Dünya adına en önemli araştırmalardan birisi 2022 yılında verilen Nobel Fizik Ödülüyle bir şekilde onaylanmış oldu.
Nedir bu Kuantum Dolanıklığı veya Dolaşıklığı?
Aslında biraz karmaşık olmasına rağmen işi şöyle özetlesem yanlış olmaz galiba :
Şimdiye kadar bilinen en hızlı şeyleri tabir edilirken kullanılan ışık hızı tabirinden daha hızlı gerçekleşen, birbiriyle ışık hızından daha hızlı etkileşim kurabilen parçacıkların var olduğu üzerine bir çalışma. Kuantum fiziği üzerinde ilk olarak Einstein’in düşündüğü bu sistemde iki benzer parça birbiriyle eşzamanlılığa sahiptir.
İki parçacık arasında mesafe bir ışık yılı mesafe bile olsa, bir parçayı etkileyen durum aynı anda diğer parçayı da etkilemeyi başarır. Zıt etkiler yaratan bu durumda örneğin bir parça sağa hareket ediyorsa, diğer parça sola yönlenir.
Sonradan bu fikri ürkütücü bulsa da bu fikri öne süren ve kâğıt üzerindeki hesaplamalarla doğrulayan yine Albert Einstein’dir. Einstein’in 'ürkütücü' kelimesini kullanmasının sebebi, dolanık parçacıkların evrenin iki ayrı ucunda olsa dahi birbirinden aynı anda haberdar olması ve aralarında etkileşme gerçekleşmesidir. Yani belki de bir ışının kat etmek için milyarlarca yıl yol kat etmesi gerektiği mesafeler arasında, eş zamanlı ve birbirine bağlı olarak 'kuantum dolanıklık' eylemi gerçekleşebilir.
Dolanıklığın yeterince uzun süre ve yeterince uzak mesafeler arasında gerçekleşebilmesi için, dolanık parçacıkların olabildiğince küçük seçilmesi gerekmekte. Parçacıklar büyük seçilecekse de dolanıklığın bozulmayacağı şartların genellikle laboratuvar ortamında hassas bir şekilde gerçekleşmesi ve korunması şart. Bugüne kadar bu şartlar altında kuantum dolanıklık, deneysel olarak, hem fotonlar gibi kütlesiz parçacıklar, hem nötrinolar ve elektronlar gibi hafif kütleli parçacıklar hem de buckyballs gibi büyük moleküller ve hatta küçük elmaslar ile gösterilmiştir.
Nobel Fizik Ödülü, kuantum alanında çığır açan çalışmalarıyla
Frasız Alain Aspect,
Amerikalı John Clauser ve
Avustuyalı bilim insanı Anton Zeilinger'e verildi.
Belki de tarihe tanıklık ediyoruz derken tam olarak bundan bahsediyoruz. Işık hızının aşılamayacağını düşünürken, bir anda milyonlarca km uzakta aynı anda birbiriyle tamamen zıt şekilde kusursuz hareketler sergileyen, birbiriyle bağı olan parçacıkları keşfetmek kuantum fiziğine inanılmaz boyutlar kazandırır.
Acaba bu ispatlanan bilimsel gerçekle birlikte parçacıklardan kütlesel olarak büyük boyutlarda aynı anda farklı alanlarda yerlerde bir şeyler mümkün olabilir mi? Daha açık sorayım acaba bir şeyleri milyonlarca km öteye ışınlayabilme gerçek olabilir mi? Dünya yeni bir düzene girecek mi?
Umarım atom ile ilgili bilimsel çalışmalarının atom bombasına evrildiği gibi, Einstein’in ön ayak olduğu bu çalışma da amacını aşıp başka amaçlar uğruna kullanılmaz.
Kaynak 1 :
https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Kuantum_dolanıklıkKaynak 2 :
https://evrimagaci.org/uzak-mesafeden-urpertici-etkilesim-kuantum-dolaniklik-nedir-cisimler-birbiriyle-isik-hizindan-hizli-iletisim-kurabilir-mi-12183Kaynak 3 :
https://amp.onedio.com/haber/mesafeler-arasi-korkunc-olay-kuantum-dolanikligi-ispatlandi-1100928
