Ülkelerin Bitcoin Kaynaklı Gelirleri Vergilendirmesi Nasıl?

[kirmizicizgimiz]

-Bu yazı Siyasi boyutundan tenzih edilerek sadece hukuki boyutu özelinde ele alınmıştır. Yapılan varsayımlar haricinde hukuk dışı siyasi eğilimli kararlar alınma durumu da olasılık dahilindedir-
Türkiye'de yeni sayılsa bile gelişmiş batı ekonomilerinde bitcoin yeni değil. Bu nedenle bitcoin işlemlerinden elde edilen gelirler ile ilgili epey bir mesafe alınmış durumda. Özellikle ABD'de. Hatta tesliminin KDV'ye tabi olup olmadığı yargıya taşınmış. Şimdi bu ülke uygulamalarına kısaca göz atalım.

Ülke   Doğrudan vergileme yaklaşımı
ABD   


- ABD Vergi İdaresi (IRS) tarafından yayımlanan "Sanal Para Rehberi" (IRS Virtual Currency Guidance, Notice 2014 - 21) ile yapılan açıklamalara göre, bitcoin gibi sanal paralar varlık / mal olarak kabul edilmekte. Diğer bir deyişle, bitcoin ABD'de vergileme açısından varlık veya mal olarak değerlendiriyor.

- Bitcoin satış veya değişiminden kaynaklanan kazanç veya zararın niteliği, sanal para biriminin mükellefin elinde "sermaye varlığı olup olmadığına bağlı. Bir mükellef genellikle, mükellefin elinde bir sermaye varlığı olan bitcoin alışverişi veya satışı üzerine değer artış veya zararı ile karşılaşır. Örneğin, hisse senedi, tahvil ve diğer yatırım amaçlı gayrimenkuller genellikle sermaye varlıklarıdır. Bir mükellef genellikle, vergi mükellefinin elindeki bir sermaye varlık olmayan sanal para alışverişi veya alış-verişinde sıradan kazanç veya kayıplar gerçekleştirir.

- İşverenlerin bitcoin ile çalıştırdıkları işçilere veya hizmet aldıkları serbest meslek erbabına yaptıkları ödemeler bu kişilerin geliri sayılır.

Avrupa Birliği

- AB'nin yargı mercii Avrupa Adalet Divanı Kararına göre (ECJ Public Release No 128/15, 22.11.2015 ), bitcoin işlemlerinin "para, banknot ve madeni paralara ilişkin işlemlerle ilgili hüküm kapsamında KDV'den muaf. Bu karara göre "bitcoin" varlık veya mal" para birimi.

- Ancak Bitcoin alım-satımı KDV'Den muaf olsa da, bitcoin işlemlerinde elde edilen kazan, "sermaye değer kazancı veya gelir vergisi" gibi diğer vergilere tabi olabilir ve vergileme AB ülkesine göre değişir.

- Almanya: Bitcoin özel para olarak nitelendiriliyor olsa da 1 yıldan az elden çıkarma sonucu elde edilen kazançlar vergiye tabi olabilir. Ancak 800 Euro'yu aşmayan veya 1 yıldan fazla elde tutulan bitcoin satışından elde edilen değer artış kazancı vergiden istisna.

- İngiltere: İngiltere'de "bitcoin" yabancı döviz olarak değerlendirilir. Döviz kazanç ve zararlarının tabi olduğu kurallar, "bitcoin" işlemleri için geçerli. Ancak, "spekülatif bitcoin işlemleri", herhangi bir vergiye tabi olmayabilir. İngiltere Gelir ve Gümrük İdaresi (HMRC), bitcoin işlemleri ile ilgili vergi uygulamalarında net olmayan bilgiler sunmaktadır (Revenue and Customs Brief 9/2014: Bitcoin and other cryptocurrencies). İdare, bitcoin ile ilgili her bir olayın "kendi kişisel gerçekleri ve koşullarına göre değerlendirileceğini" açıklıyor. Doğru vergi uygulaması için ilgili mevzuat ve içtihatlar uygulanacağı ifade edilmiş.

- Danimarka: Sanal para alım - satımları ve sanal para satışlarından elde edilen kazançlar vergiden istisna.

Japonya   
- Bitcoin satışı, 1 Temmuz 2017 tarihinden itibaren tüketim vergisinden muaf.

- Sanal para emtia olarak kabul ediliyor. Sanal para birimleri, "ödemeleri yaparken kullanılabilen ve dijital olarak aktarılabilen" varlık benzeri değerler olarak kabul ediliyor. Bu nedenle, bitcoin ticaretinden elde edilen kazançlar işletme kazancına dahildir. Buna göre gelir ve sermaye kazançları vergisi amaçlarıyla işleme tabi tutulurlar.

Avustralya   
Avustralya Vergi İdaresine göre, bitcoin "para veya yabancı para / döviz" olarak değil, değer artış kazancı elde edilebilecek bir varlık.

Diğer taraftan, kişisel amaçlı Bitcoin işlemleri iki koşul altında vergilendirmeden muaf tutulmuştur: 1) Bitcoin kişisel kullanım amaçlı mal ve hizmet ödeme aracı olarak kullanılmışsa ve 2) İşlemin değeri 10.000 AUD'dan düşükse. Bitcoin arama sonucu ortaya çıkan bitcoin ve Avustralya'daki ticari amaçlı değişimi, hisse senedi ticareti olarak kabul edilir ve buna göre vergilendirilir.

 

Kanada   
Kanada Gelir İdaresi (CRA) 2013 tarihli açıklaması ile bitcoin gibi kripto para birimlerinin Kanada yasalarına göre "altın, gümüş ya da doğalgaz gibi "emtia" olduğunu beyan etti. Buna göre, bitcoin ya ticari kazanç ya da bir değer artış kazancı (zarar halinde de bu yaklaşım geçerli) olarak vergilendirilecektir.

Özetle "bitcoin'in vergilendirmesinde" ülkeler önemli ölçüde farklılık göstermekte. Bazı ülkeler bitcoin'i bir para birimi olarak kabul ederken, ABD ve Avustralya gibi ülkeler varlık veya emtia olarak değerlendiriyor.


Türkiye'de Düzenleyici Kurumların Bitcoin Bakışı ve Alım – Satım Kazancının Türü


Konuyu gerçek kişiler ve kurumlar açısından değerlendirelim. Konu "kurumlar vergisi" olunca değerlendirmek kolay, çünkü kurumların elde ettikleri kazanç kurumlar vergisine tabi. Para olarak kabul edilse dahi.


Bitcoin kazancını elde eden "gerçek kişi" olduğunda sorun karmaşık hale geliyor. Neden? Gelir Vergisi Kanunumuz gelir unsurlarını tek tek saymış ve buna göre yedi gelir unsuru veya türü var. Vergileme için gelirin bunlardan birinin kapsamında olması şart.  

Diğer taraftan gerçek kişiler açısından Gelir Vergisi Kanunu'na göre bir ödeme aracı olan paranın (ister yerli ister yabancı olsun) değer artışları vergiye tabi değil.

Şimdi karar verilmesi gereken bitcoin gelirlerinden önce Gelir Vergisi Kanunu'nda elde edilen kazancın niteliği.

Basına yansıyan haberlere göre SPK, BDDK ve TCMB'nin konuyu değerlendirildiği anlaşılıyor. Alternatifler bitcoin, "menkul kıymet", "emtia" veya " para" olarak tanımlanması. Bitcoin'in ne olduğuna netleştiğinde vergilendirme konusu daha netleşecek. Bu üç alternatifi dayanaklarına göre ele alalım.

SPK mevzuatına göre bitcoin tanımı var mı?

Sermaye Piyasası Kanunu'nun 3'üncü maddesine göre "para, çek, poliçe ve bono", "menkul kıymet tanım" kapsamında değil.  Aynı maddede "sermaye piyasası araçları" tanımı ise "menkul kıymetler ve türev araçlar ile yatırım sözleşmeleri de dâhil olmak üzere Kurulca bu kapsamda olduğu belirlenen diğer sermaye piyasası araçlarını" ifade ediyor. Peki SPK bitcoini "Kurulca bu kapsamda olduğu belirlenen diğer sermaye piyasası araçları" yetkisine dayanarak kapsama alır mı? SPK'nın böyle bir yetkisi var.

Kambiyo mevzuatında bitcoin tanımı var mı?

1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanunu'na ve ilgili 32 sayılı Karar'ın 2'nci maddesine göre, "banknot şeklindeki bütün yabancı ülkeler paralar" "efektif", "efektif dahil yabancı parayla ödemeyi sağlayan her nev'i hesap, belge ve vasıtalar" ise "döviz (kambiyo)" olarak tanımlanmıştır.

Aynı maddede "sermaye ve para piyasalarında işlem gören her türlü Türk ve yabancı menkul kıymetleri" ise "menkul kıymet", "her tür ve şekilde altın, gümüş, platin ve paladyum" "kıymetli maden", "kıymetli madenler veya kıymetli taşlardan yapılmış ya da bunları içeren eşyalar" ise "kıymetli eşya" olarak tanımlanmış. Bitcoin bir ülkeye ait olmadığı için döviz veya efektif tanımına uymuyor.

Vergi mevzuatında bitcoin tanımı var mı?

Gelir Vergisi Kanunu'nun 70'inci maddesinde gayrimenkul sermaye iradı tanımlanıyor. Ancak bu madde kapsamındaki tanımlar "dijital çağın" mal, hak ve hizmetlerini kavramaktan uzak.  

Yine de bu maddenin 5'inci bendindeki "(…) sanayi ve ticaret ve bilim alanlarında elde edilmiş bir tecrübeye ait bilgilerle gizli bir formül veya bir imalat usulü üzerindeki kullanma hakkı veya kullanma imtiyazı gibi haklar (…)" tanımı bitcoin için kullanılabilir mi? Net bir şey söylemek zor. Fakat bitcoin işleyişine bakıldığında gizli bir formül olduğu aşikar. Ancak madencilik bitcoin arama işi yapanlar çözdüğünde arzı artıyor. Bu durumda bitcoin alım – satımı kazançları Gelir Vergisi Kanunu'nun mükerrer 80'inci maddesinin 5'nci bendi kapsamında değer artışı kazancı olarak gelir vergisi kapsamına girecektir.

Sonuç olarak bitcoin alım satımından elde edilen kazancın vergilendirilmesi diğer "sermaye piyasası aracı" veya "gayri maddi hak olması" ile mümkün olacaktır. SPK yetkisini kullanıp bitcoin için "diğer sermaye piyasası aracı" adlandırmasını yapar ise elde edilen kazançlar Gelir Vergisi Kanunu'nun geçici 67'nci maddesi kapsamında değerlendirilebilecektir.

Diğer taraftan bitcoin alım – satımının süreklilik arz etmesi elde edilen kazancı ticari kazanç niteliğinde olacaktır.

Bu değerlendirmeler sonrasında Bitcoin emtia olarak kabul edilirse söz konusu işlemler KDV'ye tabi olacaktır.​

Bu değerlendirmeler çerçevesinde SPK'nın bitcoini "diğer sermaye piyasası araçları" kapsamında alması en doğru yaklaşım olmaz mı? Kanaatimize göre, SPK'nın bu konuda yetkisi var ve gerek bitcoin için yatırılan paraların ödeme aracı olmaktan çıkması gerekse diğer ülke vergi uygulamaları bunu destekliyor.

[fitop]

Daha bu gece konuştuk bu konuyu dostlar meclisinde. Tüm kanunları okuduk, tartıştık fakat bir türlü bir sonuca varamadık. Bizlerinde kafalarını kurcalayan meseleler var. Evet bugüne kadar çok fazla para çekmedik hep hodl hep hodl yaptık. Fakat şöyle bir durum var son 3 ayda parça parça totalde 20 bin tl para çektim ve yarın bi 20 bin tl daha çekmeye ihtiyacım var. Ben bu parayı çekersem son 3 ayda banka hesabıma btcturk üzerinden 40 bin lira para girmiş olacak. Çalışmıyorum, öğrenciyim ve her ay hesabıma para giriyor.  Şimdi soru şu; Devlet bundan sonraki süreçte bana gel bakalım kardeşim senin hesabına sürekli para giriyor sen bu işten para kazanıyorsun hadi vergi öde der mi? Veyahut yıl sonunda bana bir gelir vergisi borcu çıkar mı? Bilgili arkadaşlar var ise beni aydınlatırsa sevinirim.

[Lethapudi]

Bir devlet kişi parasını kaybettiğinde onun arkasında olmuyorsa, sosyal hak tanımıyorsa kesinlikle kriptoparalar kadar riskli bir ortamda insanların kârına ortak olma hakkını kendinde bulmamalıdır. Türkiye dahil bütün devletlerin kriptoparalardan alması gereken vergi (aslında almaması gerek) en fazla %2'dir.

[btc_turk]

Vergi sart lakin onemli olan orani. Bazi ulkeler gibi %30 un ustunde vergi oranina cikmak oldukca can sıkıcı ama yatirimci %1-2 gibi oranlara cok fazla kafa yormayacaktir. Bir duzenleme geldigi icinde yatirimcinin ici rahat olacaktir.

[hugoworld]

Devletler , halkın kazandığı tüm paralardan vergi almayı kendine hak görür. Bu sebeple , kripto paralardan da vergiler alınacaktır fakat bu vergi oranlarının çok uçuk olmaması gerekir. Türkiye gibi vergilerin çok yüksek olduğu ülkelerde bu oran hiç de az olmayacaktır.

[GiannisTR]

2018 bence düzenlenme yılı olacak. Doğrusu geçiş senesinden bahsederken ima ettiğimiz şey zaten bu halk nezdinde popularitesi artan btc nin ülkeler tarafından tanınması ve vergilendirme gibi düzenlemelerin oluşması

[ascakan]

Daha bu gece konuştuk bu konuyu dostlar meclisinde. Tüm kanunları okuduk, tartıştık fakat bir türlü bir sonuca varamadık. Bizlerinde kafalarını kurcalayan meseleler var. Evet bugüne kadar çok fazla para çekmedik hep hodl hep hodl yaptık. Fakat şöyle bir durum var son 3 ayda parça parça totalde 20 bin tl para çektim ve yarın bi 20 bin tl daha çekmeye ihtiyacım var. Ben bu parayı çekersem son 3 ayda banka hesabıma btcturk üzerinden 40 bin lira para girmiş olacak. Çalışmıyorum, öğrenciyim ve her ay hesabıma para giriyor.  Şimdi soru şu; Devlet bundan sonraki süreçte bana gel bakalım kardeşim senin hesabına sürekli para giriyor sen bu işten para kazanıyorsun hadi vergi öde der mi? Veyahut yıl sonunda bana bir gelir vergisi borcu çıkar mı? Bilgili arkadaşlar var ise beni aydınlatırsa sevinirim.

Şuan yasallaşmış bir durum söz konusu olmadığı için vergiden muaf çekilen tüm para zaten yeter ki bankana çek izleyebilsinler. Vergilendirmeyi başaşırlarsa zaten daha bankana para çekmeden haberin olacaktır forumda elden koin satanlar sayesinde ... sonra totalde hep zarar gösterecek insanlar zaten borsada genelde herkes zararda bir şekilde.

Geçmişe dönük ceza veya vergi olmayacağı için içiniz rahat olabilir ...

[hero1111]

Kripto paralardan kazanç elde ettiğinizde devlet bugün olmazsa yarın muhakkak vergi alacak ama ülkeler bu verginin nasıl alınacağı ve hangi oranda alacakları konusunda net bir yöntem belirleyebilmiş değiller umarız gelecekte yapılacak vergilendirme adil olur .

[mariogomer]

Diğer çoğu alanda olduğu gibi bunda da büyük devletler erken davranmışlar. Bakalım biz hangi ülkeyi taklit edeceğiz ve ne tür sorunlarla karşı karşıya kalacağız 

[BTCHakan]

Bizim ülkede düzen uzun süre böyle devam eder. G20 yaklaşıyor eğer kripto paralar hakkında bir karar alınırsa bizim ülkede ona göre yön belirler. Dünya devletlerinden farklı bir şekilde oturup iş yapmak yanlışa sürükler ama bizim ülkenin tüm geçim kaynağı vergi olduğu için G20'de çıkacak sonuç bizim vergilendirmemize pek bir dokunuş yapmaz. Bize yine sokarlar %35'i. Tahminime göre de 2019'a kripto paralara vergi geldi haberiyle gireriz. Allahtan geriye dönük kanun işlemiyor... Yoksa patlatırlar hepimizi.

[ogul]

kazanılan paralar üzerinden gelir vergisi alınabilir. sonucta bu para senin hesabına gelmiş nerden nasıl kazandın bunun sorularıda maliye tarafından sizlere sorulabilir.

[M.aksak]

En uzucu tarafi devletin vergisi sadece kar ortakligi demek. Bizim yatirimlar sikintiya girince neden destek olduklari bir sistem yok acaba.

[taseron.isci]

Vergiye kesinlikle karsi bir yatirimci degilim. Makul degerlerde oldukca benim ve bir cok yatirimci icin sorun olmayacaktir bence.

[hayratposta]

Vergi getirilmemesi kara para aklama olayini arttirabilir. Bu yuzden vergi sart ama oranin cok olmasi yatirimciyi da kaybettirir.

[cabbarhasan]

Vergilendirme olumsuz bir haber degil bence kesinlikle olumlu. Cunku ulkenin bir sekilde bitcoini kabul ettigini ve duzenlemeler getireceginin gostergesi. Bir de dusuk oranda olursa cok guzel olacaktir.

[muteahhit]

Gecmise donuk olmadiktan sonra ulkemize de gelmesini isterim acikcasi ama %3 u gecmemeli bence. Bu ulkemizde zor ama bakalim.

[carlzec]

Hocam eline sağlık detaylı bir araştırma yapmışsın. Bizde daha yetkililer Kripto paranın kavram olarak ne olduğunun farkında değiller. Farkına varmazlarsa da tren kaçacak. Yasaklama yoluna gidilirse de bu Çin'de olduğu gibi daha fazla talep artışına sebep olabilir, akılcı bir düzenlemeyle geç kalınmadan çözülmesi gereken bir konu.

[dammedonut]

Bu işi uzmanlar daha iyi analiz edebilir fakat benim fikrim insaflı olmaları yönünde. Hindistan %20'ler de vergi getirmişti yanlış hatırlamıorsam böyle vergilendirme can sıkar ve illegal yollar ile kripto para ticareti yapılır.

[crazycoindagger]

Güzel bilgiler teşekkürler. Ülkemizde henüz bireysel kullanıcılara vergi gelmiş değil. Böyle devam etmesini umsamda pek olası görmüyorum. Hükümet henüz uyanmadı sanırım, inş. kimsede uyandırmaz.

[Iamrobot]

Hocam bir çok kişinin kafasına takılan bir soruydu bu. Bitcoinde borsa gibi mi vergilendiriliyor. Vergisi nasıl oluyor vs şeklinde. Başarılı bir araştırma yazısı olmuş