9. yüzyılın en önemli filozoflarından ve bilim insanlarından olan İbni Sina’nın bin yıl önceki süpernova gözlemleri ortaya çıktı.
İbni Sina, 980 yılında Özbekistan’ın Buhara şehrinde doğmuş ve döneminin bilim ve felsefe alanlarında en önemli ismidir. Tıp, felsefe, fizik gibi alanlarla birlikte uzay bilimleriyle de ilgilenen İbn-i Sina’nın, tarihin en parlak süpernovalarından bir tanesine ait yaptığı gözlemler ortaya çıkarıldı.
Cornell Üniversitesi’nden üç Alman astronom, İbni Sina’nın 1020’li yıllarda yazdığı Kitab-üş Şifa’da dönemin en parlak süpernovasına ait gözlemlerle ilgili notlara erişti. Bu notlarda, Venüs’ten de parlak olan bir süpernovanın parlaklığının üç ay boyunca sürdüğü hatta gündüz çıplak gözle bile gözlemlenebildiği belirtiliyor.
Aşağıda İbni Sina’nın kaleme aldığı yazı ve çevirisini göreceksiniz.
“Görünüşe göre yanma ve parlama uzun süre kalıyor, bazen saç lülesi biçiminde, bazen de yıldız kuyruğu gibi görülüyor. Genelde kuzeyde fakat bazen de güneyde beliriyor. Bazen de yıldızların arasında bir yıldız gibi görülüyor, tıpkı 397 [Hicrî] yılında görülen yıldız gibi.
Üç aya yakın gökte kaldı, zamanla soluklaştı ve yok oldu. Başlarda siyaha yakın ve yeşilimsiydi. Sonra kıvılcımlar saçmaya başladı. Giderek beyazlaştı ve sonra da solmaya başladı. Bazen şekli bir sakalı andırırdı, bazen de bir hayvanın boynuzuna benzerdi.”
Süpernova, enerjisi yok olan bir yıldızın patlamasıyla açığa çıkan gaz ve toz bulutuna verilen isim. Yakın tarihte en son gözlemlenen süpernova 18 Eylül 2006’da gerçekleşti.
