Benford Yasası nedir?

Türkiye'nin yayınladığı Kovid-19 verileri matematiğin temel kuramlarından biri olan Benford Yasası'na aykırı mı?

Kovid-19 salgınının başından bu yana Türkiye ve diğer ülkeler tarafından yayınlanan vaka ve can kaybı rakamları, ABD ve Avrupa'da vergi kaçıranları ve seçim hilelerini tespit etmek için kullanılan Benford Yasası'na göre yorumlandığında ortaya ne çıkıyor?

RS FM'de Atilla Güner'le Akşam Postası'na 'Yolcu' mahlasıyla katılan uzman, canlı yayında Türkiye ve diğer ülkeler tarafından yayınlanan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) vakaları ve virüs kaynaklı can kayıplarına ilişkin rakamları Benford Yasası'na göre grafiklerle yorumladı.

Avrupa ülkelerinin yayınladığı verilerin, Benford Yasası ile kontrol edildiğinde yüzde 80'in üzerinde uyumlu olduğu, ancak Türkiye'nin yayınladığı verilerin ise hatalı olabileceği belirtildi.

Türk Tabipleri Birliği'nden Dr. Gülşah Seydaoğlu da benzer bir çalışma yapmıştı.

Benford Yasası nedir?
Söz konusu yasa; her nereden toplanırsa toplansın, rakam içeren bilgi yığınında tutar, para, büyüklük, uzunluk, hava sıcaklığı gibi değerlerin hepsinde, ilk rakamların ayrılıp sayılmasını öngürüyor:

1'le başlayan sayıların adedi, toplam sayı adedinin yüzde 30.10'u kadar.
2 ile başlayan sayıların adedi toplam sayı adedinin yüzde 17.6’sı kadar.
3 ile başlayan sayıların adedi toplam sayı adedinin yüzde 12.5’u kadar.
Azalan oranda 9’a kadar olan sayıların oranı toplam yüzde 100’ü veriyor.
Türkiye ve diğer ülkelerin karşılaştırması
Aşağıdaki tabloda Benford Yasası’na göre açıklanan vefat sayılarının ilk hanelerin 1’den 9’a kadar olması gereken oranları üstteki siyah kutularda görülüyor.

Örneğin 1’le başlayan ölüm sayılarının oranı yüzde 30 olmak zorunda. Sütunların içinde yer alan yüzdeler ise ülkelerin açıkladığı verilerin ilk hanelerinin 1’den 9’a kadar olan oranını gösteriyor. Fransa, İtalya, Almanya, Belçika, İngiltere gibi ülkelerin açıkladığı veriler, Benford Yasası’na uygun grafik çiziyor. Türkiye, İran gibi ülkelerin açıkladığı veriler ise Benford Yasası’na uymuyor.

https://tr.sputniknews.com/aksam_postasi/202012021043333960-turkiyenin-yayinladigi-kovid-19-verileri-matematigin-temel-kuramlarindan-biri-olan-benford-yasasina/

https://cdntr1.img.sputniknews.com/img/07e4/0c/02/1043333895_0:0:1366:768_768x0_80_0_1_f86646df715e4a1d681fdd24eb187d0c.png.webp

https://cdntr1.img.sputniknews.com/img/07e4/0c/02/1043333927_0:2:1366:767_768x0_80_0_1_028340a7aba9f6ff16c2ad71faf39da5.png.webp

https://www.ttb.org.tr/kutuphane/covid19-rapor_6/covid19-rapor_6_Part82.pdf

Linkleri verdim buradaki resimlerin nasıl ekleneceğini bilmiyordum. Matematiğin dili her zaman doğruyu söyler.

Bu habere bende rastladım açıkcası verileri saklanıyorsa bile bunu liyakat sahibi bir ekiple yapmak gerektiğinin en somut örneği bu haber olmuş. Grin

Ama bu saatten sonra ben açıklanan verilere güvenmeye başladım çünkü pabuç artık pahalı

İlginç bir habermiş tabi Türkiye’de böyle bir uyumsuzluk söz konusuysa araştırılması lazım hatta gerçek sayıları gizlediklerini herkes gibi bende düşünüyorum yoğun bakım doluluk oranları tavan olmuş ama açıklanan verilerde yüzde 71 gibi bir sayı belirtilmiş en az 80 doluluk var bence kimi şehirler otoparkları yemekhaneleri yoğun bakıma çevirmiş zaten ordu gibi dikkatli olalım arkadaşlar

Biraz araştırınca https://testingbenfordslaw.com/population-of-turkish-boroughs bu tarz bi site buldum. Büyük veriler olunca genelde sağlıyor. Muhtemelen şu ana kadar attığımız postların istatistiğini çıkarırsak bu yasanın dediklerine uygun veriler çıkar.

Ilk defa ogrendıgım bı yasa oldu rakamların gucu herhalde bu yasanın prensıbı turkıye vaka sayılarıyla uyusmaması tek basına rakamlarla oynandıgını gostermez ama ıhtımalı guclendırır

Yasalar kurallar kanunlar bunlar herşeyi ile kanun, bilim ve nizamlara inanalar için geçerli bir durum bak bizim ülkeye ne bilime inanılıyor ve başka birşeye biri ne derse o oluyor.

Paşa camilerde virüsün bulaşmada rolü olmadığını düşünüyor bak bilime bilim ise toplulukta durmayın diyor.

Şimdi paşaya mı inanacağız bu yasalaramı

tabiki paşaya

Türkiye'nin açıkladığı rakamlar CK Yasası açısından bakıldığında gayet tutarlı (coğrafya kaderdir), biz çalar biz oynarız, bu kaa basit.

Quote from: bobita on December 04, 2020, 10:28:20 AM

Türkiye'nin açıkladığı rakamlar CK Yasası açısından bakıldığında gayet tutarlı (coğrafya kaderdir), biz çalar biz oynarız, bu kaa basit.

Coğrafya kaderdir yasası demek

güzel bir teşbih olmuş maalesef CK yasası her şey olmuş durumda, bizimde kaderimiz düzelecektir mutlaka,

Ben bu sayılarla oynanması mevzusunu anlamakta güçlük çekiyorum. Neden böyle bir şey yapılır ki?
Aslında tersini anlarım. Sayıları yüksek gösteren birisi olsa, derim ki bak kendini zorda gösteriyor ki bir takım yaptırımlara, söylemlere tabi olmasın. Yani tamamen sallıyorum, yarın 10000 yeni vaka var diye haber çıksa daha fazla insan sokağa çıkmaktan çekinir. Olası zorluk durumunda devletin söylemlerine daha dikkatli, özenli ve esnek olur. Bu tamamen anlaşılmaz bir durum.

olay şu hocam işletmeleri açık tutmak yazında tatil bölgelerinden tatil gelirini almak.

Ne kadar düşük tutarsan o kadar bu ülkeye gelmek isteyen olmazmı? Esnaflara yardım da etmezsin kendi hallerinde geçinip giderler bu olay biraz bizde vatandaşa yedirecek para yok ancak kendimiz yiyelim mantığından başka birşey değil

Sayılarla oynanmasının sebeplerinden birisi de aşıyı ucuza almak.

Şimdi vakaları 30bin küsüre çıkardıkları için çinden aşıyı ucuza alabiliyoruz bildiğim kadarıyla.

Her türlü yolu bulunuyor her türlü ayarlanabiliyor.Vaka sayıları her türlü öneme sahip aslına bakarsanız.Turizm sektörü olsun,dış ticaret olsun farklı farklı alanlarda etki ettiği ortada.

Daha düne kadar ülkemizde vaka sayıları açıklanmıyordu.Hasta sayısı diye tam olarak neyi ifade ettiği bilinmeyen bir veri bize vaka sayısı diye yutturulmaya çalışılıyordu.Tüm dünyada bize gülüyordu.Ben özellikle bu virüs olayları yaza doğru azalmazsa hiçbir Batılı ülkenin bize turist göndereceğini düşünmüyorum.

zaten vakaların yalan olduğu bilinen bi şeydi. türk tabibler birliği ve muhalefetin beledileri bunu hep söylüyordu. en sonunda sağlık bakanı bunu itiraf etmişti. sonrasında da aşı için bu vakalar paylaşılmaya başlandı.