Lightning Network Nedir? Basit dille anlatim

[altugozturk]

Dünyada ki tüm bilgisayarların birbirlerine sadece bir email gönderebilmeleri için bile tüm emailleri beraberinde yollamak zorunda olduğunu bir düşünsenize?
İşte blockchain aynen böyle işliyor.

Fakat "Lightning Network" bu durumu değiştirmek üzere. Artık Bitcoin işlemleri beraberinde onlarca gıgabytelik veri ile gitmek zorunda kalmadan, sadece gerekli olanları, yani kendi para transferi işlemlerinizi saklamanızı sağlayacak.

Lightning Network blok zincilerini ölçeklemek ve hızlandırmak için yazılmış bir protokol. Aslında Bitcoin blok zinciri üzerinde ki teknik limitasyonları çözmek için dizayn edilmiş olsa da, diğer çoğu blok zinciri üzerine de entegre edilebilir.

Lightning için ölçeklendirme en büyük motivasyon aracıydı, Bitçoin'in dağıtık yapısı malesef ağ üzerinde ki işlem hızını fazlasıyla düşürüyor. Visa kartlar saniyede on binlerce işlem onayı yapabilirken, Bitçoin ağı sadece saniye de 10 işlem ile kısıtlı.

Bir başka motivasyon aracı, Bitcoin'in blok onay zamanı ortama 10 dakika ve bu da demek oluyor ki bir işlem onayı alabilmek için en az 10 dakika beklememiz gerekiyor. Dahası, Bitçoin ağı üzerinde işlem ücretleri 5-10 cent civarı tutabiliyor, hatta bazen çok daha fazla. Bu da malesef mikro işlemler için olanaksız bir ortam oluşturuyor.

Ancak, lightning network sayesinde işlemler neredeyse anlık ve işlem ücretleri de neredeyse bedava olabilecek kadar düşük.

Lightning Network'un teknolojisi "Ödeme Kanalları" üzerine kurulu. Çift taraflı bir ödeme kanalı oluşturulduktan sonra iki tarafda blockçhain üzerinde 2'de 2 çift imza işlemi gerçekleştiriyor ve en az bir tarafın tahaatut fonunu 2'de 2 olan deftere girmesi gerekli. Her iki tarafında birer private key'si var, ve defterde ki harcama işlemleri ancak iki taraf da imzalarsa gerçekleşebiliyor. Kanal açmak için yapılan bu ilk işlem ortalama 10 dakika sürüyor, ama sonrasında katılımcılar birbirleri arasında gerçekleştirecekleri işlemleri kanal içinde bulunan tahaattut fonuna anında gerçekleştirebiliyor.

Lightning ödeme kanalları teknolosini alıp, akıllı kontratlar sayesinde merkezsiz bir şekilde işleyiş sağlıyor ve bu kanallar ile bir ağ oluşturuyor.

Mesela, Ali ve Ahmet bir kanal açıyorlar, Ahmet'in hali hazırda Fatma ile bir kanalı var ve Fatma'nın da Ayşe ile açık bir kanalı var. Ali, Ayşe'ye para göndermek isterse bunu Ahmet ve Fatma'nın aracılığıyla yapabiliyor ve Ayşe parasını anında alabiliyor. Akıllı kontratlar ve çoğul imzalar "multi-signature" sayesinde, Ali'nin Ahmet ve Fatma'nın aracı olmasına güvenmesi gerekmiyor. Protokol kriptoğrafı kullanığı için gönderilen para illa ki Ayşe'ye gidecek veya Ali'ye geri iade edilecek.

Aslında bir bakıma her bir kanalı açan taraf bir sunucu/düğüm "node" olarak düşünülmeli.

Peki ya Ahmet veya Fatma sunucularını kapatırsa? Lightning'in oluşturduğu akıllı kontratlar sayesinde, "hashed timelock contract" eğer Ahmet ortadan kaybolursa (sunucusunu kapatırsa) Ali her zaman parasını geri alabilecek.

Anlaşılır ve basit bir dille açıklamaya çalıştım.

Eğer sorularınız varsa lütfen cekinmeyin.

Saygilar,

Altug Ozturk

Elizabeth Stark (2016) alintilar yapilmistir.

[husdemba]

Lightning Network üzerine yapılan birçok konuşma var forum içerisinde ve hiçbirinde ne olduğuna dair detaylı bir açıklama görememiştim.
Emeğinize sağlık diyorum, aklında soru işareti olanlar için detaylı bilgiler vermişsiniz.

[gurcelik31]

yani gayet güzel bilgi.

[Zakkaya]

Lightning Networkun ne oldugunu anlatmak lazımdı. Ne işe yarar ne yapar şeklinde. Sade ve güzel bir anlatıma ihtiyacımız vardı. Elinize sağlık hocam.

[mappefaar]

İnşallah başarılı olur da BTC transferleri için ödediğimiz yüksek ücretlerden ve uzun transfer sürelerinden kurtuluruz.

[Nikonik]

Bitcoin için hayati önemde bir teknoloji şu anki durumunda bahsedildiği kadar yükselmesi hayal dahi edilemez çok yetersiz gözüküyor şu an ki haliyle.

[qminer]

Giriş cümlesinde bir yanlışlık var gibi. Bir işlem için önceki işlemlerin tamamı gönderilmiyor, sadece bir önceki işlemin hash değeri alınıyor. Bu hash değeride ondan önceki bloğun hash değeri kullanılarak hesaplandığı için bloklar arasında ilk bloğa kadar mantıksal bir bağ oluşuyor. Blok zinciri denen şeyde bu zaten.

[depecoin]

gayet güzel açıklamışsınız aslında mantık programların update edilmesine benziyor tüm setup exe yi indirmek yerine sadece güncellenen dosyaları indirmek gibi birşey anladığım kadarıyla, keşke baştan böyle tasarlansaydıda saatlece transfer beklemeseydik, ama zincirin bu kadar çok kullanıcısı olacağı ve gb larca tutacağı öngörülemedi galiba satoshi gibi bir kafadan beklenmeyecek hata olmuş.

[J-hoon]

Hocam hoşgeldin seni buralarda görmek ne güzel

[hollandalibaykus]

Güzel bir yazı olmuş, emeğinize sağlık. Gerçekten çok basit bir dil ve okuyan herkesin anlayacağına eminim. Konuları karıştırmadan net bir şekilde ifade etmişsiniz, forumda böyle basit anlatımlar oldukça birçok kişi bilgilenmiş oluyor.

Hocam hoşgeldin seni buralarda görmek ne güzel

Ünlü birisi mi? Biraz bakındım ama benzer isimle çok kişi olduğu için bulamadım (:

[adamin1i]

Sonunda şu sistemi doğru bir dille anlatan birisi çıktı. Teşekkürler

[tncgnr]

Elinize sağlık. Bilgilendirici bir yazı oldu.

[Dyatrev]

Sonunda biri lightning networkun tam olarak ne oldugu hakkında bir tercume yapmış. Gayet açıklayıcı ve basit olmuş elinize sağlık.

[Tor_Mund]

Bilgi için teşekkürler.

[gedor]

Merit verdim forumda bu tarz yazılar daha yararlı olabilir ve insanların ilgisini başka yönlere kaydırabilir, sürekli fiyata paraya takılmaktansa teknoloji ile ilgilenmek daha iyi.

[emirsener]

Geçen ay bu konu ile ilgili  bir başlık açmıştım ama bu başlıkta örneklerle daha anlaşılır olmuş. İsteyen arkadaşlarım başlığımı inceleyebilir:

https://bitcointalk.org/index.php?topic=3182742.0

[Gwerimos]

Tesekkurler bende bunlardan birine denk geldim galiba 3le basliyordu ama block suresi ayni oldugu icin sure yine hemen hemen ayniydi. Yarim saatte birkac sat fee ile onay aldim.

[ozgun_a]

Teşekkürler. Lightning Network ile ödeme anlamında akıllı kontratlar yapılabilecek mi peki? yoksa sadece kişiler arası anlık transferler mi?

[CavitasOris]

Paylaşım için teşekkürler

[ynclksnr321]

güzel çalışma olmuş hocam elinize sağlık