Bitcoin ve Blockchain’in Geleceği Bölüm 3: Merkezi Otorite Noktaları Madencilik ve Borsalar merkeziyetsiz kullanım alanı vadeden Blockchain’in en yumuşak karnı konumunda. Madencilik sistemi ülkeler ve çeşitli kuruluşlar tarafından gereksiz enerji israfı olarak tanımlanırken; borsalar ise merkeziyetsiz sistemi merkezi bir tekelin elinde şekillenmesine neden oluyor. Detaylı açıklamaya madencilikle başlayalım.
Mining Nedir?
Madencilik diğer tabiriyle mining, coin piyasasında yapılan transfer işlemlerini doğrulamak, transferleri gerçekleştirmek ve yeni coinler üretmek aşamalarından oluşan bir kavramdır.
Blockchain zincirinde en hızlı blok üretimi sağlayan ve transfer işlemlerini doğrulayan madenci havuzuna, fee adı verilen ücretten pay verir. Yeni üretilen her coin bloklarında zorluk seviyeleri artış gösterir. Çünkü madenciliğin temeli karmaşık matematiksel algoritmaların güçlü donanımlarla çözümlenmesi temeline dayanır. Haliyle mining (madencilik) çok güçlü donanıma sahip bilgisayarlara ihtiyaç duymaktadır.
İşte bu noktada çeşitli madencilik türleri karşımıza çıkmaktadır. ASIC madencilik, GPU Madencilik, CPU madencilik vb. Bunlar içerisinde en verimli kazım işlemi ASIC madencilik ile elde edilir ancak bu yöntem büyük şirketlerin tekeline girmiştir diyebiliriz. Çok sayıda makineyle kazım yapan bu oluşumlar haliyle pastadan daha fazla pay kapmakta, bireysel madencilerin gelirleri de bu nedenle düşmektedir. Madencilikle ilgili en çok merak edilen konu, örneğin Bitcoin özelinden gidecek olursak: 21 milyon gibi sınırlı bir total coin sayısına sahip. Tüm coinler kazılıp blok zincirde serbest bırakıldığında madencilik bitecek mi?
Sorunun cevabı ileride yaşanabilecek gelişmelere göre değişebilecek olmakla birlikte; bitmeyecektir. Çünkü transfer işlemlerini doğrulamak için hala madencilere ihtiyaç duyulacaktır. Sadece yeni bloklar üretilemediği için şimdiki kadar kazançlı bir sistem olmayacaktır.
Neden Mining Bir Sorun Olabilir?
Buraya kadar kısaca madencilikle ilgili temel bilgilere değindim. Pek çok yatırımcı aslında Blockchain için çok önemli bir kavram olan madencilikle ilgili az bilgiye sahip olduğu için umarım açıklayıcı olmuştur. Asıl konumuza dönecek olursak madencilik merkezi otoriteye bağlı bir durak noktasıdır Blockchain’de. Madencilik otoriteler tarafından yasaklanabilir, aşırı enerji tasarrufu nedeniyle çevreci kuruluşları karşısına alabilir, merkezi otoritenin tekelindeki enstrümanlara ihtiyaç duyar. Bu sebeple Blockchain’in çözmesi gereken sorunlardan biri de madenciliğe alternatif üretmek veya farklı yöntemlere yönelmektir. Aslında bunun için bazı projeler farklı yollara başvuruyorlar. Proof Of Stake denilen yani bazı cüzdanlarda kilitli durumdaki coinlerin işlem doğrulama noktası olarak kabul edilip, o cüzdan sahiplerine fee ücretinden pay ödenmesi gibi. Son zamanlarda daha fazla adını duymaya başladığımız DPOS var bir de mesela. Elinde en fazla o coinden bulunduran ilk 20 cüzdana fee komisyonu ödenmesi ve ilk 100 cüzdanın delege kabul edilmesi üzerine kurulu. Bu ve buna benzer yöntemler blok zincirde yeni coinlerin serbest bırakılması konusuyla da ilişkilendirilebilirse madencilik gibi yumuşak bir karın güçlendirilmiş olacaktır.
Merkezi Borsa Sorunu
Konunun başında da belirttiğim gibi merkeziyetsiz bir kavramın son kullanıcıya ulaştığı en kolay ve en büyük yol hala merkezi borsalardır. Borsalar da Blockchain için çözülmesi gereken bir sorundur çünkü bu borsaların çok büyük bir kısmı hacklenme girişimlerine karşı oldukça savunmasız durumdadır. Sırf bu yüzden bile neredeyse her ay büyük bir hack olayıyla karşı karşıya kalıyoruz. Tarihin en büyük hack girişimi mt. Gox olayının acısını blockchain yatırımcıları hala çekiyorlar mesela. Davaya atanan kayyum elindeki bitcoinleri satarak sahiplerine ödeme yapmaya çalıştığı her cüzdan hareketinde tüm yatırımcılar milyonlarca dolar zarar ediyor. Bu örnek bile sanırım konuyu açıklamaya yeterli fakat biz yine de devam edelim.
Borsalar merkezi otoritelerin kurallarına göre faaliyet gösterebildikleri için bir anda kepenkleri kapatılabiliyor. Bu durumda da binlerce kullanıcı mağdur durumda kalıyor. Bu durum kepenk kapatmayla sonuçlanmasa bile sıkıntı yaratmaktadır. Örneğin Binance Hong Kong’dan taşınmak zorunda kaldı ve Malta’ya yöneldi ekip olarak. Yer değiştirmesi ve başka ülke yasalarına tabi yoluna devam etse de hakkında açılan davalar var ve bunların akıbeti belli değil henüz.
Uzun uzadıya yazabileceğimiz bir çok sebepten merkezi olmayan, diğer bir ifadeyle DEX borsa kullanımı yaygınlaşmalı gibi duruyor. DEX cüzdanlarda da çeşitli hacklenme sıkıntıları yaşanabiliyor. Yine de herhangi bir merkezi otoriteye bağımlılığı kaldırdığından değerli oluşumlar kesinlikle. Öte yandan merkezi borsaların da bir üst seviyesi Atomic Swap olacaktır. Eğer Atomic Swap hepimizin kullanabileceği bir yapıya sahip olabilirse, kesinlikle daha güvenli alışverişler yapılabilecek; fiyat dalgalanmalarındaki merkezi otorite baskısı yok olacaktır. Atomic Swap ile ilgili ayrıntılı bilgiye
buradaki yazıdan ulaşabilirsiniz.
Merkezi Otorite Noktaları Madencilik ve Borsalar
Görüldüğü üzere Blockchain merkeziyetsiz bir yapı ile daha güvenli bir internet, alışveriş, akıllı sözleşme deneyimi vaat etse de halen oluşumunu tamamlayamamış bir zemine sahip. Tamamlayamadığı her nokta ileride problem olarak karşına çıkacağından bu sorunların bilinip, çözümü konusunda mücadele edilmesi gerekmektedir. Ne kadar bilinçli kullanıcı sayısına ulaşırsa Blockchain o kadar fazla sorun çözümüne zorlanacağından, kıyısından köşesinden bitcoin veya altcoinlere ilgili herkesin az çok okuyarak bilinçlenmesini önemli görüyorum.
