2017 yılında blockchain tabanlı kripto paralar meşhur olduğunda, harfork-softwork gibi kavramlar hayatımıza girdi. En meşhur hardfork yani bitcoin çatalı BCH 1 Ağustos 2017'de ve bir diğeri BTG 24 ekim 2017'de yapıldı. Aslında Temmuz 2016'da yapılan ETH-ETC forkundan dolayı ne olduğuna aşina idik. BTC ile bu durum daha önemli hale geldi.
Daha sonra ardı sıra hardforklar hem bitcoinde hemde altcoinlerde gerçekleştirildi. Bunların bazıları ağı güçlendirmek için yapılan masum forklar idi. Bir çoğu ise insanları dolandırmak için yapılan forklardan ibaretti. Bir çok insan akıl almaz yöntemlerle private key'lerini kaptırdı ve soyuldular. Bu makalenin amacı ve konusu da bu olacak.
Fork Nedir?
Türkçe karşılığı "çatallanma" olarak tabi edilen bu işlem aslında bir blockchain ağının güçlendirilmesi amacıyla yapılan yazılıp güncellemesidir. Geliştirilen güncellemeyi kabul eden node'lar yeni ağı desteklerken, güncellemeyi kabul etmeyen node'lar eski ağı aynı şekilde sürdürürler. Dolayısıyla güncelleme anına kadar iki ağında geçmişi aynı iken, güncelleme anından sonra ortaya iki yeni ağ çıkmış olur. Her iki ağında kendi coini devam eder. Bir orijinal zincir, iki fork zinciri.
Yeni güncellemeyi eğer tüm node'lar, madenciler kabul ederse gerçek coin olarak o kabul edilir, diğeri yaşamaz. Genellikle mutlaka fikir ayrılıkları olur ve iki zinciri de destekleyenler çıkar. Burada önemli olan, elinde o coini tutan kullanıcıların eline iki coininde verilmesidir. Eğer fork (güncelleme) sırasında elinizde o coini tutuyorsanız, fork sonrasında iki coine de eşit miktarda sahip olursunuz.
Bazı hardforklar, eski zincirden değil de, kendi oluşturduğu yeni zinciri sıfırdan başlatırlar. Bu durumda kullanıcılar yeni coini sadece borsadan satın alabilirler yada mining yaparlar. Buna örnek LITECOIN, DOGECOIN, ETHEREUM verilebilir.
Fork-Çatal Coinim Var mı?
Yapılan en meşhur hardforklar ve tarihleri:
Yukarıdaki tablodaki tarihlerde kendi cüzdanınızda ilgili coini tutuyorsanız, yan zincirde sizi bekleyen çatal coinleriniz olabilir. Bu biraz kafa karıştırıcı bir yöntem gibi görünüyor. O zaman alternatif bir yöntem olarak, genel(açık) adresinizi kopyalayın ve ilgili fork zincirine ait explorer servisinde aratın. Eğer çatal coininiz varsa orada görünecektir.
Asla özel anahtarınızı, şifrenizi paylaşmayın.Fork/Çatal Coini Almanın Yolları
1- Borsalardan: Kullandığınız borsa, önceden yeni çatal coinini desteklediğini duyurmuşsa, cüzdanınıza otomatik olarak yansıtılacaktır yeni coin.
2- Donanım Cüzdanından: Donanım cüzdanları genelde private key paylaşmadığı için, borsalar gibi onlarında yeni coine yazılım desteği sağlamış olması gerekir.
3- Kendi Cüzdanınızdan:
Dikkatli olmanız gereken en önemli kısım burası. Kendi cüzdanınızdan çatal coini çekmek istiyorsanız, çatal coinin kendi cüzdan yazılımını indirip, daha sonra private keyinizi orada açmanız gerekiyor. Bu şekilde yeni coininize erişmiş olursunuz. Bu
işlemi yapmadan önce orijinal cüzdanınızdaki, orijinal coini güvenli farklı bir adrese taşıdığınızdan emin olun.
Hardforklar yaygınlaşınca, dolandırıcılar kendilerine yeni yöntemler geliştirdiler: Sahte Çatal Cüzdanları ve Sahte Forklar
-
Sahte Çatal Cüzdanları: Gerçekleştirilen önemli forklarda, internette her yerde yeni fork ile ilgili reklamlar, tanıtım yazıları görürsünüz. Bunların çoğu dolandırıcılara ait sahte fork cüzdanlarına ait linkler barındırabilir. Hatta google'da ilgili aramalar yaptığınızda en başta sponsorlu çıkabilirler. Bütün bunlara dikkat etmelisiniz. Amaçları sahte cüzdan programını kurmanızı sağlamaktır. Muhtemelen beraberinde virüste getirecek bu yazılımın amacı orijinal cüzdanınıza ait private keyi ele geçirmektir. Yanlış bir cüzdan indirdiğinizde hem orijinal coininiz hem de çatal coininiz anında çalınır.
-
Sahte Forklar: Bu tür biraz daha karışıktır. Finansal dolandırıcılık diyebiliriz. Yeni bir fork icat edilir, medya ve para desteği ile pohpohlanır, büyütülür. Daha sonra borsada insanlar almaya başladığında, herkesin eline verirler, exit scam yaparlar. Güncelleme sırasında kendilerine ayırdıkları coinleri dumplayabilirler, güvenilir gibi gösterip private keyleri çalabilirler vs...
Özetle;Güvenmediğiniz cüzdanları indirmeyin.
Güvendiğiniz bir fork varsa mutlaka kendi sitesinden cüzdanı indirin.
Sanal makine (VPS) üzerinden indirip bakarsanız, virüslerden kaçınırsınız.
Fork cüzdana girmeden önce orijinal cüzdanınızı mutlaka boşaltın.
Kaynaklar:
1 2 3 4 5
