4. KENDİ KRİPTO PARALARINI ÜRETEN ÜLKELER
Kripto paralara ilişkin göze çarpan en büyük detaylardan birisi, kendi kripto
paralarını üretmeye başlayan öncü ülkelerin ekonomik olarak dünyada söz sahibi
olan ülkeler olmadıkları görülür. Kendi kripto parasını üreten ve kullanıma sokan ilk
ülke Dubai’dir. Bu ülkeyi sırasıyla Venezuela, Estonya, İsviçre ve Rusya izledi
(“Kendi Kripto Parasını Çıkaran”, 2018). Amerika, Fransa, Almanya gibi dolar ve
euro’nun sahibi ülkeler hem bahsettiğimiz senyoraj gelirlerini kaybetmemek hem de
kendi ülke paralarının prestij kaybını engellemek için çalışmalar yürütmektedirler.
Bu konuda Donald Trump, başkanlığı döneminde twitter üzerinden yaptığı “I am not
a fan of Bitcoin and other Cryptocurrencies, which are not money, and whose value
is highly volatile and based on thin air. Unregulated Crypto Assets can facilitate
unlawful behavior, including drug trade and other illegal activity… -Donald J.
Trump (@realDonaldTrump) July 12, 2019” (Para olmayan, değeri oldukça
değişken ve çatlak zemine dayanan bitcoin’in ve diğer kripto para birimlerinin
Ülkelerin Kendi Kripto Paralarını Üretme Girişimleri İle Bu Girişimlerin Kripto…
38
hayranı değilim. Kontrolsüz Kripto Varlıkları, uyuşturucu ticareti ve diğer yasa dışı
faaliyetler de dahil olmak üzere yasadışı davranışları kolaylaştırabilir) “,...and
International. We have only one real currency in the USA, and it is stronger than
ever, both dependable and reliable. It is by far the most dominant currency anywhere
in the World, and it will always stay that way. It is called the United States Dollar!
-Donald J. Trump (@realDonaldTrump) July 12, 2019” (Bizim ABD'de bir tek
gerçek para birimimiz vardır ve o, hiç olmadığı kadar güçlüdür, hem güvenilir hem
de emniyetlidir. O, Dünya'nın her yerinde açık ara en baskın para birimidir ve her
zaman öyle olmaya devam edecektir. Bu para biriminin ismi de ABD Dolarıdır)
(İçözü T., 2019)” açıklamalarıyla hem kendisinin hem de Amerika’nın kripto para
karşısında doların arkasında duracaklarını vurgulamıştır.
4.1. Dubai
2017 yılında emCash adıyla devlet destekli ilk kripto parayı çıkaran ülke
Dubai’dir. EmCash kripto parasının piyasaya girdiği ilk zamanlar, kripto paraların
devlet gözetiminde olamayacağına dair tartışmalar uzun süre devam etmiştir.
İngiltere merkezli Object Tech Grp Ltd. firmasıyla kurulan ortaklık sonucu üretilen
emcash, kamu ve özel sektörde birçok alanda ödeme yapma imkanı sunmaktadır.
Her ne kadar bağımsız bir kripto para birimi olduğu açıklansa da Emcredit ve Object
Tech’in birlikte, “Rekabetçi, hesap verebilir ve yasal olarak uyumlu bir emCash
ekosistemi geliştirilecek” (“Dubai Ekonomisi”, 2017) açıklaması nedeniyle emCash
kripto parasının merkeziyetsizliği sorgulanmaktadır.
4.2. Venezuela
Venezuela 2018 yılında Petro isimli kripto parasını çıkarmıştır. Bu paranın
asıl çıkış amacı Amerikan yaptırımlarını delmekti. Hükümet, bu kapsamda 2018 yılı
Ekim ayından itibaren bütün parasal göstergelerin ülke para birimi Bolivar soberano
(Bs.S) ile birlikte Petro’nun da gösterilmesinin zorunlu hale geleceğini ve Petro ile
tasarruf hesabı açılabileceğini ilan etti (“Venezuela”, 2019).
20 Şubat 2018 itibarıyla da detaylar açıklandı. Belirtildiğine göre paranın
fiyatı 1 petrol varilinin fiyatına eşit olacak (Nebil 2018: 101). Her bir petro’nun 1
varil Venezuela petrolüne eşit olacak şekilde sunulmasıyla Amerikan ambargosu
sebebiyle satılamayan Venezuela petrolünün de satımının sağlanması
hedeflenmiştir.
4.3. Rusya
Venezuela gibi Amerika’nın hamlelerine karşı çıkarılmak istenen
cryptoRuble fikri ilk olarak 2017 yılında ortaya atılmıştır. CryptoRuble şu anda
geliştirilmekte olan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından yaptırılan
bir dijital para birimidir. Muhtemelen CrypoRuble, hükümet tarafından çıkarılacağı
ve madencilik yapılmayacağı için bitcoin veya ethereum gibi bir kripto para birimi
olmayacaktır. . CryptoRuble'nin değeri, normal bir rublenin değeriyle aynıdır
Cryptoruble’nin bir diğer çıkarılma amacı, piyasaya hakim olan ethereum ve
bitcoin’in egemenliğini kırmaktı ancak bu kripto paraların önüne geçemeyeceğini
anlayan Rus hükümeti kripto paralara karşı tavrını yumuşatarak bitcoin ve ethereum
gibi kripto paraların alım satımına izin vermiştir. Rusya, ülke sınırları içindeki kripto
para kullanımına dair yeni kurallar getirmektedir. Bankalar bu kurallara ayak
uydurmak için çalışmalarını hızlandırmıştır Vladimir Putin tarafından 31
Temmuz’da imzalanan yeni kripto yasası Ocak 2021’de yürürlüğe girecektir
4.4. İsviçre
Kripto paralar için en ideal ülkelerden birisi olan İsviçre de kendi dijital para
birimini üretmeyi hedeflemektedir. İsviçre Merkez Bankası (SNB) ve Uluslararası
Ödemeler Bankası (BIS) bu yılın sonuna kadar bir merkez bankası dijital para birimi
(CBDC) testi başlatmayı planlamaktadır (“İsviçre Merkez Bankası”, 2020).
İsviçre’nin Zug kantonunda 2016 yılından beri kripto paralarla işlem
yapılabilmektedir. Kripto paraların kullanımı ve üretimi açısından hiçbir sorunun
yaşanmadığı İsviçre, kendi kripto parasını üreterek öncü ülkeler arasında yer almak
ve piyasaya yön vermek istemektedir.
4.5. Amerika
Amerika içerisinde kripto paralarla ilgili en önemli gelişmelerden birisi JP
Morgan’ın açıklamalarıdır. Kripto paraların çıkışından sonra kripto paraları büyük
bir balon olarak değerlendiren JP Morgan daha sonra bu fikrini değiştirerek kendi
kripto parasını geliştirdiğini duyurmuştu. JP Morgan Chase mühendisleri,
müşterileri arasındaki ödeme süreçlerini hızlandıracak ve hatta gerçek zamanlı hıza
getirebilmek amacıyla JPM Coin'i geliştirdiklerini duyurdu (Budak, 2019).
Amerika Birleşik Devletleri, kripto paralar için kilit ülke konumundadır.
Küresel para piyasasının ve ülkeler arası ticaretin en çok sözü geçen parası olan dolar
karşısında herhangi bir kripto parayı desteklemenin veya üretmenin doların değerini
düşüreceğinin farkındalar. Bu sebeple kripto paraya geçmenin yanında doların
değerini kaybetmemesi için de çalışmalar yürütmektedir. Amerikan merkez bankası
FED’in Başkanı Jerome Powell, öncelikle mevcut dolar sisteminden memnun
olduklarını ve rakiplerin yaptığı gibi kendi para birimlerini yani Doları bir kripto
para birimine dönüştürmeden önce iyi düşünmek gerektiğini vurgulamıştır. Başka
bir ifadeyle, doları kripto paraya dönüştürme konusuna şimdilik soğuk baktıklarını
ifade etmiştir
Kripto paralarla ilgili yapılan ve bir bilimsel dergide yayınlanan araştırmadan alıntıdır. Kaynak:
https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1516208#:~:text=Kendi%20kripto%20paras%C4%B1n%C4%B1%20%C3%BCreten%20ve,Paras%C4%B1n%C4%B1%20%C3%87%C4%B1karan%E2%80%9D%2C%202018).
Ülkemizde de devlet eliyle bir kripto para neden üretilmesin. Benim bildiğim ve araştırdığım kadarıyla da bir çok ülke kendi resmi kripto paraların üretmek için harıl harıl bir çalışma içerisinde, Kripto paralarda işlem hacminin trilyon dolar olduğu düşünüldüğünde merkeziyetsiz bir para biriminden herkes kendi ülkesine pay çekme derdinde. Peki kendi kripto para birimini yapsa nasıl bir adım atabilir. Bence seçenekler basit. Bitcoin, Eterium gibi kripto para üretimini zorlaştıracak adımlar, bitcoin ve diğer kripto para sahibi olan insanların tespiti ile özel tüketim ve zenginlik vergisi gibi adlarla alınacak yüksek vergi, bitcoin ve diğer kripto paralarım alım ve satım komisyonunu yükseltmek gibi adımlarla yabancı kripto paralardan yerli yatırımcıyı kopartarak kendi paralarına yönlendirebilirler. Devlet kendi kripto para üretim merkezini kurabilir yada özel sektörün yapmasına teşvik edebilir. Neden olmasın???
