Enflasyon ve Türkiye

[Silence Scream]

Öncelikle enflasyon nedir diye bir bakalım. Fransızca bir kelimeden türeyen  Enflasyon’un Sözlük anlamı :

“dolanımda bulunan para miktarıyla, malların ve satın alınabilir hizmetlerin toplamı arasındaki açığın büyümesi nedeniyle ortaya çıkan ve fiyatların toptan yükselişi, para değerinin düşmesi biçiminde kendini gösteren ekonomik ve parasal süreç.”

Bu enflasyonun da farklı farklı türleri var. Örneğin talep enflasyonu veya maliyet enflasyonu. Gelin şimdi bunu inceleyelim :

Talep enflasyonu :



Talep enflasyonu genellikle para arzının artmasının tüketimi artırması sonucu ortaya çıkar. Ekonomideki toplam arzın toplam talebi karşılayamaması sonucu fiyatlar yükselir . Bir malın fiyatının artması, aynı mal için daha fazla para harcanmasını gerektirir. Bu da ancak, ya daha az tasarruf yapmamızla ya da gelir artışıyla mümkün olabilir.

Fiyatlarla beraber gelirler ve harcamalar da artarsa, enflasyon artar. Çünkü ellerinde daha fazla para olunca tüketicilerin mal ve hizmetlere olan talebi artar ve satın almak istedikleri mal için daha fazla fiyat verebilirler. Bu noktada, para arzının paraya olan talepten daha fazla artmasının enflasyona yol açtığı unutulmamalıdır.

Eğer talep enflasyonuyla karşı karşıyaysak yani arzdan fazla talep varsa ya da üretilen mal ve hizmet miktarından daha fazlası talep ediliyorsa fiyatlar yükselecek ve enflasyona neden olacak demektir. Bunu önlemenin yolu faizleri artırarak talebi düşürmek ve insanları tüketim yerine tasarrufa yönlendirmektir

Şimdi burada görüyoruz ki faiz arttırımına gitmeliyiz sözünü neden söylüyoruz. Faiz arttırımı insanlarda parayı tasarruf edip arttırma ihtiyacını doğuracak. Yüksek faizden yararlanmak isteyen insanlar parasını faize yatıracak ve bu sürede harcama kontrolleri sağlanacak. Türkiye’de olduğu gibi faiz düşürücü hareket şu an içinde bulunduğumuz Talep Enflasyonunu arttırıcı etkiler yaratıyor.

İkinci enflasyon türümüz Maliyet Enflasyonu :



Enflasyonu sadece talep değil, aynı zamanda arz da etkiler. Üretimde kullanılan her türlü maddenin ve işgücünün maliyetinin artması sonucunda fiyatların artışa geçmesi enflasyon yaratır. İşçi ücretlerindeki sürekli artış, firmaların vergi yükünün artması, hammadde fiyatlarındaki artışlar üretim maliyetlerini artırır ve bu sürecin de fiyatlar genel seviyesini yükseltmesi maliyet enflasyonuna yol açan etkenlerdendir.

Eğer maliyet enflasyonuyla karşı karşıyaysak yani üretim unsurları ve girdilerinin fiyatları talep dışı nedenlerle artıyorsa (örneğin ücretler sendika baskılarıyla yükseliyor ya da enerji maliyetleri petrol ve doğalgaz fiyatlarının uluslar arası alanda artması nedeniyle yükseliyor ve bunlar da enflasyona neden oluyorsa) o zaman faizi arttırdığımızda enflasyon da artar. Çünkü faiz de bir maliyet unsudur (finansman maliyeti) ve buradaki artış enflasyonun daha da artmasına yol açabilir

Yani bu da gösteriyor ki başlangıçta talep enflasyonu olarak başlayan düzenimiz daha sonra pandeminin tetiklemesi sebebiyle başlayan maliyet enflasyonuna da sebep oluyor. Türkiye’de şu an iki enflasyonu birden gördüğümüz için durdurulamayacak durumda görünüyoruz. Faizi arttırmak talep enflasyonu azaltıcı hareket sergileyecekken yapmayıp şu an maliyet enflasyonuna göre hareket etmek enflasyonu daha da yukarıya taşıyor.

Şimdi bazı istatistiksel veriler ile enflasyonun son durumu hakkında gözlemlerde bulunalım :



Burada yıllık değişime göre harcama oranları görülüyor. Ulaştırma ve Gıda enflasyonu görüldüğü gibi enflasyonu oluşturan ana etkenler olarak göze çarpıyor.



Burada da OECD’ye dünyanın en yüksek enflasyonu olan Türkiye’nin enflasyon oranı göze çarpıyor.





Euro bölgesinde tarihin en yüksek enflasyon oranları görülüyor denilen yandaş medyaya göre batmış olan ülkelerin enflasyon oranları. Bizim neredeyse onların zirve olan ülkesinin 7 katı olduğumuz gerçeğini gözler önüne seriyor.



Bir de böyle enflasyon üzerinde artan fiyatlar, ÖTV, KDV ve matrahlar ile normalde enflasyon oranında artması gereken fiyatların artış oranları var. Burada halk değil vergiler asıl yükü üstleniyor.


Kaynak 1: https://personel.omu.edu.tr/docs/ders_dokumanlari/9305_6507_2228.ppt
Kaynak 2 : https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/avro-bolgesinde-enflasyon-rekor-tazelerken-3-ulkede-yuzde-22nin-uzerine-cikti/2699839
Kaynak 3 : https://dogruveri.com/avrupa-ulkelerinde-enflasyon-oranlari-agustos-2022/
Kaynak 4 : https://www.paraanaliz.com/2022/ekonomi/oecdye-gore-turkiye-2022de-dunya-enflasyon-sampiyonu-2023te-de-ikincisi-olacak-g-33581/
Kaynak 5 : https://www.google.com.tr/amp/s/m.haberturk.com/teknoloji-urunlerinin-fiyatlari-ne-kadar-artti-3397814-amp

[judas]

Avrupa'da Enflasyon şampıyonu Estonya çıkmış bu duruma çok şaşırdım çünkü son yıllarda teknolojik yatırımlara oldukça önem veren bilinçli bir yönetime sahip bir ülke olarak biliyordum Estonya'yı.Bu konuyu araştırdığımda en büyük etkenlerden biri olarak karşıma ülkenin direkt olarak Rusya ile komşu olması ve son yıllarda Rusya'nın agresif tutumunun ülke üzerinde olumsuz etki bırakması çıktı.Ayrıca Estonya Avrupa'da Rusya'ya karşı en sert tepki gösteren ülkelerin başında geliyor.

Kendi ülkemiz canımız vatanımız Türkiye konusunda zaten yıllardır enflasyonun nedenlerini konuşuyoruz artık herkesin kafasında bazı şeyler oturdu ancak önemli olan çözüm yollarının yöneticiler tarafından uygulanması kısa vadede bu çok mümkün gözükmüyor.

[RaltcoinsB]

Geçen günlerde sokakta bir çocuk durdurdum öylesine sohbet ediyorduk işte konu harçlıklara geldi çocuk diyor ki abi artık harçlık yetmiyor ki enflasyon yüzünden bende bak hele sen enflasyonu nereden biliyorsun dedim abi herkes biliyor ki dedi ne anlat bakim dedim çitosu önceden 1 liraya alıyorduk demi artık 2 liraya alıyoruz bu enflasyon yüzünden dedi işte temelini kavramış çocuğum bomba gibi bir ekonomik nesil türüyor bu yüzden

[Red Pie]

Enflasyon Türkiye’nin gerçeği. bu gerçek her zaman hayatımızda bizimle birlikte olacak. türkiyenin en büyük sorunu bence şu an gerçek enflasyon rakamlarının açıklanmaması. tüik verilerinin ne kadar doğru olduğu ortada bir de bu hesaplarda herhalde tüik verileri baz alınmıştır. tüik artık daha şeffaf hale gelmesi lazım.

[xzone]

Güzel konu olmuş emeğinize sağlık. Artık enflasyon konusunda fikir sahibi olmayan kimse kalmadı desek yeridir. Herkes bu saçma şey yüzünden evine makarnadan iğne ipliğe kadar bulduğu her şeyi stoklamak zorunda kaldı. 7'den 70'e herkesin gündeminde bu var ve toplumun bütün huzurunu kaçırma potansiyeli olan bir konu.
Başka ülkelerin enflasyon oranına baktıktan sonra bizim ülkemizdeki enflasyona bakınca insanın kılını kıpırdatası gelmiyor, verilen her emeğin boşa gideceğini düşünüyorum

[kriminall]

Hocam elinize sağlık, bence de güzel bir konu olmuş, hep enflasyon enflasyon diyoruz da böyle etkileri olduğunu, enflasyonun nasıl olduğunu tam olarak bilemiyoruz, Türkiye’de enflasyon her daim olacak, hayatımızdan bir parça haline geldi, biz artık mücadele edeceksek önce düşmanımızı iyi tanımalıyız, umarım artık tek haneli yıllık enflasyonları görebileceğimiz bir sene olur,

[Gencecikmen]

Bu faydalı konu için ilk başta teşekkür ediyorum. Maalesef enflasyonu sadece burada sizin yazınızdan öğrenmek durumunda olsaydık lakin ekonomik koşullar ortaokul bebelerine bile enflasyonu öğretti. Ekonomik koşulların sürekli kötü gitmesi sebebi ile ekonomi eğitimi almış gibi olduk.

[ZekiBeyy]

Sürekli para basılarak enflasyon dahada körükleniyor üstelik bir yandan da faizler artırılacağına faiz indiimine gidilmesi Türk Lirasının sürekli değer kaybetmesine neden oluyor bir yandan KKM için kur farkı ödemek için tekrar tekrar basılan liralar piyasada bol miktarda dolaşıyor kısaca para basmaya devam edildiği sürece enflasyonun düşme ihtimali söz konusu olamaz. Döviz kurunun düşürülmesi liranın değerini artıracaktır dolayısıyla maliyetler düşeceği için fiyatlar düşecek lira değer kazanacağı için alım gücü artacak böylelikle enflasyon düşme eğilimine girecektir.

[meser#]

Enflasyonu birey olarak değerlendirdiğimizde evet gerçekten de halk için nalet olasıca birşey. Ancak bir girişimci olarak düşündüğümüzde bir fırsat olarak nitelendirebiliriz. Enflasyonun olduğu ülkede ilgili mal ve mamüllere dayalı ürün üretimine yönelen girişimciler rekabet edebilecek bir girişim sergilerse ciddi miktarlarda kazanç sağlayabilir. Ancak yaşadığımız Türkiye'de ise bu gerçek manada zor ithal ederek pazara gireyim dersin gümrüğüydü vergisiydi cartıydı curtuydu dersin. Ülkemde üreteyim ben kazanayım diğer halk kazansın dersin; kirası elektriği ısıtması üretim aşamasında ihtiyaç duyduğun şeylerin ithal ediliyor olmasına mukabil yüksek ücreti kalifiyeli eleman sorunu vs vs vs. Enflasyonsuz bir Türkiye'yi ne yazık ki hayal edemiyorum. Ya sen Abidin? Bana enflasyonsuz bir Türkiye çizebilir misin? 

[Pierre 2]

6-7 yaşında bebeydim o zamanlar bile dinozor gibi çizimler olurdu enflasyon canavarı denirdi. 30 küsur yaşına geldim hâlâ benzer şekilde enflasyon konuşuluyor. Açıkçası ben de Türkiye'de enflasyon mevzusunun don lastiği gibi olduğunu ve iyileştikçe yeniden geri döndüğümüzü düşünüyorum. Yani ülkenin bir gerçeği. Bu yıl yıkım derecesinde enflasyon mevcut ne yazık ki. Gıda enflasyonu çok büktü belimizi. İlk önce onun halledilmesi gerekiyor.

[ajanwalker]

Enflasyon dedikleri gibi değil daha fazla bence. Geçen yıl pahalılık artmaya başladığı zaman kripto paralar da durum iyi iken hiç hissetmedim ama sonradan düşüş başlayınca iyiden iyiye hissediyorum.
Şuan için geçinmek çok zor ne yazık ki. TÜİK sanki kulağına ne söyleniyor ise onu açıklıyor. Hiçte düzelecek gibi durmuyor.

[Phoenix Anka]

En fazla Türkiye’nin bildiği kavramdır herhalde enflasyon. Türkiye deyince akla enflasyon geliyor maalesef bunu eski siyasetçilerin konuşmalarından bugün de dinleyebiliriz. Eski siyasetçiler buna çare bulamıyordu, yenileri de öyle görünüyor. Bugün politika faizi 9’a düştü ve enflasyon hala çok yüksek seviyeleri korumaya devam edecek görünüşe göre.

[eightdots]

Ortaokul lise yıllarımda enflasyon nedir diye sorsalar basma kalıp cümleleri söyler geçerdik bazılarımızın hiç yorumu yoktu bile. İşin güzelliği buradaydı çünkü umrumuzda değildi, mutluyduk. Çok ufak harçlıklarla çok büyük şeyler yapabiliyorduk.

Günümüz gençlerine üzülüyorum. İlkokul çocuğuna soruyorlar bir başlıyor anlatmaya ekonomi bilgisi yaşına rağmen muazzam. Mecburiyet öüretti enflasyon kavramını o çocuklara. Neden akşam oynayacağı oyunu değil de almak istediği şeyi ailesinin alamamasını düşünüyor. Söylenecek çok söz var fakat bir nesle ekonomik kavramları mecburiyet öğretti malesef.

[ZekiBeyy]

Umarım bu enflasyon denen illet düşer son bir yılda neler yaşadık zam zamcık zamlar içimiz dışımız bu kelimeler oldu şöyle bir 5-6 sene önceye baktığımız zaman hayat ne kadarda ucuzmuş diyebiliyoruz. Pandemi zamanında kısıtlama olmasına rağmen aracımı daha çok kullanmışım neredeyse %50 daha az kullanımım var son 1 yılda. Birde açıklanan enflasyonun ile hissedilen enflasyon arasında bile enflasyon var diyebilirim

[Jossque]

Gün geçtikçe cebinizde paramız eriyor. Alışveriş yapsan bir dert yapmasan ayrı dert. Sosyal medyada son yapılan zamların şokları içerisindeyim. 30 tl lik bir ürün 50 küsür tl zamla 80 civarlarında dolaşıyor. Hal böyle olunca insanın canı sıkılıyor. Asgari ücretle geçinen insanlar çok zor geçiniyor. Evine doğru düzgün alışveriş bile yapamıyordur. Peynir fiyatları et fiyatlarını geçti bile. Sabah kahvaltısına peynir yemek bile hayal olacak.

[kriminall]

Gün geçtikçe cebinizde paramız eriyor. Alışveriş yapsan bir dert yapmasan ayrı dert. Sosyal medyada son yapılan zamların şokları içerisindeyim. 30 tl lik bir ürün 50 küsür tl zamla 80 civarlarında dolaşıyor. Hal böyle olunca insanın canı sıkılıyor. Asgari ücretle geçinen insanlar çok zor geçiniyor. Evine doğru düzgün alışveriş bile yapamıyordur. Peynir fiyatları et fiyatlarını geçti bile. Sabah kahvaltısına peynir yemek bile hayal olacak.

Eskiden asgari ücret zammını bekleyip öyle zam yaparlardı, şimdi onu beklemeye gerek bile duymuyorlar hocam, bu insanlar iyice azmışlar, 30 liraya çikolata, bisküvi mi olur? Yurtdışında 2 Euro, 2 dolar, o da yaklaşık aynı paraya geliyor zaten, yakında yurtdışındaki maaşı alamayıp, yurtdışındaki harcamaları yapan bir nesil göreceğiz, çok fırsatçı var çok, gerçekten insanlarımız çok aç gözlü,

[Gencecikmen]

Gün geçtikçe cebinizde paramız eriyor. Alışveriş yapsan bir dert yapmasan ayrı dert. Sosyal medyada son yapılan zamların şokları içerisindeyim. 30 tl lik bir ürün 50 küsür tl zamla 80 civarlarında dolaşıyor. Hal böyle olunca insanın canı sıkılıyor. Asgari ücretle geçinen insanlar çok zor geçiniyor. Evine doğru düzgün alışveriş bile yapamıyordur. Peynir fiyatları et fiyatlarını geçti bile. Sabah kahvaltısına peynir yemek bile hayal olacak.

Paramızın değeri yok. Sürekli o kadar zam geliyor ki, fiyat algısı kalmadı insanlarda. Ne pahalı ne çok pahalı anlayamıyoruz. Eylül ayı açlık sınırı olmuş 7800 TL, asgari ücret 5500 TL insanlar açlıkla mücadele ediyor. Ülkenin yarısından fazlası sağlıklı ve yeterli beslenemior bence. Yetersiz ve sağlıksız beslenmeye dayalı ileride büyük sıkıntılar olacak gibi geliyor bana.

[Silence Scream]

Gün geçtikçe cebinizde paramız eriyor. Alışveriş yapsan bir dert yapmasan ayrı dert. Sosyal medyada son yapılan zamların şokları içerisindeyim. 30 tl lik bir ürün 50 küsür tl zamla 80 civarlarında dolaşıyor. Hal böyle olunca insanın canı sıkılıyor. Asgari ücretle geçinen insanlar çok zor geçiniyor. Evine doğru düzgün alışveriş bile yapamıyordur. Peynir fiyatları et fiyatlarını geçti bile. Sabah kahvaltısına peynir yemek bile hayal olacak.

Paramızın değeri yok. Sürekli o kadar zam geliyor ki, fiyat algısı kalmadı insanlarda. Ne pahalı ne çok pahalı anlayamıyoruz. Eylül ayı açlık sınırı olmuş 7800 TL, asgari ücret 5500 TL insanlar açlıkla mücadele ediyor. Ülkenin yarısından fazlası sağlıklı ve yeterli beslenemior bence. Yetersiz ve sağlıksız beslenmeye dayalı ileride büyük sıkıntılar olacak gibi geliyor bana.

Yeni açıklanacak asgari ücret bu açlık sınırı olan 7800 liranın da altında olacak ki sendikalar 7700 lira civarında bir rakama okey vereceklerini söylüyorlar. Sendikalar kimin hakkını savunuyor anlamıyorum? Beklediğin rakamı araştır bir bak açlık sınırı nedir, yoksulluk sınırı nedir. Sen vatandaşı açlık sınırı altında çalışmaya ikna edersen işveren onun da azına ikna eder. Türkiye’de bu değerleri önemsemiyorlar.

[mandown]

Silinen sıfırlar hızlı şekilde geri geliyor. 1 lira 10 lira oldu 10 lira 100 lira. Bu üçü arasında fark gören varmı?
Eski 770 lirayla yeni 7700 lira eşit bile değil. Şimdi basit bir mont 600 ayakkabı 1000 liradan başlıyor boktan basit beyaz bir tshirt 100 lira. 10 lira altına aldığınız günleri unutmadınız değil mi?

[SUPERSAIAN]

Silinen sıfırlar hızlı şekilde geri geliyor. 1 lira 10 lira oldu 10 lira 100 lira. Bu üçü arasında fark gören varmı?
Eski 770 lirayla yeni 7700 lira eşit bile değil. Şimdi basit bir mont 600 ayakkabı 1000 liradan başlıyor boktan basit beyaz bir tshirt 100 lira. 10 lira altına aldığınız günleri unutmadınız değil mi?

Benim korkum bir sıfır daha gelmesi. Bu hızla para basılmaya devam ederse yanımızda bir sürü para taşımamız gerekecek tıpkı Venezuela örneği gibi bir nevi hiper enflasyonu yaşıyoruz bunu hissetmeyen yok değil mi ?
Eskilerden bir liracılar vardı sahi onlara ne oldu. Artık o dükkanlar isimleri on liracı olarak değiştirmeliler herhalde bir liraya sakız kalmadı kaldı mı yoksa ?