...
Tabii ETH icin ne olur tam bir sey soyleyemem, bunlar sadece spekulasyondan ibaret fakat block halving veya PoW'un durmasindan daha cok etken var fiyatin yukselmesi icin, en buyuk ornegi ise balinalar diyebiliriz. Peki PoS'un hic mi etkisi olmaz? Olur tabii. Proof of Work tamamen bitirildiginde ve artik yeni ETH mine yapilamadigi surece degerinin artmasini bekleriz fakat artar mi? Yoksa duser mi? Bunu zaman gosterecek.
Bu konuda da bir aydınlığa kavuşmamız lazım. Bilgi kirliliği pek çok yerde olduğu gibi burada da çok fazla. ETH POS geçişi ile POW'u tamamen bitirecek mi? Bir kaç yerde POW+POS şeklinde çalışan yeni bir yapı olacak muhabbeti okudum. Teknik bilgim çok yok ama böyle bir şey mümkün mü? Getirisi, götürüsü ne olur?
Oncelikle Vitalik Buterin'in (Ethereum'un yaraticisi) iddiasina ve onerisine gore Ethereum 2.0'da Proof-of-Work sistemi tamamen kaldirilacak, Proof-of-Stake ile birlikte calismayacak. Ethereum'un Proof-of-Stake mentalitesine gecmesi genel olarak blockchain'in guvenilirligini arttiracagi icin bir miktar normal consumerlar icin arti olacak. (51% ataginin tamamen kaldirilmasi)
Vitalik'in onerdigi protokolun adi - Casper protokolu, bir kac asamadan olusuyor. (Kaynak:
https://vitalik.ca/files/casper_note.html - asagida yazdiklarim kaynaktan ozettir)
Ilk asamada PoW ve PoS birlikte olacak. Bununla birlikte yavas fakat organize bir sekilde sadece PoS protokolune gecis yapilacak.
Proof Of Work
Proof of Stake
Vitalik'in paylastigi bu goruntulere gore, PoW sisteminde external faktorler blockchain icerisinde ciddi bir hem guvenlik acigi hem de fikir ayriligina sebep olabiliyor. Bu olaya 51% ataklarini ve/veya spesifik transactionlarin onay almasi, gerisinin buyuk mining poollar tarafindan red edilmesini ornek verebiliriz. (2017-2018 doneminde unconfirmed transactionlar inanilmaz yuksek sayida oldugunda bazi poollar sadece kendi transactionlarini onayliyor ve normal transactionlari gormezden gelip, para ile "transaction accelerator" sistemi satiyorlardi) Casper protokolu Proof-of-Stake'e gecirerek herhangi bir dis faktorun zincire olan etkisini azaltmayi hedefliyor. Ayni zamanda normal sartlarda bir kac yuz/bin transaction processleyebilen blockchain (saniyede) Proof-of-Work'un limitasyonlarina takilmaktan kurtulacak. (Mining difficulty) Bununla birlikte blok konfirmasyon sureleri daha da kisalabilir.
Gelelim "elephant in the room" hakkinda konusalim.
PoW + PoS birlikte calistigi donemde nasil olacak? Iki ayri Ethereum chaini olup eski chain unutulacak mi?
Bu sorunun cevabi ise su sekilde: Sharding sistemi (inanilmaz detayli, bu nedenle Turkce bir bicimde ozetleyemedim, detayli kaynak:
https://medium.com/nearprotocol/detailed-overview-of-ethereum-2-0-shard-chains-committees-proposers-and-attesters-a9992d2fd103) bildiginiz uzere PoS'a katilmak icin 32 ETH'e ihtiyac olacak, peki bu 32 ETH'yi sadece wallet da tutmamiz yeterli olacak mi? Hayir. 32 ETH ile olusturulacak bir contract ile o zamanda cikacak olan yeni imzalama protokluyle kontrati yeni bir ETH adresi ile imzalayarak ETH blockchain'ine kaydedecegiz.
Deathwing Ana Wallet > Deathwing 32 ETH Wallet (kontrat olusturuldu) - Deathwing Staking Wallet (staking'den gelen coinler bu cuzdana depolanacak) tarzinda bir sistem takip edecek. Bu sure zaafinda 32 ETH kullanilamaz olacak. Daha sonra beacon chain ile kurtarilabilse uzun bir sure erisilemez ve kurtarilamaz olacak, kurtarilsa bile sadece sharded address (ornegime gore staking wallet)'a kurtarilabilecek. - validator exit) Butun bu durum aslinda bir nevi ETH chainini ikiye bolecek, bir yanda PoW chain, bir yanda PoS chain.
Peki bu olay madem chaini ikiye boluyor, ETH forklaniyor demek mi?
Hayir. Casper protokolu hayata gecene kadar bu sekilde olacak olan Ethereum, Casper protokolu hayata gectiginde normal bir sekilde devam edecek, protokolun cikisina kadar PoS chaini kendi halinde ilerleyen, bir chain olacak. Bir nevi Alpha Chain/testnet diyebiliriz. (Aslinda degil)
PoW etherinizi ilk baslarda PoS'a yatirip kilitleyebileceksiniz, fakat PoS etheri PoW ethere aktaramayacaksiniz. (Casper cikana kadar) PoS ether transaction-able oldugu zaman 2 adet Ethereuma sahip olacagiz. Bu islem basladiginda iki yol aciliyor.
1 - PoS coinleri direkt olarak PoW ether'e cevirilebilecek - dolayli yoldan ayni chain/fiyat sabitlenmesi gelecek, yani PoW ETH 100 dolar ise PoS ETH de 100 dolar olacak.
2 - PoW chain tamamen arsivlenecek (mediumfork diyebiliriz galiba, softfork-hardfork birlesik) ve arsiv kontrati olusturulacak, bununla birlikte butun ETH adresleri tamamen PoS ether icin kullanima hazir hale gelecek ve PoW sistemi artik iptal edilecek.
Ozetin ozeti:
Casper protokolu, Ethereum 2.0'nin bir baska adi. Ethereum 2.0 tamamen cikana dek, Casper protokolu ustunde calisilirken 2 adet Ethereum sistemi olacak, birisi normal gas ve blok odulu (yani PoW) sistemini kullanilirken digeri sadece stake ve stake reward (yani PoS) sistemini kullanacak. PoW -> PoS'a donusturme mumkun iken Proof-of-Stake tokenleri Proof-of-Work tokenlerine donusturulemeyecek (Casper gecisi suresince). Daha oncesinde de bahsettigim "early adopting validator" yani yeni staking sistemine erken girenler bu sure de guzel bir miktar ETH kazanacaklar. (tabii bu sure zafinda ETHlerinizi unutmaniz gerekiyor) Daha sonra ETH 2.0'a tamamen gecilip PoS tokenlerini rahatca gonderip/alabildigimizde ya iki ayri ETH uzerinden islem gorulecek fakat fiyatlar ayni olacak ya da PoW sistemi tamamen iptal edilip bundan sonra sadece PoS uzerinden islem gorulecek.
Not: Ilk basta da dedigim gibi yazilari Turkce'ye cevirirken bazi anlamlari kaybetmis olabilirim, eger Ingilizce okumakta sorun yasamiyorsaniz verdigim linkteki kaynaklara goz atabilirsiniz. Eger bu ozet/ceviride hata farkederseniz lutfen dogrusunu yazin, hatali bilgi vermeyelim.
