M: Doğu Türkistan da yaşanan soykırım ile ilgili olarak bir makale hazırla bana. Çıkış hikayesi, tarihsel olarak bölgede çinin yaptıklarını araştır. Makale Türkiyenin burda yaşananları niye görmezden geliyor sorusuna cevap niteliğinde olsun. Uygur Türklerine soykırım yapılırken bizim arap sevici iktidarımız anca gazze ye dönüp bakıyor. Bu siyasal islamcılar neden Türklere destek vermiyor bunları açıklayacak bir makale yaz. Makaleyi hazırlarken taradığın kaynakları da makalenin sonunda kaynakça olarak listele.
Makale, köşe yazısı tarzında daha vurucu, duygusal, gazete üslubunda olsun.
Doğu Türkistan...Bir zamanlar “Türkistan” dendiğinde gözümüzün önüne gelen o masalsı coğrafya, şimdi demir kapılar ardında nefes almaya çalışan bir halkın adıdır.
Bir millet düşünün; kendi toprağında kendi dilini konuşamıyor, kendi çocuğuna kendi adını veremiyor, ezan sesini gizli gizli dinliyor.
Bir millet düşünün; kadınları zorla kısırlaştırılıyor, ibadethaneleri yıkılıyor, erkekleri kamplarda kayboluyor.
Ve dünya buna “terörle mücadele” diyor.
Burası Çin’in Sincan dediği yer. Bizim bildiğimiz adıyla: Doğu Türkistan.
Sessizliğin Rengi: Diplomatik GriÇin bu soykırımı adım adım, yıllara yayarak işliyor.
Kamp, gözaltı, kısırlaştırma, nüfus kaydırma, isim değiştirme…
Hepsi birbirine eklenen küçük taşlar; ama duvar, bütün bir kimliği hapsediyor.
Ve Türkiye?
Kardeş ülke, Türk dünyasının ağabeyi, mazlumların hamisi olduğunu söyleyen Türkiye?
O, gri renge sığındı.
Ne “evet” diyor, ne “hayır.”
Çin’in parasıyla yapılan köprüler, krediler, swap anlaşmaları; vicdanın önüne geçiyor.
Oysa 2009’da dönemin Başbakanı Erdoğan ne demişti?
“Urumçi’de yaşananlar adeta soykırımdır.”
Bugün aynı lider, aynı koltukta, ama o cümleyi asla tekrar etmiyor.
Ümmetçilik: Körlüğün Yeni AdıTürkiye’nin bu körlüğü sadece ekonomiyle açıklanamaz.
Asıl mesele ideolojik.
İktidarın gözünde “ümmet” Arap coğrafyasından ibaret.
Gazze yanınca, meydanlar doluyor; ama Kaşgar, Hotan, Turfan yandığında kimsenin sesi çıkmıyor.
Çünkü orası “Türk”, orası “Asya”, orası “ekonomik risk bölgesi.”
Yani mesele inanç değil;
jeopolitik menfaat.
Kudüs için gece nöbeti tutuluyor ama Uygur kadınının çığlığı,
Çin büyükelçiliğinin önüne bile ulaşamıyor.
Gazze için “ümmet kardeşliği” sloganları atanlar,
Uygur Türkleri için “aman Çin’i kızdırmayalım” diyor.
Bu mudur kardeşlik?
Bu mudur adalet?
Tarihle Hesaplaşma ZamanıBiz bu sessizliği daha önce de yaptık.
Irak Türkmenleri katledilirken, Kırım işgal edilirken, Ahıska sürgünleri unutulurken hep aynı bahaneye sığındık:
“Zamanı değil.”
Ama ne yazık ki zaman hiç gelmiyor.
Çünkü o zamanı bekleyenlerin çoğu, artık hayatta değil.
Doğu Türkistan, sadece Çin’in değil, bizim de vicdanımızın aynasıdır.
Orada yaşananları görmezden gelmek, sadece bir halkı değil, kendi tarihimizin onurunu da inkâr etmektir.
Gazze’ye Ağlayıp Kaşgar’a SusmakKimse yanlış anlamasın.
Elbette Gazze için üzülmek insanlıktır.
Ama seçici vicdan, vicdan değildir.
Bir millet kendi soyuna, kendi diline, kendi din kardeşine kör bakıyorsa,
başkasının acısına ağlarken inandırıcılığını kaybeder.
Bugün Ankara, “ümmetin lideri” olmakla övünüyor.
Ama tarih bir gün dönüp soracak:
“Sen ümmetin lideriydin, peki Türklerin sesi kimdi?”
Son SözDoğu Türkistanlı bir çocuğun, annesinin elinden alınarak Çin okuluna götürüldüğü o sabah…
O çocuk ağlamadı belki.
Ama gökyüzü ağladı.
Ve biz, o ağlayışı bile duymadık.
Gazze’deki çocuk için yüreğimiz yanarken,
Urumçi’deki çocuk sessizce yok oldu.
Belki de artık şu soruyu sorma vaktidir:
Biz gerçekten kimden yanayız?
Mazlumdan mı, yoksa ticaret ortağından mı?
Kaynakça:
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Ofisi (OHCHR) – Assessment of Human Rights Concerns in the Xinjiang Uyghur Autonomous Region, People’s Republic of China, 31 Ağustos 2022.
https://www.ohchr.org/enAmnesty International – “Like We Were Enemies in a War”: China’s Mass Internment, Torture and Persecution of Muslims in Xinjiang, 2021.
https://www.amnesty.org/en/latest/research/2021/06/china-xinjiang/Human Rights Watch – Break Their Lineage, Break Their Roots: China’s Crimes Against Humanity Targeting Uyghurs and Other Turkic Muslims, 2021.
https://www.hrw.org/report/2021/04/19/break-their-lineage-break-their-rootsReuters – China’s Uighur camps: Inside the crackdown on Xinjiang’s Muslims, 2020.
https://www.reuters.comBBC Türkçe – BM raporu: Çin’in Sincan’daki eylemleri insanlığa karşı suç oluşturabilir, 1 Eylül 2022.
https://www.bbc.com/turkceVOA Türkçe (Amerika’nın Sesi) – Türkiye’nin Uygur Politikası Değişti mi?, 2021.
https://www.voaturkce.com/a/turkiyenin-uygur-politikasi-degisti-mi/5804007.htmlBoell Stiftung Türkiye – Türkiye-Çin İlişkilerinde Uygur Meselesi, 2024.
https://tr.boell.org/tr/2024/04/05/turkiye-cin-iliskilerinde-uygur-meselesiAl Jazeera English – Uighur families torn apart by China’s campaign of repression, 2019.
https://www.aljazeera.comThe Guardian – China cuts Uighur birth rates with forced contraception, abortion, 2020.
https://www.theguardian.comAnadolu Ajansı Arşivi – Cumhurbaşkanı Erdoğan: Urumçi’de yaşananlar adeta soykırımdır, 2009.
https://www.aa.com.tr/tr/arsivIndependent Türkçe – Uygur Türkleri: Türkiye neden sessiz?, 2023.
https://www.indyturk.comBaran Dergisi – Türk Mahkemesinden Uygur Türklerine İhanet Kararı, 2022.
https://www.barandergisi.netTÜRKSOY Yayınları – Uygur Türkleri Tarihi ve Kültürü Üzerine İncelemeler, 2018.
