Eerste draft versie van het opiniestuk. Geef maar commentaar, zowel positief als negatieve opmerkingen!
Pas op met fiat geld, zoals de euro
Dinsdag publiceerde de Nationale Bank en de FSMA een persbericht met de titel “Pas op met virtueel geld, zoals bitcoin”. Laten we even inzoomen op de risico’s en nadelen die volgens hen met deze nieuwe technologie gepaard gaan en een vergelijking maken met de euro.
Een eerste belangrijke waarschuwing vanuit de NBB en de FSMA is het gebrek aan financieel toezicht of management van de munteenheid. De gebruikers van bitcoin zien dit juist als de sterkte: de munteenheid bitcoin is niet manipuleerbaar aangezien het gebaseerd is op het open source Bitcoinprotocol. Er is geen oversight door een centrale autoriteit nodig, aangezien alle gebruikers die aan het Bitcoinnetwerk deelnemen een consensus bereiken over de eigenschappen van de munteenheid. Dit proces is volledig transparant en zal de bitcoingebruikers enkel ten goede komen. Dit is dus een vorm van gedistribueerd toezicht op bitcoin door de gewone gebruiker.
Het financieel toezicht en management van de euro door de ECB, kan daarentegen fouten bevatten. Niemand kan bijvoorbeeld correct voorspellen wat het soepele monetaire beleid sinds 2008 van effect zal hebben op bijvoorbeeld de inflatie in de toekomst. Bovendien kan men er van uit gaan dat de ECB onder impliciete druk staat om het monetair beleid op zodanige manier te sturen dat het voordelig is voor de overheden en/of de banksector. Dit is niet noodzakelijk in het voordeel van de gewone burger. Waarschuwing nummer 1 voor de eurogebruikers.
Vervolgens wijst men op het feit dat bitcoin niet onder de depositogarantie tot 100000 euro valt. Men kan echter de vraag stellen of deze garantie wel hardgemaakt kan worden indien een systemische bank in de problemen zou raken. Een bail-in voor deposito’s onder de 100000 euro lag immers ook lange tijd op tafel voor de relatief kleine Cypriotische banken in het voorjaar van 2013. Harde garanties voor deze depositogarantie blijken er niet te zijn. Het lijkt eerder een kwestie van de mensen doen geloven dat de garantie er is, waardoor men een bankrun op voorhand probeert te verhinderen. Dit is een tweede risico.
Men waarschuwt ook voor hacking van de virtuele bitcoin wallets. Het is correct dat dit momenteel nog een risico is, maar indien men voldoende voorzorgen neemt, kan dit risico tot 0 gereduceerd worden. Er wordt trouwens hard gewerkt aan gebruiksvriendelijke opslagmethoden die het ook voor leken mogelijk zal maken risicoloos bitcoins op te slaan zonder tegenpartijrisico. Als je uw euro’s niet in een sok maar op een bankrekening aanhoudt, ben je afhankelijk van de openingsuren van je bank. Ook ontstaat er dan een tegenpartijrisico en kan je bij liquiditeitsproblemen van een bank mogelijk enkele weken of maanden niet aan het geld op je rekening tijdens de zogenaamde “bank holidays”. Een derde waarschuwing ten aanzien van de euro.
Bitcoin zou geen wettelijke garantie hebben dat het direct inwisselbaar is voor de oorspronkelijke waarde. De vraag is wat men hiermee bedoelt. Indien men doelt op de intrinsieke waarde, dan heeft bitcoin inderdaad geen fysieke intrinsieke waarde. Maar achter dit nieuwe betaalsysteem zit wel het sterkste gedistribueerde computernetwerk ter wereld. Men kan zich natuurlijk ook de vraag stellen wat dan de intrinsieke waarde van de euro zou zijn. Het antwoord is eerder ontnuchterend, namelijk de mogelijkheid van de overheden om in de toekomst voldoende belastingen te heffen. Dit is zeker niet gegarandeerd. Risico nummer 4.
Indien men echter doelde op de inwisselbaarheid in euro, dan lijkt er geen probleem voor de bitcoin. Deze munteenheid kan eenvoudig via verschillende handelsplatformen verkocht worden. Dit kan even duren, maar je zal uiteindelijk steeds een koper kunnen vinden voor 100% van je Bitcoins.
In het geval van de euro moet er gewezen worden op het feit dat door het systeem van fractioneel reserve bankieren niet iedereen tegelijk zijn elektronische euro's zal kunnen inwisselen voor papier- of muntgeld. Een vijfde waarschuwing.
Het persbericht waarschuwt ook voor de wisselkoersschommeling van virtueel geld. Deze zouden kunnen leiden tot belangrijke financiële verliezen. Als je echter naar de koers kijkt, blijkt dat de meeste mensen die bitcoins kochten en bijhielden, eerder winst zullen hebben dan verlies. Dit fenomeen kan als “hypermonetisatie” aangeduid worden. De mensen investeren in bitcoin omdat ze de toekomstige waarde ten opzichte van fiatgeld reeds vandaag in de markt prijzen. Het feit dat het aantal bitcoins dat maximaal in omloop kan worden gebracht gelimiteerd is op 21 miljoen, versterkt het geloof in de waardevastheid van deze virtuele munteenheid.
Hypermonetisatie kan men tegenover hyperinflatie plaatsen, namelijk extreem waardeverlies van traditionele overheidsmunten ten opzichte van virtuele niet-staatsgebonden munten. De euro crasht als het ware ten opzichte van de bitcoin. De oorzaak van dit finomeen is enerzijds het verminderde vertrouwen in het huidige financiële systeem en anderzijds het gevolg van de exponentiële adoptiecurve van deze financiële innovatie.
Tenslotte wordt er gewezen op de wettelijke betaalkracht. Het is inderdaad correct dat niemand verplicht is Bitcoin te aanvaarden. Dit gebeurd op vrijwillige basis. Mensen accepteren Bitcoin omdat ze geloven in de toekomst van dit nieuw betaalsysteem en omdat het grote voordelen biedt. Bitcoin kent namelijk nauwelijks transactiekosten, je geeft je privacy niet op aan betaalagentschappen zoals VISA of bankcontact, je omzeilt het traditionele banksysteem en de bijhorende kosten, je hebt geen tegenpartijrisico en dus geen defaultrisico van de bank, enzovoort.
Deze eigenschappen zijn volledig tegengesteld aan het fiat geld, dat enkel via de wetgeving zijn rol als betaalmiddel kan handhaven. In een vrije geldmarkt zou de euro een véél kleiner marktaandeel hebben.
Uit bovenstaande analyse zouden we kunnen concluderen dat de échte reden van deze waarschuwing voor bitcoin vanuit de NBB en de FSMA een andere reden heeft. Bitcoin doorbreekt namelijk het oligopolie op het bankwezen via het betaalsysteem en het monopolie van de centrale banken op het in omloop brengen van geld. Banken vrezen dat ze hierdoor in de toekomst hun inkomsten substantieel zullen zien dalen. Overheden vrezen dat ze hun overheidsschulden niet via onorthodoxe monetaire maatregelen zullen kunnen doen verdwijnen.
Bitcoin daagt het hele financiële systeem uit en lijkt de strijd te zullen winnen. Een waarschuwing voor de euro is dus wel noodzakelijk.
