Ethereum'u kaçıran herkes buna saldırıyor. Zira, onu kaçırdık bunu kaçırmayalım, voleyi vuralım derdindeler ama iş o kadar kolay değil. Velhasılı, ikinci ether olacak bizde şu kadar kaldıracağız hayalleri bence boş, zira bu projeyi çok araştırdım, slack kanalını da çok takip ettim, burda benim kadar takip eden yoktur. Zira, solidity ile ilgili benim de çok büyük endişelerim var. The DAO kabusundan sonra ve o olayı bizzat yaşamış birisi olarak (çok şükür sıfır zararla atlattık) eleştirilerim şunlar;
- sözde arthur birader 3.5 yıldır bu projeyi geliştiriyormuş, ama linkedin deki profiline bakarsanız, işden ayrılalı daha 1 yıl bile olmamış, yani projeyi goldman sachs da mı google x demi ne çalışırken paralel geliştirmiş, dolayısıyla çok fazla zaman ayıramamış, o yüzden o kadar zamana rağmen ortada bakmayın hala birşey yok, ICO dan kaldırdığı parayla o sitesinde takım olarak gösterdiği adamları toplayıp kodu toparlayacak. 4 ay dan uzun sürecek diyor ama bence 6 ay hatta daha da uzun olabilir chain in hazır olması, ki bir de ether in developer larından farklı olarak yavaş ve amatör ekipleri. bunu ICO da gördük, bazı hesapların balanslarında hata yaptılar ki bu da çok acemi olduklarının bence bir göstergesiydi.
- karı koca wall street den geliyorlar, kripto dünyasındakiler gibi pure programmer değiller, bu da insanda para vurmak için bu işe girdiler hissi uyandırıyor.
- ico ismini kullanmıyorlar, onun yerine hukuki çekinceler nedeniyle tge (token generation event) ismini kasıtlı kullandılar ve ICO ya yatırılan paraları bir vakfa yapılan yardım anlamında contribution olarak kasıtlı olarak isimlendirdiler ki bu ilerde sistem çökerse kimseye tazminat ödemek durumunda kalmamak için yaptıkları kasıtlı birşey. The DAO vakasını iyi takip edip kendilerince ders çıkarmışlar. Kısacası tezos tamamen sıfıra gitse karı koca şu an 232 milyon *0.085 (toplanan paranın % 8.5 u bunlara gidiyor.) = 19.72 milyon dolar, bunların zimmetine geçti bile. Arthur akıllı adam, kendini herşekilde garantiye aldı en kötü durumda bile yaklaşık 20 milyonla karı koca ömür boyu takılır artık.
- projeye yönelik daha teknik eleştirilere gelelim:
- governance ana satış teması olarak kullanılıyor ama oylama oranları çok yüksek, %80 den başlayıp, %60 a kadar düşüyor, yani bir teklifin kabulü için en az %60 oy şart (ayrıntılar için whitepaper ı okuyun), bu kadar milletin teknik inovasyondan çok voleyi vuralım diye yatırım yaptığı birşeyde şahsen %5 den fazla oy kullanılacağını sanmıyorum. bkz: DAO daki oylamalar ve oranları, zira şekil 1.a da da görüldüğü gibi millet teknolojinin kendisi ile değil de parasını ne kadar kısa sürede 10x ya da 100x yapacağı ile ilgili.
- chain yapısı ile ilgili hiçbir detay belli değil, tx rate ne olacak kaç kere sordum arthur a cevap vermekten kaçındı bilerek, bir de öyle garip bir huyu var, istemediği şeylere hiç cevap vermiyor, bir de acayip kendini beğenmiş, bu da benim için büyük eksi, nerde vitalik nerde bu, çok zeki adam ağırbaşlı olur, nasılsa herkesi alt ederiz sıkıntı yok hesabı
bunda o yok, zaten vitalik kadar da zeki değil, bu da tezos un ether yanında devede kulak kalacak olmasına bir diğer sebep.
- ether i çok kafaya takmışlar, smart contract dillerinin adı michelson. O da michelson-morley deneyi vardır, fizikçiler bilir, evrende etherin olmadığını kanıtlamak için dizayn edilmiştir. Üstü örtülü olarak etheri sileceğiz demek istiyor arthur ama önemli olan özgün bir proje koymak ortaya daha başlamadan birilerini hedef tahtasına oturtmak değil. arthur a sordum kaç kere bu isim o yüzden mi michelson diye cevap vermedi hiç, o yüzden muhtemelen bence sebep bu. Bir de kaç kere sordum, ethereum la rakip mi olacak tezos diye, yok dedi biz kendi halimizde takılacağız, onlarla rakip değiliz felan dedi. O zaman sorarlar adama bu michelson adı nerden geliyor diye.
- daha söyleyecek çok şey var ama özet geçecek olursam:
Adam güvenilir değil, blockchainin teknik ayrıntıları bile belli değil ve ICO yapısından ve hukuki endişelerden projeyi yaratan adamın bile büyük endişeleri olduğu sonucuna vardım. Daha da önemlisi bu crowdfund işlerinde bir proje top proje olmuşsa yani çok fazla miktarda para toplamışsa, topladığı para ile aynı oranda hackerların hedefi oluyor ve bu nedenle de proje açığını kapatmaya fırsat bulamadan hemen gümletiyorlar. Bkz: The DAO recursive bug sorunu, bu sorun slock.it takımı tarafından keşfedildi ama güncelleme yayınlanamadan, ki o da oylamaya bağlıydı, patlattılar.
Bu projenin de çok yeni ve kurucuların da Vitalik kadar zeki olmadığını düşündüğünüzde şahsen ben büyük bir olasılıkla patlayacağını düşünüyorum ve muhtemelen arthur da bunu öngördüğünden, zira benden daha zeki kendisi, o yüzden kendisini hem mali hem de hukuki olarak garantiye aldı. Etherin ICO sunda böyle birşey göremezseniz mesela.
Bir de son olarak Tim Draper'ı da çok iyi reklam malzemesi olarak kullandılar, bu da muhtemelen gelecek parayı şişirmek içindi ve çok iyi de başardılar.
Beni dinlemiyorsanız, Vitalik kardeşimiz ne demiş bir bakın:
https://futurism.com/ethereum-co-founder-takes-to-twitter-to-disagree-with-tezos-blockcain-plan/ o da bu projenin patlayacağını ima ediyor üstü örtülü buradaki tweetinde.
Unutmadan EGS (Emin Gün Sirer) nin bu projeye olan ve anlam veremediğim desteğine değinmeden geçmek olmaz. zooko (zcash in kurucusu) onu geçin, zira adam yazdığı yazıda, zcash i geliştirirken bizim takımda arthur da vardı, tezos un danışmanı olur musun dedi, bende kıramadım ama bir daha advisor olmayacağım diye bir blog yazısı yazdı. EGS, garip bir şekilde mayıs 2017 de advisor yapılmasına rağmen, o tarihten itibaren üstü örtülü olarak hep bu adamların reklamını yaptı, bu adamlar dediğimde yani slack'tekiler 5-10 kişi felan değil, arthur, eşi kathleen ve rawzee nickli daha önce boğaziçi ekonomide yüksek lisans yaptığını söyleyen ve kendisiyle de kanalda tanışma imkanı bulduğumuz bir adam (ico ya nasıl katılınacağına ilişkin video yayınlayan adam). EGS, sırf oyun teorisini kullanarak onlarca eleştiri yapabilecekken tezos un governance yapısına, muhtemelen advisor olduğu için ağzını hiç açmadığı gibi hatta tweet leriyle de bu adamları tanıtmaya çalıştı hep, tabii tweeter dan sorduğum sorulara da cevap vermedi hiç, madem destekliyon niye cevap vermiyon, madem ortadasın niye reklam yapıyon derler adama.
Vlad Zamfir de tezos un governance yapısını eleştiren tweet ler attı ama o da sorularıma cevap vermedi ama onu tanıdığım kadarıyla yakında bir makale yazar bombayı patlatır medium da gibime geliyor. Neyse fazla uzadı, burada da sadede gelecek olursam, arthur akıllı adam, muhtemelen EGS ile tanışıklıkları var önceden, EGS yi advisor yaptıki, proje online hale gelene kadar bir makale yazıp, BANCOR a ve zamanında DAO ya yaptığı gibi projeyi başından patlatmasın, ki öyle de oldu. EGS muhtemelen tezos la ilgili ağzını açmayacak eleştiri bağlamında en az 1 yıl felan ama baktıki proje tepe taklak gidiyor o da bir iki şey yazmak zorunda kalacaktır uzun dönemde kendini aklamak için.
Velhasılı proje kısa dönemde spekülatörler tarafından fiyat anlamında şişirilse bile ben şahsen uzun bir ömrü olamayacağını düşünüyorum. O yüzden etherde kalmaya devam kararı aldım. İlerde daha güzel projeler çıkacaktır, smart contract lara formal verification imkanı veren ve ethere nazaran daha güvenli bir altyapı sağlayan, o zaman boşarız etheri, ancak benim gördüğüm kadarıyla öyle bir proje henüz çıkmadı, daha vakit var.
O yüzden diyorum ki, patlar.
hadi kolay gele, herkese bol şans.
