fb'daki bir gruptan barış çetin isimli kişinin yazısı gayet açıklayıcı olmuş.
“bitcoin kazacağım beyler” furyası yerini “çatal geliyor beyler” muhabbetine bıraktığı için aşırı teknik tabirler kullanmadan bir açıklama yapmak istedim.
fork yani çatal terimi sadece coin dünyasına değil, yazılım dünyasına aittir. blockchain dünyasında yaşanan soft fork, bir noktadan sonra kazılan blokların yeni güncellemeyi içeren bloklar kazılması ve bu güncellenen blokların güncellenmiş defterdar yazılımları ile kabul edilmesidir. içermeyen bloklar kabul edilmez. bu nedenle kimse madur olmasın diye litecoin’in segwit süreci gibi bir period dönemine geçiliyor ve eski yazılımla kazılan bloklara atılan imzalarda güncellemeyi destekleme ibaresi aranıyor. kazılan blokların %x kadarı güncellemeyi desteklediğini belirttiğinde güncelleme yaşanıyor ve azınlıkta kalan kısımın kazdığı bloklar defterdarlar tarafından kabul edilmiyor, onlar da bir süre sonra bu sisteme adepte oluyor. tek zincir güncellenmiş şekilde uzamaya devam ediyor.
yani soft fork yazılım güncellemesinin hayata geçmesi için 1 unsur var. madenciler.
user activated soft fork yani kullanıcı tarafından aktive edilen soft fork muhabbetine girmeden önce teknoloji ayağına bir ara verip bitcoin’in neden hantal ve pahalı bir sistem haline geldiğini kısaca belirtelim. bitmain’i hepiniz biliyorsunuz. jihan wu kurucularından biri. biz ona jihad diyelim. jihad’ın amacı para kazanmak. blok ödülü sabitken nasıl daha fazla para kazanırsınız? bitcoin ağını şişirerek. biliyorsunuz ki transferler için ödenen paralar da madencilere gidiyor. bu meseleyi hayata uyarlarsak durum şöyle oluyor. bitcoin ağını bir metrobüs gibi düşünün. herkes sıra bekliyor. 3 lira akbil basan sıraya giriyor. bu para sahibi kuruma gidiyor. şimdi bitcoin sistemindeki daha yüksek fee ödemeyi de gerçek hayata şöyle uyarlayalım, 4 lira akbil basan metrobüste oturabilecek. ne oluyor? kullanıcılar 4 lira vermeye başlıyor. günün sonunda şirket kişi başı 3 lira yerine 4 lira kazanmaya başlıyor. fakat burada bir problem var. metrobüsteki koltuk sayısı belli. herkes 4 lira verince koltuğa kim oturacak? 5 lira veren. herkes 5 lira verince ne olacak? 6 lira veren. bu tıkanıklık bir çığ gibi büyüyerek normalde 3 liraya binilen metrobüsü 10 lira verseniz dahi binilemeyecek hale getiriyor. bitcoin madencilerine 50 sat/b veren kişinin 4 gün bekleyip 350 sat/b veren kişinin 1 saat beklemesi gibi. eskiden 50 sat/b ile hızlıca transferler onaylanırdı. jihad’a ne oldu yahu dediğinizi duyar gibiyim. bu kişi de akbil paralarını alan kişi diyelim. bu şahıs, kim para basarsa onu kazanıyor değil mi? bir çakallık yapıp metrobüse figüranlar doldurmaya başlıyor. hepsinin cebine parasını kendi da koyuyor, sonuçta figüranların bastığı akbil paraları kendisine geri dönüyor. peki kar nerede? 100 kişilik gerçek kişilerin doldurduğu metrobüsten gelen kazanç 300 lira diyelim. bu metrobüse kişibaşı 4 lira ödeyen 100 kişilik figüran ekibi salarsanız ne olur? gerçek insanlar binebilmek için 5 lira öder. jihad 6 lira ödeyen figüranları salınca ne olur, gerçek insanlar 7 lira öder. işte buna basitce bir şekilde blockchain saldırısı deniyor. bunu engellemek için diğer kriptoparaların değişik yazılım sistemleri var. örneğin ripple’ın transfer masrafları yok oluyor, monero minimum fee ödeme sistemi getiriyor. aşağıda göreceğiniz, bitmain’in yani çin tekelinin istediği bitcoin unlimited projesinin amacı 1mb olan blok boyutunu 8 katına çıkarmak. yani seneler sonra ne olacak? 1mb bloğa sığan insanları yontmak yerine 8mb bloğa sığan insanları yontacak. çok daha fazla kar. torunlarının torunlarının torunlarını zengin edecek kadar kar.
jihad, segwıt sistemi ile ödenecek fee tutarlarının aşırı düşük olduğunu kendisi belirtti. jihad para kazanmak istiyor. jihad, asıc üretiminin tekeli. şuan ortalama her blok 12.5 bitcoin ödülü verirken 3 küsür bitcoin fee masrafını da kazanıyor. yani 16 küsür bitcoin kazanılıyor. segwıt gelirse sallama bir tahmin yaparsak 13 küsür bitcoin kazanacaklar. bunun için ne yapıyor, basitce segwıt’i istemiyor. sonuçta elemanlar tekel. kendileri asıcboost ile daha hızlı blok kazabiliyor (segwıt ile asıcboost devre dışı kalacak). bazen de içinde transfer bilgisi olmayan bloklar kazabiliyorlar ama bunların detayına girmiyorum.
nerede kalmıştık? soft fork. şimdi uasf yani user activated soft fork yani kullanıcılar tarafından aktive edilen soft forka gelelim. bu gücelleme için iki unsur var. madenciler ve kullanıcılar. kullanıcılar tarafından aktive edilen ne demek? defterdarlar tarafından aktive edilen demek. bitcoin nasıl kazılmış sayılır? madenci kazdığını belirtir ve defterdar onaylar. kullanıcılar kendi içinde örgütlenerek yazılım güncellemeli core yazılımını devreye sokar ve o güncellemeye sahip olmayan blokları yazılım kabul etmez. yani ne olur? madencileri güncelleme yapmaya zorlarlar. eğer madenciler bükemediğim eli öperim derse güncelleme yapılır ve zincir güncellenip tek yoldan devam eder. bir nevi başkaldırma.
peki hard fork nedir? zoraki yol ayrımı. 1 ağustos’da uasf devreye sokulacak deniyor. yani ne olacak, güncellenmeden kazılan bloklar, güncellemeyi destekleyenler tarafından kabul etmeyecek ve o cihazlar boşuna çalışacak. peki segwıt destekleyen kesim aşırı çoğunluk değilse ne olur? bitcoin kazım ağının çoğuna sahip olan bitmain “bu eli bükeceğime gider ………rim” der ve kendi tercihi olan, blok boyutunu 8mb’a yükselten (en son böyleydi, yeni projeleri ne bakmadım) yazılımı devreye sokar, bu güncelleme ile blok kazar ve bu bloklar bu yazılımı destekleyen defterdarlar tarafından kabul edilir. dünya üzerinde %50 segwit destekçisi, %50 bitcoin unlimited destekçisi var diyelim. ne oldu? 8mb blok güncellemesi kazan madenci onu destekleyen defterdardan onay alıyor, segwıt blok güncellemesi kazan madenci segwıt destekçisi defterdardan onay alıyor. e ne oldu peki şimdi? 1 zincir çatallanarak artık 2 zincir oldu. bitcoin classic ve bitcoin unlimited. 2 başlı yılan gibi. kuyruk bölgesinin geçmişi 2 zincirde de var ama yeni olan her olay o zincire özel olacak. bu ne demek? aşağıda açıkıyorum;
araştırmayı seven birisiniz, bu kadar yazı okudunuz, gelelim ödülünüze. “param ne olacak?” meselesi. size bu çatallanmadan zarar görmek yerine fırsat yaratılır onu açıklayayım. şuan bir zincir var. blockchain. burada 1 adet bitcoin’iniz var diyelim. private key elinizde. 1 ağustos geldi çattı. anlaşma sağlanamadı ve 1 2 gün içinde bitcoin çatallanarak bitcoin classic ve bitcoin unlimited ortaya çıktı. elinizde 1 bitcoin vardı ya, private keyi elinizde olan. bitcoin classic core üzerinden bu keyi aktif ettiğinizde 1 bitcoin’iniz olacak. bitcoin unlimited core üzerinden bu keyi aktif ettiğinizde 1 bitcoin unlimited’ınız olacak. yani sizin anlayacağınız dilde ne oldu? 2 bitcoin. fakat arada şöyle bir fark var. $3000 değerindeki bitcoin çatallandığında bc+bu $6000 etmeyecek. sonuçta unlimited ortaya çıktı ama parasal değeri olması için talep lazım. neyse ki elinizde 1 adet var, istediğiniz fiyattan satıp bc alabilirsiniz. ya da tam tersi. ya da hiç bozmazsınız, paranız böyle durur. seçim sizin. private key kontrolünüzde değilse, bir borsada ise ve borsa gidip size “ben eski zinciri destekliyorum” derse, klonlanan paralarınız uçar. “ben iki zinciri de destekliyorum ve bakiyenizdeki bitcoinler, bitcoin unlimited olarak da bakiyenize eklenecek” derse ikisine de sahip olursunuz ama siz kendinizi garantiye alıp bu tarihten önce paranızı keyini kontrol ettiğiniz bir adreste tutun.
gelelim “çatal geliyor hepimiz öleceğiz” diyenlere. ortaya 2 zincir çıkarsa eski zinciri takip etmekte özgürsünüz. segwıt destekleyenler eski zincirde kalıp çin kendi fantazisi bu zincirinde kalır. bu’ya talep göstermeyerek gerçek maddi değeri classic zincirine aktarabilirsiniz. talep olmayan zinciri bitmain kazmaya devam eder mi bilinmez. zaman gösterir. işte bu muallak meselelerden korkan insanlar parasını eth’e kaçırdı. birim fiyatı 4 dolarken bir hard fork geliyor muhabbeti ile sevgili madencilerimiz zengin oldu. peki 1 ağustos’a yaklaşılırken (eğer hard fork yaşanacaksa) paranızı bitcoin’den kaçırıp kendinizi güvene almak mı mantıklı yoksa bitcoin alarak birikiminizi 2 zincire çoğaltmak mı mantıklı bunun kararını siz verin. bitcoin’den para kaçıranlar diğer paraların değerini güzel bir şekilde şişireceğini düşünüyorum ama bitcoin suları durulduğunda bu şişiklik ucuz bitcoin almak isteyenler ile düşebilir de. kararı siz verin.
okuduğunuz için teşekkürler.
