamamlayıp forumdan çıkıyor.

Bu nedenle de Türkiye'de gerçekten Bitcoin ile ilgilenen bilgili insanlar bu foruma üye olmaya gerek dahi duymuyor.

Kafanda en fazla bir, bilemedin üç isim var. Belki bunlardan biriyim, belki değilim ve sadece forumu uzaktan takip eden biriyim.

Belki kızım, belki erkeğim, belki de sadece transsexualim? Bu kimseyi ilgilendirmez ama ben asla kendimi akıllı, sizi aptal yerine koymadım.

Eğer burada forum kurallarını ihlal eden bir durum olduğunu düşünüyorsanız, şikayet etmekte özgürsünüz. Her türlü arkandayım. theymos

Ayrıca, forumun en iyi shitpostu olarak bu konun elimdeki tüm meritleri hakediyor.

Al üstü kalsın.

Bu forumda okuduğum birçok yazıda insanların anonim kalmak için Bitcoin mixerlerini ya da CoinJoin işlemlerini tavsiye ettiklerine tanık oldum.
Ben ise bu konuda yanlış bilinenleri tokatlıyorum.
Üstüne de doğru bilgiyi veriyorum.

Eskiden, Blockchain.info'nun kullanıcılarına ücretsiz olarak sunduğu Taint Analysis Tools'u mevcut olsa da günümüzde tam olarak bu işlemi ücretsiz olarak gerçekleştiren bir firma bulmak mümkün değil. Eğer ücretli olarak bu işlemi gerçekleştiren firmaları merak ediyorsanız örnek olarak Blockseer'i gösterebilirim ama firmayı daha önce kullanmadığım için tam olarak güvenilirliği hakkında bir yorum yapamayacağım. Kısacası, gizlilik işi göründüğü kadar basit değil.

Bitcoin mixerleri ve CoinJoin/Whirlpool işleminde
- Giren ve çıkan miktarlar belli olduğu için takip edilebilir.
- Bir CoinJoin ya da Whirlpool işlemi gerçekleştirdiğinizde aldığınız Bitcoin tainted olarak işaretlenebilir.
- Bitcoin mixeri arka planda verilerinizi tutuyor olabilir, Tor browser kullansanız dahi hiçbir zaman tam anlamıyla gizlenmeniz mümkün değil.

Peki gerçek gizlilik nasıl sağlanır?

[1] CoinJoin ama Confidential Transactions ile

Wasabi wallet üzerinde gerçekleştirilen örnek bir CoinJoin işlemi.


Bu CoinJoin işlemi Bitcoin Core geliştiricisi Greg Maxwell tarafından keşfedilmişti. Ben ise CoinJoin'de girdi ve çıktıların belli olması nedeniyle anonimliğin tam olarak sağlanamadığını söylemiştim. İşin garip yanı, bu soruna çözüm getiren de Greg Maxwell oldu. Bu kişi sanıyorumki forumdaki gmaxwell

Çözüm olarak ise CTs yani Confidential Transactions fikri ortaya atıldı. CTs, Bitcoin Core ekibinin geliştirdiği Elements projesinin sadece bir parçasıdır. Benim anladığım kadarıyla CTs, Bitcoin transactionunun girdi ve çıktılarının şifrelenmiş hali.


[2] Lightning Labs'ın geliltirdiği On-Chain Swaps işlemi

Bu fikir iki farklı blok zincirinde Atomic Swap işleminin yapılmasını kapsıyor. Yani elinde Bitcoin olan bir kişi onu Litecoin ile takas edebiliyor.
Bu sistem sandığınız gibi privacy için değil, Lightning Payments için tasarlandı ama aynı zamanda gizlilik de sağlıyor.

Bu işlem Lightning Network Daemon ile gerçekleştirildi.


Gelelim başlığın neden İngilizce olduğuna, bu tür teknik kavramları Türkçe'ye çevirmek bende doğru değil. Hiç dokunmadım, böyle kalsın.

[1] CoinJoin: Bitcoin privacy for the real world
[2] Connecting Blockchains: Instant Cross-Chain Transactions On Lightning

Bitcoin, kişiler arası para transferini sağlayan merkezsiz bir elektronik para sistemi olarak ortaya çıkmasıyla birçok insanın kafasında gerçekten merkezsiz bir dünya olabileceği algısını yarattı. Bunun üzerine günümüzde DeFi yani Decentralized Finance kavramı gün geçtikçe daha fazla gelişiyor ve merkezi borsalara merkezsiz alternatifler oluşturuluyor. Bu konuda gerçekten merkezsiz olan bazı site ve uygulamaları tanıtacağım.

1. Bisq.network

Bisq kimlik onayı gerektirmeyen, açık kaynak kodlu, merkezsiz bir kripto para takas uygulamasıdır. Bu uygulama Windows ve Mac üzerinden çalıştırılır ve çalıştığı süre boyunca uygulamada Tor ağı kullanılır. Kullanılan Tor ağı sonucunda da kullanıcıların verileri gizlenmiş olur. Bisq'in en güzel yanı ise P2P işlem yapılmasını sağlıyor olmasıdır. Yapılan ticaret sırasında multisig takas cüzdanları kullanıldığı için platform hiçbir şekilde sizin yatırımlarınıza sahip olamıyor. Uygulama açık kaynak kodludur ve Github üzerinden kaynak kodu kontrol edebilir. Ayrıca, uygulama hakkındaki tartışmalara katılmak için Slack kanalına da katılabilirsiniz.

Bisq'i bu listeye alıp Etherdelta'yı listeye almamamın en büyük sebebi. Etherdelta gibi platformların aslında gerçekten merkezsiz bir borsa olmaması ve atomic swap işlemine olanak sağlamamasıdır. Bir merkezsiz borsa eğer atomic swap işlemi gerçekleştiremiyor ise Etherdelta gibi Ethereum blok zinciri üzerine inşaa edilmiş merkezi bir borsadır. Bunun dışında Kasım 2019'da Bisq'in versiyon 1.2'si yayınlandı ve yeni trade protokolü eklendi. Bu protokol sırasında 2-of-2 multisig escrows eklendi, hatırladığım kadarıyla Bisq üzerinden işlemler eskiden P2P olarak gerçekleşmiyor olsa da artık tamamen P2P olarak gerçekleşiyor.




2. Flyp.me

Flyp, kripto takas platformları arasında atomic swap hizmeti sunan ve aynı zamanda basit, hızlı, gizlilik sağlayan ve herhangi bir kayıt gerektirmeyen en iyi platformdur. Bu platformun diğer takas platformların en büyük farkı yapılan işlem sırasında herhangi bir üyelik gerektirmemesidir. Diğer platformlar bildiğiniz üzere son düzenlemelerden sonra kullanıcılarının kimlik onayı yapmasını istiyor ve birçok verimiz bu takas platformları tarafından kaydediliyor. Binance'nin 2018'in başında kimlik çaldırma skandalı ve Türk borsalarının kullanıcı verilerini çaldırması sonucunda kim sadece bir kripto para takas etmek için kimlik bilgisini bilmediği bir firma ile paylaşmak ister ki? Kimse istemez. Flyp'in bir başka güzelliği ise iletişim sayfasının altında PGP Key bulundurmasıdır. Bu şekilde iletişime geçerken, PGP Key kullanarak yazının içeriğini tamamen gizler ve attığınız e-mail'in bir başkası tarafından takip ediliyor olma ihtimalini 0'a indirirsiniz.

Bu ikisi, DeFi alanında gerçekten bir ilki başarmış en güvenilir örneklerdir. Bunun dışında decentralized exchange olduğunu iddia eden Etherdelta ve Binance DEX, Bitcoin'in merkeziyetsizlik anlayışına tamamen ters olmakla birlikte gerçek anlamda merkezsiz bir borsa değil, Atomic swap işlemine olanak sağlamayan yarı-merkezi borsalardır. Üstelik Etherdelta yapılan işlemler sırasında Ethereum'u, Binance DEX ise Binance Coin'i merkeze oturtur ki bir altcoinin merkezsiz işlemlerde kullanılıyor olması safsatadan öte değildir.


3. Lightning Network / Liquid Network

Bunun üzerinde konuşulmasa da Lightning Network üzerinde Decentralized Exchange oluşturulabileceği söyleniyor. Buna benzer farklı bir platform olarak da Bitcoin Core ekibinin geliştirdiği Blockstream platformunun Liquid'i var. Bu Liquid platformuna dünyadan birçok exchange destek veriyor, Türkiye'de de Btctürk bunların bir üyesi. Bunlar merkeziyetsizlik sağlasa da kimi kesimler de tam tersine merkezi olduğunu söylüyor çünkü işlemler Bitcoin blok zincirinin dışındaki farklı bir katmanda gerçekleşiyor.

Ben forumu takip ettiğim sırada trust sisteminin kullanıcılar arasında güvenilirlik sıralamasına göre değil, sevgi sıralamasına göre kullanıldığını fark ettim. Bir kişiyi karakteristik olarak sevmeniz ya da onun forum üyeliğine duyduğunuz saygı tam olarak onun güvenilir olduğu anlamına gelmiyor. Bu nedenle, seçim yaparken daha dikkatli olmak ve gerçekten güvenilir üyelerin tespit edilmesi gerekiyor. Bir başka husus ise plagiarism yapan ve banlı üyelerin trust listenizde bulunması ya da geçmişte adı dolandırıcılığa karışmış kişilerin hala trust listenizde bulunmasıdır.

[1] Forumdan uzaklaştırılmış bazı üyelerin hala güvenilir olarak görüldüğü liste
[2] Geçmişte birçok insanın parasını kaybetmesine sebep olan bir kişinin hala güvenilir olarak görülmesi
2. madde hakkında biraz daha fazla detay vermek istiyorum çünkü yanlış anlaşılmak istemiyorum. Kişinin geçmişte yönettiği bir fonu batırıp ödemeleri yapamaması onun dolandırıcı olduğu anlamına gelmiyor ama forumdaki trust sisteminin kullanımına göre bu kişi güvenilir sayılmıyor. Yani örneği kişiselleştirmezsek sevinirim, kişilerin ne yaşadığı ya da nasıl bir durum içerisinde olduğunu ben bilemem. Trust sistemi kişisel olduğu için pek karışamasak da biraz daha dikkatli olmakta fayda olur.

Bunun dışında, default trust üyeleri ve merit kaynakları forumdaki özel kullanıcılar değiller hatta başta globaldeki üyeler olmak üzere güvenilir bile değiller.

Bu linkten trust depth'i 0'a çekerek aynı benim yaptığım gibi DT üyelerinin tekelini görmezden gelebilirsiniz.

Kurallara göre forumda her üyenin saygı duyduğu bir staff ya da üye değilsen normal slot üzerinden başvuru yapman gerekiyor. Yaptığın başvuruya cevap gelmemesi aslında başvurmadan önce kampanya kurallarını dikkatli bir şekilde okumamandan kaynaklanıyor. Yerel forumdaki en saygıdeğer ve yüksek merite sahip üyelerden biri olmana rağmen kampanya kapalı iken yaptığın başvurunun senin bu kampanyaya alınma şansını düşürdüğüne inanıyorum. Eğer başvuru yaptığın sırada başlıkta [FULL] ya da [CFNP] yazıyorsa kampanyalara başvurmamanı tavsiye ederim. Bu sadece senin konuyu dikkatli okumadığın anlamına gelir, yine de bence alınma şansın oldukça yüksek slot açıldığında tekrar denemelisin.

Kağıt cüzdan, multisignature cüzdan, hardware cüzdan
Açıklama : Bu yazıda kağıt cüzdan, multisignature cüzdan ve donanım cüzdanları arasında bir karşılaştırma yaptım. Offline/Online kullanımlarda multisignature ve hardware cüzdan kullanımının daha avantajlı olduğundan bahsettim. Ledger ve Trezor'un birbirinden farklı çalışma stillerini ve çalışma stilleri arasındaki farkları anlattım. Ledger'deki Secure ve Unsecure element kavramlarını örneklemekle beraber Trezor'daki devreyi Github üzerinden görebileceğiniz bir link paylaştım.

Grin madenciliği ve Bitcoin ile karşılaştırılması
Açıklama : Grin ile Bitcoin'in emisyon oranlarını karşılaştırdım ve Grin'in neden ASIC madencilerinin tekeline düşecek olan bir kripto para olduğunu söyledim. Grin C29 ve C31 olmak üzere iki farklı algoritmada kazım yapıyor ve GPU madenciliği için ayrılan blok ödülü her geçen gün kademeli olarak daha da azaltılıyor.

Node, Full-node, Light-node kavramları, madencilik ile node arasındaki fark, merkezsizlik, ağ güvenliği, block explorerler
Açıklama : Node, Full-node, Light-node kavramlarını açıklamakla beraber node ile madencilik arasındaki farkı, nodelerin ne işe yaradığını, merkezsizliğe nasıl katkıları olduğunu, Bitcoin ağının güvenliğini sağladığını ve dünyadaki node sayılarının istatistiklerinin olduğu bir yazı paylaştım. Türkçe olarak nodelar hakkında en detaylı içerik olduğunu düşünüyorum. Ayrıca, yazı içeriğinde Blockchair.com gibi explorerlerin bizi hatalara sürükleyebileceğinden ve dolandırılmamıza sebep olabileceğinden de bahsettim.

Bitcoin Improvement Proposals
Açıklama : Türkçe olarak daha önce hiçbir yerde detaylarına inilmemiş Bitcoin Improvement Proposals hakkında detaylı bir yazı, bugünki HD-walletlerin atasının oluşmasını sağlayan BIP-32 örneğini okumanızı tavsiye ederim. Kısaca, Bitcoin Cash ABC'nin de nasıl oluştuğuna değinildi. 1 Ağustos forku sonrası oluşan bir altcoin olsa da ana konumuz BIP olduğu için fazla değinmedim.

[1] Türkçe olarak daha önce hiçbir yerde detaylarına inilmemiş Bitcoin Improvement Proposals hakkında detaylı bir yazı, bugünki HD-walletlerin atasının oluşmasını sağlayan BIP-32 örneğini okumanızı tavsiye ederim. Kısaca, Bitcoin Cash ABC'nin de nasıl oluştuğuna değinildi. 1 Ağustos forku sonrası oluşan bir altcoin olsa da ana konumuz BIP olduğu için fazla değinmedim.
[2] Node, Full-node, Light-node kavramlarını açıklamakla beraber node ile madencilik arasındaki farkı, nodelerin ne işe yaradığını, merkezsizliğe nasıl katkıları olduğunu, Bitcoin ağının güvenliğini sağladığını ve dünyadaki node sayılarının istatistiklerinin olduğu bir yazı paylaştım. Türkçe olarak nodelar hakkında en detaylı içerik olduğunu düşünüyorum. Ayrıca, yazı içeriğinde Blockchair.com gibi explorerlerin bizi hatalara sürükleyebileceğinden ve dolandırılmamıza sebep olabileceğinden de bahsettim.
[3] Grin ile Bitcoin'in emisyon oranlarını karşılaştırdım ve Grin'in neden ASIC madencilerinin tekeline düşecek olan bir kripto para olduğunu söyledim. Grin C29 ve C31 olmak üzere iki farklı algoritmada kazım yapıyor ve GPU madenciliği için ayrılan blok ödülü her geçen gün kademeli olarak daha da azaltılıyor.
[4] Bu yazıda kağıt cüzdan, multisignature cüzdan ve donanım cüzdanları arasında bir karşılaştırma yaptım. Offline/Online kullanımlarda multisignature ve hardware cüzdan kullanımının daha avantajlı olduğundan bahsettim. Ledger ve Trezor'un birbirinden farklı çalışma stillerini ve çalışma stilleri arasındaki farkları anlattım. Ledger'deki Secure ve Unsecure element kavramlarını örneklemekle beraber Trezor'daki devreyi Github üzerinden görebileceğiniz bir link paylaştım.

Bitaddress'i ilk Andreas M. Antonopoulos'tan duymuştum. Bu kişinin geçen senelerde yaptığı bir söyleşide artık paper wallet yerine hardware wallet kullanılması gerektiğini söylediğine de tanık oldum. Bu şahısın internet ortamında yaptığı çok değerli konuşmalara ulaşmak ve güvenlik konularında yazdığı yazılara ulaşmak mümkün olmakla beraber benim de paper wallet tavsiyesine eğer online olarak kullanacaksanız uyulmaması gerektiğini söylememde fayda var. Bir kere paper wallet uygulanabilir bir işlem olsa da offline kalma zorunluluğu nedeniyle günlük kullanım açısından uygun değil. Bunun yerine multi-signature cüzdan oluşturarak çok daha güvenli ve offline/online olarak kullanılabilen bir cüzdan oluşturulabilir. Bir multi-signature cüzdan 15 farklı cosigner key oluşturabilir. Yani güvenlik oranı ve validator sayısı kişinin kendi tercihine kalır. Benim ve internet ortamındaki birçok kullanıcının tavsiyesi klasik multi-signature cüzdanlarında olduğu gibi 3-2'dir. Oluşturulan 3 cosigner key'in 2'si ile işlem yapılabilir kalan 1'i de diğer keylere zarar gelmesi durumunda yedek olarak kullanılmak üzere güvenli bir yerde durur.

Eğer multi-signature cüzdan kullanmak çok karmaşık geliyorsa en güvenli seçenek ise hardware walletlerdir. Open source olmasalar dahi piyasada belli bir güven seviyesine ulaşmış birçok donanım cüzdanı mevcut. Bu donanım cüzdanları düşük hafızaları nedeniyle cüzdan içeriğine virüs girmesini engelliyor ayrıca private keyi cüzdanın içerisinde saklıyor. Onay mekanizması normal Bitcoin cüzdanlarından daha değişik olduğu ve aynı zamanda virüs bulaşabilecek bilgisayarınız gibi ortamlardan harici olduğu için hacklenmesi neredeyse imkansız bir hale geliyor. Hardware walletlerin en büyük güvenlik açığı ise onlara fiziksel olarak ulaşılmasıdır. Online olarak hacklenmesi zor olsa dahi, fiziksel olarak hardware walletinize ulaşan bir kişinin belli yazılımlar aracılığıyla şifrenize ulaşabilme imkanı olduğu söyleniyor.

Eğer çok uzun vadeli bir hold etme süreci içerisindeyseniz, paper wallet offline ortamlarda saklanması için müthiş bir seçenek ama paper-wallet oluşturduktan sonra Bitcoinlerinizi sürekli olarak transfer etmek durumunda kalırsanız paper wallet yerine multisignature cüzdanları ya da hardware(donanim) cüzdanlarını kullanmanızda fayda var.

Şimdi gelelim bu hardware walletlerin neden güvenli olduğuna: Donanım cüzdanları farklı şekilde güvenlik önlemi alır.

Ledger içerisinde secure element ve unsecure element olmak üzere iki farklı grup bulunur. Secure element bilgisayarınız ile doğrudan bağlantı kurmazken, unsecure element bilgisayarınız ya da cihazınız ile doğrudan bağlantı kurar. Unsecure elementin görevi aldığı bilgileri secure elemente aktarmaktır, secure element ise içerisinde bulunan key aracılığıyla yapmak istediğiniz işlemi gerçekleştirir.

Trezor'da ise unsecure ve secure element bulunmak yerine sadece bir PIN kodu ile private keye erişim sağlanabilir fakat Trezor'da ise girilen her yanlış PIN kodu bekleme süresini 2 katına çıkarır. Bu nedenle, her iki cihaz da en yüksek güvenliği sağlamaktadır. Trezor'un devresini merak edenler ise Github üzerinden inceleyebilir.

Bitaddress.org üzerinden üretilen bir paper-wallet örneği


Bitcoinpaperwallet.com adlı siteden üretilen bir paper wallet örneği


Hardware wallet örneği ise internet ortamında KeepKey, Ledger ve Trezor aratılarak bulunabilir.

[1] Donanım cüzdanlarının çalışma stillerini anlattığı için seethernac'a teşekkürler.
[2] Bitaddress.org ve Bitcoinpaperwallet.com adreslerinden oluşturulan paper wallet örnekleri için Andreas M. Antonopoulos'a teşekkürler.

Bu düşünce bir noktaya kadar doğru olsa da aslında yanılsamadan başka bir şey değil. Grin'in Bitcoin'in bugünki emisyon oranına ulaşması için en az 60 sene daha aktif olarak çalışması ve topluluk tarafından desteklenmesi gerekiyor. Bu forumda daha önce Grin'in Bitcoin'in bugünki emisyon oranına ulaşması için 2080 yılına ulaşması gerektiği söylendi. Grin MimbleWimble teknolojisinin sahibi ya da onu kullanan tek kripto para değil. Grin C29 ve C31 olmak üzere iki farklı algoritmada kazılıyor. Bunun biri klasik GPU mining iken, öteki ASIC mining. Bu durumda, Grin ağı kademeli olarak ASIC madencilere teslim edilen bir ağ olmakla beraber Bitcoin'in Bitmain tekeline girdiği gibi, Grin'in ASIC cihaz üreticilerinin tekeline gireceğine inanıyorum. MimbleWimble teknolojisi üzerinde emisyon oranı çok daha mantıklı ve yatırım yapılabilir olan kripto paralar geliştirileceğini düşünüyorum.

Node Türkçe'de düğüm anlamına gelir ve iki çeşit node vardır. Bir node, Bitcoin ağının bütünlüğünü sağlamakla beraber aynı zamanda geçmiş işlemleri de korur. Bu nedenle, dünya üzerinde büyük bir nükleer saldırı ya da savaş olsa dahi tek bir node Bitcoin ağının geçmişini koruyabilir fakat node sayısının az olması ile çok olması arasında güvenlik açısından fark vardır. Bir node ile madenci arasındaki farka gelecek olursak node genellikle gönüllü kişiler tarafından kurulur. Bir sanal bilgisayarda ya da virtual private server üzerinden full-node çalıştıran bir kişi Bitcoin'i gönüllü olarak desteklerken, madenciler blok zincirinin sürekliliğini sağlayan ve bunun karşılığında blok ödülü alan kişilerdir. Kısacası, nodeler ağın güvenliğini sağlayan ve işlemleri birbiri ile doğrulayan kişilerdir. Bir full-node'nin geçmişi bir başka full-nodenin tuttuğu blok zinciri geçmişi ile uyuşmak zorundadır.

Full node: Bitcoin ya da farklı bir blok zincirinin üzerinde gerçekleştirilen işlemlerin tam bir listesidir.
Light node: Yalnızca bir dönem için tutulan kayıtlardır, örneğin son bir ay.

Full-node olmanın önemine gelecek olursak; örneğin birinden Bitcoin karşılığında araba satın aldığımızı varsayıyorum.

Eğer elimizde bir node olsaydı ya da node'nin kendisi biz olsaydık yapılan işlemin doğruluğunu kendi nodemiz üzerinden kontrol edebilirdik ama bir node olmadığımız için işlemlerin doğruluğunu Blockchain.info, Blockchair.com ya da Blockstream.com adlı web siteleri üzerinden TXID'i girerek doğruluyoruz. Peki, alış-veriş yaptığımız kişi biz onunla alış-veriş yapmadan önce hedefteki siteleri hacklediyse ya da bizim internet browserimiz üzerinde bir değişiklik yaptıysa sonucu ne olur? İşte, site üzerindeki nodede oluşacak bir sorun bize aslında gerçek olmayan bir işlemi gerçekmiş gibi gösterebilir. Yani bu siteler her zaman güvenli değildir, sitenin arka planında çalışan node zarar gördüğü anda aslında varolmayan işlemler varmış gibi gösterilebilir. Bu da sizin dolandırılmanıza sebep olur.

Bir başka dikkat edilmesi gereken nokta ise sanal bilgisayarlar üzerine kurulan full-node ya da light nodelardır.
Şimdi sen Amazon'dan kiraladığın bir sunucu üzerine full-node kursan gerçekten geçerli bir node olur mu? Olur ama yarım olur çünkü herhangi bir servise bağlısın ve node'nin kontrolü tam olarak sende değil. Amazon sunucunun fişini çektiği anda sunucundaki node gider ayrıca fişi çekmese dahi sunucuların kontrolü Amazon'dadır yani node sen olacağına Amazon oluyor. Dolayısıyla herkesin kendi internet bağlantısı üzerinde kendi bilgisayarına node kurması önerilir.

Full-node olmanın bir başka avantajı ise merkezsizliktir.
Eğer sadece birkaç firmanın full-node olduğu bir piyasanın içinde olsaydık Bitcoin merkezsiz diyemezdik ama işlemler dünya üzerinde 96 ülkede, 9482 farklı node tarafından kontrol edilip onaylanıyor.
Dünya üzerindeki nodelerin takibi bitnodes.earn.com adlı siteden yapılabilir, 24 saatlik grafik ise bu linktedir. Türkiye'deki node sayısı ise sadece 12.

Bir yatırım yapmadan önce kripto paranın hacmine bakılması gerektiği konusunda hemfikirim fakat burada dikkat edilmesi gereken hususlar var. Yaptığınız yazılımın Hotbit gibi sahte hacim gösteren borsalara karşı nasıl bir önlem aldığını merak etmekle beraber aynı zamanda Okex ve Huobi gibi borsaların da %60 ile %90 arasında wash trade yaptığı biliniyor. Bu konu daha önce Okex ve Huobi telegram gruplarında konuşulmasına rağmen Telegram kanal adminleri bir açıklama getirmek yerine bu soruyu soran kullanıcıların mesajlarını sildiler. Piyasadaki hacmin gerçek olmadığı bir ortamda, hacimdeki değişiklik nasıl bir kaynak olarak kabul edilebilir?

Bitcoin Address


Public PGP Key

Bitcoin yatırımcıları ya da takipçileri, developerler arasında yapılan bir çok tartışmanın arasında mutlaka BIP kavramını duyarlar fakat Türkçe kaynaklar yetersiz olduğu için bu kavramın tam olarak ne anlama geldiğini bilmezler. BIP, Bitcoin Improvement Proposals yani Bitcoin İyileştirme Önerileri/Geliştirmeleridir.

Standart BIP
Bitcoin ağ protokolündeki bir değişikliği ifade eder. Örnek vermek gerekirse bir Bitcoin bloğunun geçerlilik kuralının üzerindeki bir değişiklik Standart BIP demektir. Kısacası, Standart BIP Bitcoin'i yüksek bir oranda ya da tamamen etkiler. Standart BIP kesinlikle toplumun çoğunlu ya da tamamı tarafından kabul edilmiş değişikliklere denir.

Informational BIP
Bilgilendirici BIP demektir. Informational BIP'e en önemli örnek BIP-32'dir.
BIP-32'de Hierarchical Deterministic Wallets önerisi getirildi. BIP-32'de getirilen teklife kadar her farklı blok zinciri için farklı Private Key üretiliyordu. Örnek vermek gerekirse, Bitcoin için üretilen Private Key, Ethereum blok zinciri için geçerli değildi ve her blok zinciri için farklı Private Key yaratmak ve onu saklamak yatırımcılar için çok uğraş gerektiren bir süreçti. Bu nedenle, BIP-32 teklifi getirildi ve şu an Mnemonic words olarak bilinen seed(12 kelimenin) başlangıcı atıldı. Bunun Informational BIP olmasının sebebi ise bu düşüncenin Pieter Wuille tarafından sadece ortaya atılmasıydı ama bu düşünce tam olarak BIP-39'da gerçekleşti. Gerçekleşme işlemi BIP-39'da olduğu için BIP-39 Standart bir BIP haline geldi.

Process BIP
Bunun pek örneği yoktur ve BIP-1/2/123/132 buna örnektir.

BIPlerin Kabul ya da Reddedilme Döngüsü



Önemli BIPler



NYA (New York Agreement)
SegWit2x anlamına gelir. 2017'de madencilerin %80'i blok boyutunu 2 katına çıkartmayı kabul etmişti fakat bu değişiklik Bitcoin yatırımcıları ve Core ekibi arasında birçok tartışmaya yol açtı. Bu nedenle, madenciler tarafından %80 kabul görmesine rağmen Bitcoin'in 2'ye bölüneceğini ve 2 farklı Bitcoin ortaya çıkacağı için NYA iptal edildi.

BIP-141
SegWit anlamına gelir, SegWit2x ile karıştırılmamalıdır.
Bu geliştirilmeyi madencilerin %95'i kabul etmiştir aynı zamanda topluluk tarafından da kabul görmüştür. SegWit'te blok boyutu 1MB olarak sabit kalmıştır fakat SegWit, chain-dışı işlemlere olanak tanımıştır.
Bu chain-dışı işlemlere Lightning Network ve Blockstream'i örnek gösterebiliriz.

BIP-91/148
BIP91 ve BIP148'in kapışması sonucunda Bitcoin forku olan Bitcoin Cash ABC adında bir altcoin oluştu.

---

Kısacası BIP, Bitcoin'in geliştirilmesi için ortaya atılan fikirler veya bu fikirlerin madencilik/topluluk tarafından onaylanıp uygulanmasıdır.

Informational BIP içerisinde anlattığım BIP-32'yi okumanızı şiddetle tavsiye etmekle beraber bugünki HD walletlerin atası BIP-32 fikrinin ortaya atılmasıyla oluşturulmuştur.

Source,
[1] Bitcoin Improvement Proposals
[2] New York Agreement
[3] BIP-141
[4] BIP-91
[5] BIP-148

Her halving döngüsünde fiyat tavan yapacakmış algısına karşı yapılan eleştirel bir yorum olsa da halving döngüsünün fiyata olan etkisini iki aşamada incelemek gerekiyor. Kısa vadeli etkisi 2016 halving sonrası 2017 senaryosunu yaşamamızı sağladı. BTC önce yükseliyor, sonra stabilleşiyor ardındna stabilleşen BTC'den kâr edemeyen yatırımcılar daha fazla kâr elde etme amacıyla piyasadaki shitcoinlere yatırım yapıyor. Uzun vadeli etkisinde ise bir süre sonra BTC'nin emisyonu neredeyse sıfırlanıyor, bu da BTC'nin uzun vadeli yatırım yapılabilir bir varlık olduğuna işaret ediyor. Bu nedenle, halvingi en az iki aşamada incelememiz gerekse de olayın psikolojik ve medyasal boyutu da azınsanamayacak kadar fazla.

Bugün halving bir kere değil, iki kere olsa dahi ne olacak? 1800 yerine 450 Bitcoin üretilmesi şu anki Bitcoin fiyatında yine düşüşe sebep olacaktır.