Kripto Para ve Blockchain dünyasına yeni başlayanlar için temel bilgileri bir araya getirdim. En başa başlıkları yazıyorum. Eğer öğrenmek/okumak istediğiniz konu varsa, arama yaparak direkt o konuya gidebilirsiniz.
---------------------------------
1. Kripto Para Nedir?
2. Blockchain Nedir?
3. ICO Nedir?
4. Airdrop Nedir?
5. Altcoin Nedir?
6. Bitcoin Nedir?
7. Bitcoin Sözlüğü
8. Bitcoin Cüzdanları
9. İsme Özel Bitcoin Cüzdanı Oluşturma
10. Ethereum Nedir?
11. Akıllı Sözleşmeler
12. Faydalı Bağlantılar---------------------------------
🔘
1. Kripto Para Nedir? 🔘
Kripto Para bildiğimiz para birimleri Türk Lirası, Dolar vb. gibi bir para sistemidir. Ama bu para birimlerinden farklı olarak, kripto paranın oluşturulma amacı belli kriptografi prensipleri sayesinde mümkün kılınan bir işlem ile dijital bilgi değişimi sağlamaktır. Kriptografinin kullanım amacı para işlemlerini güvence altına almak ve yeni paraların oluşturulmasını kontrol etmektir. İlk Kripto Para, 2009’da bulunan Bitcoin’dir. Günümüzde yüzlerce farklı kripto para kullanılmaktadır ve bunlar genelde “alternatif kripto para” olarak isimlendirilir.
Başka bir deyişle kripto kara parasal değeri olan satırlarca koda dönüştürülmüş bir elektrik akımı gibidir. Daha da basite indirgemek gerekirse, kripto para dijital bir para birimidir.
Hükümetlerin para biriminin değerini belirlediği merkezi bankaların aksine, hiçbir hükümetin kripto paralar üstünde kontrolü yoktur. Çünkü bu paranın kontrolünü sağlayan bir merkezi yoktur.
Kripto Para Nasıl Alınır?Kripto para alım-satımı platformlar aracılığıyla yapılır. Bu hizmeti sağlayan platformlara çeşitli yollarla para yatırarak kripto para satın alabilirsiniz. Dilediğiniz zaman, dilediğiniz fiyata kripto para almak istiyorsanız da kripto para borsalarını kullanmanız gerekmektedir.
Kripto Para BorsalarıPek çok kripto para (Bitcoin, Ethereum vs.) zaman içinde daha az üretilmek üzere tasarlanır böylece bir piyasa değeri oluşturulur. Bu, devletlerin kullandığı para birimlerine göre farklı bir durumdur. Çünkü devlet uygun şartlarda, istediği zaman daha fazla para basabilir ve dolayısıyla enflasyonu arttırabilir. Örnek vermek gerekirse Bitcoin piyasasında ise asla 21 milyondan fazla miktarda birim dönüşümü olmayacaktır.
Yüzlerce kripto para türü olmasına rağmen, bunların çoğu iki protokolün birini kullanarak ortaya çıkmıştır; POW veya PoS. Tüm Kripto Paralar, bilgisayarlarını veya ASIC makinelerini para işlemlerinin doğrulanmasını ve işlenmesini sağlamak için hazırlamış olan kripto para madencileri tarafından muhafaza edilmektedir.
Kripto Para Tarihi İlk kripto para, 2009 yılında takma adlı bir yazılımcı olan Satoshi Nakamoto tarafından bulunan Bitcoin‘dir. Bitcoin sistem olarak POW kullanır.
Bitcoin’in ardından Nisan 2011’de, merkezsiz bir DNS aracılığıyla internet sansürünü zorlaştırmak amacıyla ilk altcoin olan Namecoin kuruldu. Ekim 2011’de ise şifreleme methodu olarak SHA-256 yerine Scrypt kullanarak ilk kez başarılı olan kripto para Litecoin kullanıma sunuldu. Bu özellik sayesinde insanlar Bitcoin madenciliği için kullanılan ASIC makineleri gibi özel donanımlar olmadan Litecoin kazabilir hale geldi.
2013 sonlarında Litecoin, medya tarafından tanınmaya başladı ve 1 milyar $ piyasa değerine ulaştı. 2011’de kurulan Ripple da Bitcoin ile aynı protokoller üzerine kurulmuştur.
Kripto Para GüvenliğiKripto Paraların güvenliği iki bölümden oluşmaktadır: İlki madenciler tarafından yapılan bir iş olan sıkışık hash kesişimlerini bulmak; ikinci ve daha muhtemel olan ise ağın %51’inden daha fazla kazı gücüne sahip olan bir madenci, küresel blockchain sistemini değiştirip, alternatif bir ana defter yaratabilir ve bu durum ”%51 atağı” olarak adlandırılmaktadır. Bu noktada bile saldırganın yapabilecekleri limitlidir. Kendi yaptığı para işlemlerini geri alabilir veya diğer para işlemlerini bloklayabilir.
Kripto paralara devlet tarafından haciz koyulma ihtimali de daha azdır. Tüm Kripto Paralar görünümde anonimdir. Ve bazı birimler tam anlamıyla bir anonimlik sağlamak için yeni sistemler oluşturmuşlardır.
Kripto Paralarda HashKripto Para kazma gücü saniye başına düşen hash ile ölçülür. 1 kH/s değerindeki bir donanım saniyede 1,000 hash kazar. 1 MH/s saniyede bir milyon hash ve 1 GH/s saniyede bir milyar hash anlamına gelir. Madenciler bir bloğu başarılı şekilde çözdükleri zaman, yeni bir hash oluşur.
Hash algoritması bu büyük miktardaki veriyi sabit uzunluktaki bir hashe çevirir. Eğer kodlara aşinaysanız ve algoritmayı biliyorsanız bu hash’i ayrıştırıp içindeki veriyi çıkarabilirsiniz. Ama sıradan birinin gözünde bu hashler birbirine sıkıştırılmış numaralar gibi gözükür ve çözülmesi neredeyse imkansızdır.
Sha vs ScryptBitcoin ve birçok diğer kripto para SHA-256 kullanılarak kazılsa da, Litecoin ve diğerleri Scrypt kullanır. Bunlar en büyük hash fonksiyonlarıdır ama bunların yanında bazı kripto paralar tarafından kullanılan scrypt-N, x11 gibi fonksiyonlar da mevcuttur.
SHA-256’nın oluşturduğu problemlere çözüm olması için başka hash fonksiyonları bulundu. Önceden insanlar ekran kartı(GPU) ile Bitcoin kazabiliyordu ve bu epey enerji harcıyordu. Bitcoin günden güne popülerleştikçe, ASIC SHA-256 makinesi bulundu ve GPU ile kazma metodunun pabucu dama atıldı.
Bu makinelerin ne kadar güçlü olduğuna dair bir fikir vermek adına: 4 GPU çalıştırarak kazı yapan bir donanım yaklaşık 3.4 MH/s gibi bir hash oranı yakalayıp 3600 kW/h tüketirken, ASIC makinesi 6 TH/s kazıp 2200 kW/h tüketir. Dolayısıyla, GPU ile kazma metodu kullanılmaz hale geldi ancak bazı insanlar ağın güvenliği konusunda endişelenmiştir. Daha az insanın ev bilgisayarlarıyla kârlı bir şekilde madencilik yapmasıyla, ağ merkezsiz olma özelliğini biraz yitirdi. Scrypt madenciliği, ASIC’in hafıza sorununa dayanıklı olma vaadiyle uygulamaya geçirildi.
Scrypt hashleri epey büyük bir bellek gerektirmektedir. GPUlar zaten bu durumu kaldırabilmek için tasarlanmışken, ASIC makineleri bu yönde tasarlanmamıştır. Ama Scrypt madenciliği çok fazla enerji gerektiriyor ve bu sorunla baş edebilmek adına scrypt-ASIC makineleri üretilmiştir. Bu evrede Litecoin ASIC madenciliğini önlemek için POW sistemini değiştirmeyi düşünmüştür. Scrypt, POW sisteminin SHA-256‘ya göre daha etkili olduğunu düşündü. Bitcoin’de 10 dakikada 1 blok çözülürken Litecoin’de 2.5 dakikada 1 blok çözülmektedir.
Kripto Para Yasal Mı?Kripto Paralar pek çok ülkede yasal olmasına rağmen – İzlanda ve Vietnam hariç – yapılandırma ve kısıtlamalardan muaf değillerdir. Çin, finansal kurumların Bitcoin’leri kontrol etmesini Rusya ise kripto paraların yasal olduğunu söylemesine rağmen Rus Rublesi dışında herhangi bir birimle eşya alımını yasaklamıştır.
---------------------------------
🔘
2. Blockchain Nedir? 🔘
Blockchain “blok zinciri” anlamına gelir. Temel olarak değer içeren varlıkların güvenli bir şekilde depolanması için tasarlanmış bir teknolojidir. Şeffaf, merkeziyetsiz ve herkese açıktır. İlk uygulaması 2009 yılında piyasaya sürülen Bitcoin’dir.
Blockchain’de verilerin saklandığı yapılar blok (block) olarak adlandırılır. Bu bloklar birbirine bağlı zincir şeklinde blockchain ağını oluşturur. Her blok kendinden öncekine bağlanarak geri dönüşü olmayan, değiştirilemez bir zincir yaratılır.
Yapısı itibariyle tek bir merkezden kontrol etmek imkansızdır. Blockchain teknolojisi ilk olarak kripto paralar üzerinde kullanılmaya başlanmış olup kulanım alanı giderek yaygınlaşmaktadır.
Blockchain Ve Akıllı SözleşmelerAkıllı sözleşmeler, blockchain teknolojisinin ayrılmaz bir parçasıdır. Taraflar arasında güven problemini ortadan kaldıran kilit bir bileşendir. Bu sistemde önceden belirlenmiş şartlar gerçekleştiğinde işlemler otomatik olarak yürütülür ve deftere kaydedilir. Deftere kaydedilen bu kayıtları değiştirebilmek için tüm zinciri değiştirmek gerekir. Çünkü her kayıt kendinden bir önceki ve bir sonrakine bağlanmaktadır.
Blockchain Teknolojisi Hayatımızda Neleri Değiştirecek?Bankacılık işlemleri: Kripto para birimi ortaya çıkarken, geleneksel bankacılık sisteminde devrim yaratacağının sözünü vermiştir. Finansal kurumlar şimdiden Ripple ve Ethereum ile bazı operasyonları için merkezi olmayan bir teknoloji kullanmaya başladılar. Teknoloji daha fazla ülkede, daha fazla insan tarafından kullanılmaya başlandığında kripto para birimi bir ticaret aracı haline gelecektir.
Siber güvenlik: Blockchain, akıllı sözleşmeler ve gelişmiş şifreleme kavramları kullanarak insan müdahalesine duyulan ihtiyacı en aza indirir . Bu insan kaynaklı yaşanan hataların azaltıldığı anlamına gelir. Merkezi sunuculardan farklı olarak blockchain ağı herhangi bir saldırıya karşı korunaklıdır.
Kitle fonlaması: Ne yazık ki, birçok işletme ve proje fon yetersizliği yüzünden kısa sürede başarısızlığa uğramaktadır. Blockchain, kusursuz crowdfunding‘i destekleyen çözümler ile dünyayı değiştirecektir.
Sağlık sistemi: Her yıl çok sayıda insanın tıbbi hatalar yüzünden sağlık problemi yaşamakta ve yaşamını yitirmektedir. Küçük bir google araması yaparak yapılan yanlışlıklar nedeniyle yaşamını yitiren insan sayısının ne kadar ciddi boyutta olduğunu görebilirsiniz. Blockchain teknolojisini kullanarak, her hastanın tıbbi kayıtlarını, tarihini ve rahatsızlıklarını içeren güvenli ve merkezi bir sistem oluşturulabilir. Gelişmiş güvenlik katmanı, yalnızca yetkili doktorların bu imtiyazlı bilgilere erişmesini sağlayacaktır.
Lojistik: İşletmelerin en büyük problemi dağıtım sürecidir. Blockchain teknolojisi ile, işletmeler bu süreçteki her hareketi izleyebilir, verimsiz yöntemleri belirleyerek daha iyi yöntemler geliştirebilir.
Seçimler:Blockchain dijital oylama sistemlerinin aksine, oylama işlemlerinden sonra denetlenebilen ve doğrulanabilir bir sistem kullanacaktır. Bu aynı zamanda oyların onaylanabileceği ve meşru olması için zaman damgalı olabileceği bir sisteme izin verecektir.
Kripto para piyasası: Yavaş yavaş kripto para birimleri tercih edilen ödeme aracı haline geliyor. Teknoloji henüz çok erken bir aşamada ve geliştirilmeye devam etmektedir. Bu geliştirme sürecinin devamı için daha fazla madenciler, programcılar, analistler ve geliştiriciler gerekmektedir. Bu da gelecekte daha fazla fırsat ve iş talebi yaratacaktır.
Blockchain ve kripto para sistemi dünyayı değiştirecektir. Bu değişim belki de hayal edemeyeceğimiz noktalara ulaşacaktır.
---------------------------------
🔘
3. ICO Nedir? 🔘
ICO (Initial Coin Offerings), geleneksel mali sistemden farklı olarak ortaya çıkmış alternatif bir kitle fonu olarak düşünülebilir. Bu model, birçok başarılı proje ve şirkete işe başlamak için ihtiyaçları olan sermayeyi sağlamıştır. 2013 yılında kitle fonu 5.1 Milyar Dolar’ı bulurken bu sayı 2014’te 16 Milyar Dolar’a, 2015’te ise yaklaşık 34 Milyar Dolar’a çıkmıştır.
ICO, kitle fonunun kripto para versiyonudur ve görünüşe göre kripto para dünyasında kullanılmaya devam edecektir. Şirketlerin ve bireylerin projelerine sermaye bulmasının ve sıradan kullanıcıların değerli olduğunu düşündükleri projelere yatırım yapmalarının en kolay ve en etkili yollarından biridir. ICO’lar genellikle bir hafta veya daha fazla süren ve insanların zaten bilinen kripto paralar (Bitcoin vb.) karşılığında piyasaya yeni çıkmış token’lardan alabildiği bir etkinliktir.
ICO’larda bir projenin desteklenmesinin belli bir limiti veya amacı olabilir, yani her tokenin önceden tasarlanmış belli bir ücreti vardır ve ICO periyodu boyunca değişmez. Bunun sonuçlarından biri olarak da, sabit sayıda token tedarik edilir.
Sabit tedarikle, dinamik bir yatırım amacınız da olabilir yani tokenların dağıtımı, alınan yatırımlara göre yapılır. Bu şu anlama gelir: Bir proje ne kadar fazla yatırım alırsa, token fiyatı da o kadar yüksek olur.
Bunun dışında, alınan belli sayıdaki yatırımlara göre belirlenen dinamik bir token tedariğiniz de olabilir yani her token’in fiyatı sabittir (örn. 1 BTC = 1 token) ama ne zaman yeni bir BTC gönderilse, yeni bir token yaratılır. Hedeflere göre bir limit belirlenebilir.
---------------------------------
🔘
4. Airdrop Nedir? 🔘
Kelime anlamı “havadan gelen yardım” anlamına gelen Airdrop, kripto para piyasasına yeni girecek veya hali hazırda devam eden projelerin herhangi bir ücret alınmadan token/coin dağıtması işlemine denir.
Airdrop’un mantığı, yeni üretilecek ya da üretilen token/coinlerin, kripto para sektörüne tanıtmaktır.
Her airdropun kendine ait görevleri vardır. Genellikle sosyal medya hesaplarını takip etme veya tanınmalarını sağlamak üzerinedir. Ayrıca çoğu airdropa katıldığınızda size referans kodu verilir ve bu referans koduyla davet ettiğiniz kişiler sayesinde de kazançlarınız artar.
---------------------------------
🔘
5. Altcoin Nedir? 🔘
Altcoin, alternative coin söz dizisinden türemiştir. Bitcoin dışındaki tüm sanal paralara altcoin denir. Her altcoinin kendine özgü özellikleri ve değerleri bulunur. Bu değeri belirleyen ise projelerinin ne kadar gelişmiş olduğu ve ileriye yönelik ne kadar umut vaat ettiğidir.
Altcoinlere yatırım yaparken mutlaka detaylı bir araştırma yapmak gerekir. Zira piyasada yüzlerce ‘scam’ diye tabir edilen, herhangi bir işlevi olmayan ve gelecek vaat etmeyen altcoinler bulunmaktadır. Bu altcoinleri almak sizi zarara uğratabilir. Bunu bir şirketin hisse senedini satın alıyormuş gibi düşünebilirsiniz.
Talep sınırını aşarak market hacmi yeterli düzeye çıkmış altcoinleri birçok kripto para borsasında bulabilirsiniz.
---------------------------------
🔘
6. Bitcoin Nedir? 🔘
Bitcoin yeni bir ödeme sistemini bizlere sunan bir konsensus ağı ve tamamen dijital bir paradır. Sahibi ve merkezi bir otoritesi bulunmayan ve gücünü kullanıcılarından alan ilk eşler arası ödeme yöntemidir. Bir kullanıcının persfektifinden bakacak olursak Bitcoin normal parayla internetten alışveriş yapmaya benzer. Bitcoin ayrıca en çok öne çıkan üçlü kayıt usülü muhasebe sistemi sayılır.
Bitcoin’i kim yaptı?Bitcoin, ilk olarak 1998 yılında Wei Dai tarafından “cypherpunks” e-posta listesinde, merkezi bir sistem yerine kriptografi kullanılarak yaratılan ve işletilen para fikri olarak ortaya atılmıştır. İlk Bitcoin tanımı ve konsepti 2009’da kriptografi e-posta listesinde Satoshi Nakamoto tarafından basılmıştır. Satoshi 2010’un sonuna doğru kendisi hakkında pek bilgi vermeden projeden ayrıldı. Bu zamandan beri camia birçok geliştiricinin Bitcoin’le çalışmasıyla büyümüştür.
Satoshi’nin çok tanınmıyor olması sık sık haksız endişelere yol açtı ve bunların çoğu Bitcoin’in açık-kaynak doğasının yanlış anlaşılmasıyla ilgiliydi. Bitcoin protokolü ve yazılımı açıkça yayımlanır ve dünyadaki herhangi bir geliştirici kodu gözden geçirebilir veya Bitcoin yazılımının kendi değiştirilmiş versiyonunu yayımlayabilir. Aynı şimdiki geliştiriciler gibi, Satoshi’nin etkisi yaptığı değişimlerin başkaları tarafından kabul edilmesine bağlıydı ve bu nedenle Bitcoin’i kontrol eden o değildi. Dolayısıyla Bitcoin’i yaratanın kim olduğu günümüzde ancak kağıdı kimin bulduğu kadar önemlidir.
Bitcoin ağını kim kontrol eder?Kimsenin e-posta teknolojisine sahip olmadığı gibi kimse de Bitcoin ağına sahip değildir. Bitcoin dünyadaki tüm Bitcoin kullanıcıları tarafından kontrol edilir. Geliştiriciler yazılıma eklemeler yapsalar da Bitcoin protokolünü zorla değiştiremezler çünkü tüm kullanıcılar hangi yazılımı ve versiyonu kullanacaklarını seçmekte özgürdürler. Birbirleriyle uyumlu kalmak için tüm kullanıcıların aynı kurallara uyan yazılım kullanmaları gerekir. Bitcoin yalnızca tüm kullanıcıların fikir birliği olursa çalışabilir. Bu yüzden tüm kullanıcılar ve geliştiriciler fikir birliğine uyar.
Bitcoin nasıl çalışır?Bir kullanıcının gözünden bakacak olursak, Bitcoin, kişiye özel bir Bitcoin cüzdanı veren ve bu cüzdan ile kullanıcılar arasından bitcoin alıp, yollamaya yarayan bir uygulamadan ya da bilgisayar programından farklı değildir. Bir çok kişi Bitcoin’i bu şekilde biliyor.
Kamera arkasında, Bitcoin ağı “blok zinciri” adı verilen bir ana hesap defterini paylaşır. Bu defter yapılan tüm işlemleri kapsar ve kullanıcının bilgisayarının bir işlemin geçerliliğini doğrulamasına izin verir. Her işlemin gerçekliği gönderen adrese karşılık gelen sanal imzalarla korunur ve tüm kullanıcıların kendi Bitcoin adreslerinden bitcoin gönderebilmelerine izin verir. Ayrıca, herkes özel donanımların işlem gücü yardımıyla işlemlerin işlenmesine yardımcı olabilir ve karşılığında bitcoin şeklinde bir ödül alabilir. Buna genelde “madencilik” denir.
---------------------------------
🔘
7. Bitcoin Sözlüğü 🔘
Bitcoin ödemelere yeni açılardan yaklaşıyor ve dolayısıyla kelime hazinenize katabileceğiniz bazı yeni kelimeler olabilir. İşte o kelimeler:
Adres: Bir Bitcoin adresi gerçek adresler ya da elektronik posta adresleri gibidir. Bu adres sizin Bitcoin ile ödeme alabilmeniz için ihtiyaç duyduğunuz tek şeydir. Bu adreslerin önemli bir farkı her işlem için sadece bir kere kullanılabilecek olmalarıdır.
Bit: Bit, bir bitcoinin kullanılan bir alt-ünitesini belirlemek için kullanılır – 1,000,000 bit 1 bitcoin’e eşdeğerdir (BTC yada B). Bu ünite genellikle ücretlendirme ipuçları, satışlar ve hizmetler için daha uygundur.
Bitcoin: Büyük harfle başlayan Bitcoin, Bitcoin konseptini ve kendisine ait bütün ağı ifade eder. Örnek; “Bugün Bitcoin hakkında çok şey öğrendim”.
Küçük harfle başlayan bitcoin ise, sadece miktar olarak bitcoin’i tanımlar. Örnek;” Bugün on bitcoin harcadım.” Sıklıkla BTC ya da XBT olarak da kısaltılır.
Blok: Blok, zincirde bekleyen birçok işlemi içeren ve onaylayan bir kayıttır. Yaklaşık her 10 dakikada bir, işlemleri içeren ortalama bir yeni blok madencilik yoluyla blok zincirine eklenir.
Blok Zinciri: Blok zinciri, kronolojik bir sırada bütün Bitcoin işlemlerinin halka açık bir kaydıdır. Blok zinciri bütün Bitcoin kullanıcılarıyla paylaşılır. Bu Bitcoin işlemlerinin kalıcılığını doğrular ve çifte harcama yapmayı önler.
BTC: BTC bir bitcoin için kullanılan ortak bir semboldür.
Cüzdan: Bitcoin cüzdanı genel hatlarıyla Bitcoin ağındaki gerçek cüzdanınız gibidir. Cüzdanınız, blok zincire girmesi için bitcoin’lerinizi harcamanıza yarayacak özel anahtar (ya da anahtarları) içerir. Her Bitcoin cüzdanı size kontrol ettiği toplam bitcoin bakiyesini göstererek istediğiniz kişiye istediğiniz miktarda gönderim yapabilmenizi sağlar. Paranız kadar harcayabildiğiniz için kredi kartları gibi değildir.
Çift Harcama: Kendini zeki sanan bir kullanıcının aynı anda iki ödeme yapmaya çalışmasına çifte harcama diyoruz. Bitcoin madenleme ve blok zinciri, ağ üzerinde, bu işlemlerden hangisinin onaylanacağı ve kesin doğru sayılacağı hakkında bir konsensus yaratmıştır.
Gizli Anahtar: Bir özel anahtar kriptografik imza yoluyla spesifik bir cüzdandan sizin bitcoin harcama hakkınızı sağlayan gizli bir bilgi parçasıdır. Özel ahahtar (ya da anahtarlarınız) eğer bir cüzdan yazılımı kullanıyorsanız bilgisayarınızda depolanır; eğer bir çevrimiçi cüzdan kullanıyorsanız uzak bir sunucuda depolanır. Bu özel anahtarlar, sizin bu spesifik cüzdandan alışveriş yapmanızı sağladığından asla açıklanmamalıdır.
Hash Oranı: Hash oranı Bitcoin ağının işlemci gücünün ölçme birimidir. Bitcoin ağı güvenlik amacıyla aşırı matematiksel işlemler yapmalıdır. Ağın 10 TH/s hash oranına varması saniyede 10 trilyon hesap yapabilmesi anlamına gelir.
İmza: Kriptografik imza sahibiyeti kanıtlayan matematiksel bir mekanizmadır. Bitcoin’de, Bitcoin cüzdanı ve onun özel anahtar (ya da anahtarlar) arasında sihirli matematiksel bir bağ vardır. Bitcoin yazılımınız bir işlemi uygun özel anahtar ile imzaladığında tüm ağ harcanan bitcoinlerin imza ile eşleştiğini görebilir. Bununla birlikte herhangi birisinin bu gizli anahtarı kırıp sizin bitcoinlerinizi çalma gibi bir şansı yoktur.
Kriptografi: Kriptografi bize yüksek seviyede güvenlik sağlamaya yarayan matematiksel ispatları yaratmamızı sağlayan matematik dalıdır. Çevrimiçi bankalar ve alışveriş zaten kriptografi kullanır. Bitcoin’in durumundaysa kriptografi kimsenin başkasının parasını kullanmaması için veya blok zincirini yozlaştırmaması amacıyla kullanılır. Hem de cüzdanları şifreler ki kimse şifre olmadan kullanamasın.
Madencilik: Bitcoin madenciliği Bitcoin ağının işlemleri onaylaması amacıyla bilgisayarlara matematik işlemler yaptırmak ve güvenliği artırmak anlamına gelir. Yaptıkları işin ödülü olarak Bitcoin madencileri onayladıkları işlemlerin faturalarını ve yeni oluşturulan bitcoinleri toplayabilirler. Madencilik ödüllerin ne kadar hesap yapıldığıyla doğru orantılı olduğu özelleşmiş ve rekabetçi bir piyasadır. Bütün Bitcoin kullanıcıları madencilik yapmaz ve para kazanmanın kolay bir yolu değildir.
Onaylama: Onaylama ağ tarafından işlemin tamamlandığı anlamına gelir ve kuvvetle muhtemel geri dönüşümsüzdür. İşlemler bir bloğa ve sonraki her bir bloğa katıldıkları anda onay alırlar. Düşük ücretli bir işlem tek bir onaylama ile güvenli hale gelirken, 1000 $ gibi daha yüksek ücretler 6 ya da daha fazla onay bekleyebilir. Her bir onay işlemin güvenilirliğinin katlanarak artmasını sağlar.
P2P: Eşler-arası, her şahsın diğerleriyle doğrudan iletişim kurmasına izin vererek organize toplum olarak çalışan sistemleri kast eder. Bitcoin’de ağ öyle inşa edilmiştir ki her kullanıcı diğer kullanıcıların işlemlerini yayınlar. Ve, en önemlisi, herhangi bir bankaya üçüncü şahıs olarak gerek yoktur.
---------------------------------
🔘
8. Bitcoin Cüzdanları 🔘
Bitcoinlerinizi saklayacağınız cüzdanı seçmek size kalmıştır. İster satın aldığınız borsada, ister web, ister mobil, ister masaüstü, ister donanımsal soğuk cüzdanınızda tutabilirsiniz.
Bitcoin.org, cüzdan seçiminizi yapabilmeniz için piyasadaki bazı cüzdanların isimlerini ve açık kaynak kodlarını paylaşmıştır. Bu sayfadan (
https://bitcoin.org/tr/cuzdaninizi-secin) cüzdan seçiminizi yapabilirsiniz.
---------------------------------
🔘
9. İsme Özel Bitcoin Cüzdanı Oluşturma 🔘
Adınıza özel bitcoin cüzdanı oluşturmak oldukça basittir. Ayrıca bu bitcoin cüzdanının private key’i sizin elinizde olur. Dolayısıyla, dilediğiniz platforma da import etme imkanınız vardır.
Cüzdanı oluşturmak için elbette internete bağlı olmanız gerekiyor. Ayrıca unutmayın ki, ne kadar uzun isimde bir cüzdan oluşturmaya çalışırsanız, cüzdan o kadar zor bulunur. 7 harflik bir cüzdanın bulunması 1 haftayı bile bulabilir. Tabi bu süreçte programın da 1 hafta açık kalması gerekir. Ve ne kadar kısa bir isim ararsanız, o kadar çabuk bulunur. Siz istediğiniz ismi girdiğinizde ve aratmaya başladığınızda, tahmini bulunma süresi sürekli olarak gösterilecektir.
Cüzdanı Oluşturma AdımlarıAdım 1: Vantiygen denilen programı indiriyoruz ve zipi bir yere açıyoruz. (Uygulama açık kaynak kodludur, çekinmenize gerek yok.)
Link: https://github.com/downloads/samr7/vanitygen/vanitygen-0.22-win.zip Alternatif Link: https://gniar.keybase.pub/Learning/CryptoCurrencies/vanitygen-0.22-win/vanitygen-0.22-win.zip?dl=1Adım 2: Vantiygen’i çalıştırın.
Başlat + Çalıştır veya (Windows+R tuşları) yaparak cmd yazıp enter. Daha sonra Vantiygen.exe’yi (64bit kullanıyorsanız vantiygen64.exe) cmd’ye (siyah ekrana) sürüklüyoruz ve enter’a basıyoruz. Tekrar vantiygen.exe’yi cmd’ye sürüklüyoruz (bu sefer entera direkt basmıyoruz) ve bir boşluk bırakıp -v -i 1İSTEDİĞİNİZİSİM yazıyoruz ve enter yapıyoruz.
Örnek: -v -i 1AHMET
Adres bulunduğunda, private keyi ile birlikte cmd’de yazacaktır.
---------------------------------
🔘
10. Ethereum Nedir? 🔘
Ethereum, geliştiricilerin merkezi olmayan uygulamaları oluşturmasını sağlayan, blockchain teknolojisine dayanan açık bir yazılım platformudur. 2015 yılında piyasaya sürülen Ethereum’un yaratıcısı Vitalik Buterin’dir.
Bitcoin ile Ethereum arasında büyük farklılıklar bulunmaktadır. Bitcoin elektronik ödeme sistemi olarak kullanılan bir para birimiyken ethereum ise merkezi olmayan uygulamaların programlama kodunu çalıştırmaya odaklanır. Ether, uygulama geliştiricileri tarafından, Ethereum ağı üzerindeki işlem ücretleri ve hizmetlerini ödemek için de kullanılır.
Ethereum değeri, başka bir para biriminin değerine bağlı değildir. Hisse senedine benzer şekilde, Ethereum’un değeri açık piyasada alım satım yoluyla belirlenir. Ethereum’un fiyatı, belirli bir anda satın almak veya satmak isteyen kişi sayısına göre gerçek zamanlı olarak değişir.
Ethereum Blockchain’de Akıllı Sözleşmeler: Bir sözleşme iki taraf arasında bir veya iki yönlü değişim vaadini garanti eden bir anlaşmadır. Vitalik Buterin bu nedenle Ethereum Sanal Makinesi’ni (EVM) bu amaçla tasarlamıştır. Blockchain ağı üzerindeki herhangi bir işlemin, her iki tarafın üzerinde anlaşmaya varıldıktan sonra kendiliğinden yürütülmesi ve bir kamu blok zinciri defterine kaydedilmesi gerekir. Kendi kendini yürütme, bu sözleşmeleri “akıllı” yapan şeydir ve bu sayede, yeni bir ekonomi için tamamen yeni bir evren yaratmıştır.
---------------------------------
🔘
11. Akıllı Sözleşmeler 🔘
Gelişen finansal teknolojileri, uluslararası bankacılık sistemlerinin her geçen gün daha fazla ötesine geçiyor. Bankalar, uzun yıllardır kendi aralarında süregelen bu fintech yarışında sektörde yeni oyuncular kullanmaktan da kaçınmıyor.
İşte bu aşamada, ortaya yeni bir oyuncu olan “blockchain” çıkıyor. Blockchainin sağladığı sistemler ve merkezi olmayan alt yapısı fintech dünyasının haliyle ilgisini oldukça fazla çekiyor.
Blockchainin en benzersiz özelliklerinden biri, ağın bütün tarafları arasında paylaşılan merkeziyetçi olmayan hareket etme kalitesidir, böylece aracıların veya üçüncü taraf aracıların katılımını ortadan kaldırır. Bu özellik fazlasıyla önemlidir, çünkü sizi herhangi bir süreç çatışması ihtimalinden kurtarır ve zaman kazandırır. Geleneksel sistemlere kıyasla blockchain daha hızlı, ucuz ve verimli seçenekler sunmasına rağmen, onun da çözülmemiş bazı sorunları olabiliyor.
Bu aşamada ortaya çıkan akıllı sözleşmeler, blockchain teknolojisinin en çok kullanılan uygulaması olarak adlandırılabilir. Aslında blockchainden çok önce, 1994 yılında önemli bir kriptograf olan Nick Szabo tarafından tanıtılan akıllı sözleşmeler, günümüzde blockchainin en önemli ögesi haline geldi.
Yaşadığımız şu anki dünya hala genellikle kağıt tabanlı sözleşmeler üzerinde çalışıyor. Bazı sektörlerde dijital sözleşmeler kullanılsa bile, üçüncü bir tarafın sisteme katılımı zorunlu hale geliyor. Üçüncü tarafların katılımı, işlem ücretlerinin artmasıyla birlikte güvenlik sorunlarına veya hileli faaliyetlere neden olabiliyor. Blockchainin dijital teknoloji alanındaki tanıtımıyla, bu tür konuları etkili bir şekilde çözebiliyoruz. Blockchain, ağdaki tüm varlıkların birbirleriyle dağınık bir şekilde etkileşimde bulunmalarına izin vererek, güvenilen herhangi bir üçüncü tarafın gereksinimini ortadan kaldırır.
Blockchain teknolojisi, bilindiği üzere bugüne kadar kurulan ilk ve en köklü kripto para olan Bitcoin’in tanıtımıyla dikkat çekti. Kripto para uygulamaları dışında, blockchain teknolojisine de talep oldukça fazla var ve farklı endüstrilere yönelerek bu alanda geliştirilmeye devam ediyor. Akıllı sözleşmeler de blockchain teknolojisinin en başarılı uygulamalarından biri haline geldi.
Geleneksel sözleşmeler yerine akıllı sözleşmelerin kullanılması, işlem maliyetlerini önemli ölçüde azaltırken, sistemdeki birçok güven problemini de ortadan kaldırıyor.
Ethereum akıllı sözleşmeler oluşturmak için kullanılan en popüler blok zinciri platformu. Akıllı sözleşmeleri kendi platformunda ilk kez kullanarak diğer blockchain projelerine ışık tutar.
Her tür pazarın içinde akıllı sözleşmeler, insanları çalıştırmayacak kadar otomatikleştirme potansiyeline sahiptir.
Peki nedir bu akıllı sözleşmeler?
Vikipedi’ye göre akıllı sözleşmeler, bir sözleşmenin müzakeresini veya performansını kolaylaştırmayı, doğrulamayı veya yürütmeyi amaçlayan bir bilgisayar protokolüdür.
Başka bir tanımla, akıllı sözleşmeler, bir blok zinciri üzerinde çalışan iki veya daha fazla taraf arasındaki bilgisayar kodu setidir ve ilgili taraflarca kararlaştırılan bir dizi kuraldan oluşur.
Önceden tanımlanan kurallar ile akıllı sözleşmeler çıktıyı üretmek için kendisini yürütme organıdır. Bu kod parçası, temel bir anlaşmanın koşullarını kolaylaştırarak, doğrulayarak ve uygulayarak merkezi olmayan bir otomasyona izin verir. Akıllı sözleşmeler, para, hisse senetleri, mülkler vb. gibi değerli her şeyi şeffaf bir şekilde değiş tokuş etmenize olanak sağlar ve aracıya duyulan ihtiyacı ortadan kaldırır ve sistemi güvenli tutar.
Örneğin, normalde mahkemeye kayıtlı bir belgeyi almak için bir avukata ya da notere ihtiyacımız vardır ve bu hizmetler için birtakım ödemeler yapmamız gerekir. Ancak, akıllı sözleşmeler ile senaryo tamamen değişebiliyor. Bu işlemi akıllı sözleşmelerle yürüttüğünüzde, avukata ya da notere ihtiyacınız olmadan ufak bir ödeme yaparak ihtiyacınız olanın belgeyi alırsınız ve bu olay herhangi bir üçüncü tarafın katılımı olmadan gerçekleşir.
Ayrıca akıllı sözleşmeler, yalnızca herhangi bir anlaşmanın etrafındaki kuralları tanımlamakla sınırlı değildir, aynı zamanda bu kural ve yükümlülükleri otomatik olarak uygulamaktan da sorumludur.
Şimdi akıllı sözleşmelerin günlük hayatlarımıza nasıl faydalar getireceğine göz atalım:
- Anında DoğrulamaAkıllı sözleşmelerde, sözleşme şartları yerine getirildiği anda işlemler gerçekleşir. Yazılı sözleşmelerde, bir sözleşme imzalandıktan sonra sözleşmenin başka bir yere götürülmesi gibi işlemler potansiyel olarak bolca vaktinizi alabilir. Akıllı sözleşmeler o anda onaylanır ve işlem gerçekleşir. Bunun için a noktasından b noktasına gitmeniz gerekmez.
- Güvenilirlik ve ŞeffaflıkAkıllı bir sözleşmeye neden güvenmelisiniz sorusunun cevabı aslında blockchain alt yapısında ve özelliklerinde saklı. Başka bir deyişle, blockchain üzerinde yaptığınız hiçbir işlem değişmez, bu nedenle hangi akıllı sözleşme var ise o işlem olur. Daha sonra değiştirilemez ya da siber saldırılara uğrayamaz. Sistem daha önce görülmeyen bir şekilde güvenli inşa edilmiştir.
Tüm akıllı sözleşmeler, büyük bir ağ üzerinden yüzlerce veya binlerce kez yedeklendiğinden bir blokta çıkan problemden diğer kopyalanan veriler etkilenmez ve kaybolmaz. Ayrıca bu veriler başkaları tarafından incelenebilir bir haldedir. Bu da blockchainden gelen şeffaflık özelliği nedeniyle gerçekleşir.
- Anonim YapısıBlockchain bir önceki maddede bahsettiğimiz gibi şeffaf bir yapıya sahiptir. Ancak, kullanıcılarını gizli tutar ve herkes anonimdir. Blockchain adreslerini onu tarayabilir veya ilgili bir veri tabanına girebilir, işlemleri görüntüleyebilirsiniz. Fakat işlemlerin kimin olduğunu bilemezsin.
Anonim adreslerin olduğu bu denizde, gelişmiş bir gizlilik olduğunu söyleyebiliriz. Bununla birlikte, yeni akıllı sözleşme teknolojileri, yalnızca uygun rollere veya erişim düzeylerine sahip olanların görmesini sağlamak için gizlilik izinlerini kullanır.
Akıllı sözleşmeler saygın iş dünyasına girmeye devam ettikçe akıllı sözleşmelerin güvenliği ve mahremiyeti daha standart ve güvenli hale getirilecektir.
---------------------------------
🔘
12. Faydalı Bağlantılar 🔘
Tüm Piyasa Fiyatları:
http://www.coinmarketcap.com/Kripto Para Çevirici:
https://coinlib.io/cryptocurrency-converterKripto Para Takvimi:
https://coinmarketcal.com/en/Bitcoin Cüzdanları:
https://bitcoin.org/tr/cuzdaninizi-secinOnline ETH Cüzdan:
https://www.myetherwallet.com/BTC Explorer:
https://live.blockcypher.com/btc/ETH Explorer:
https://etherscan.io/Kaynak: KriptoDanisman.com
https://www.kriptodanisman.com/category/yenibaslayalar/
