Öncelikle
Stake Etmek Nedir, bunu açıklayayım bilmeyen kullanıcılar için: Stake; coin ağlarını desteklemek ve kar elde etmek amacıyla kripto para cüzdanında fon tutma sürecidir. Genellikle fonları kendi kripto cüzdanında kilitlemek gerekir. Kilitleme süreleri her coinde değişkendir. Binance gibi borsalarda tutmanın avantajı ise kilitleme sürelerini beklememektir.
Stake, daha öncede bazı coinler için binance borsasında yapılabilen bir uygulama idi. Zamanla desteklenen coinlerin sayısı artınca bir platform, subdomain olarak açıldı.
www.binance.com/tr/staking sayfasından basit bir şekilde hangi coin, yaklaşık olarak % kaç stake-kazanç verdiğini incelemek mümkün.
Stake yapmak için ilgili coinden cüzdanınızda tutmanız yeterlidir. Normal faiz gibi paranızı bir yere belirli süre bağlamanız şart değildir. Normal faiz (lending) uygulamasında borsa paranızı kilitler çekemezsiniz. Stake işlemlerinde ise tuttuğunuz coin size belirli zamanlarda kendi coininden (yada alt token'dan) kar paylaştırır. Bunu yapan coinler genelde POS sistemi ile çalışan coinlerdir. Transfer ücretlerinden elde edilen karlar paylaşılmaktadır (genel olarak). Bazende binance gibi borsalar, kendi platformlarında elde edilen karları holderlarına dağıtırlar. Örneğin BNB tutanlara belirli sürelerde, türev borsasının karları token cinsinden dağıtılır.
Her coin için şartlar değişebildiği gibi genel olarak;
- Günlük snapshoolar kaydedilerek ortalama bakiyeler hesaplanmaktadır.
- Tuttuğunuz coini hold etmeniz gerekmektedir. İşlem, orderda tutulan bakiyeler genelde sayılmıyor. (bu kuralı bnb-ieo için esnettikleri oldu)
- İstediğiniz zaman paranızı çekebilir yada alım satım yapabilirsiniz.
Şuanda binance staking için desteklenen coinler ve ödeme cinsleri: NEO (NEO/GAS), Ontology (ONT/ONG), Vechain (VEN/VTHO), Stellar (XLM), Komodo (KMD), Algorand (ALGO), Qtum (QTUM), & Stratis (STRAT)
Ayrıca yakında gerçekleşmesi beklenen
ETH POS sistemi ile stake kavramı hayatımıza çok daha fazla yer edecektir.
Stake ile gelen dezavantaj: Enflasyon. Coinler stake dağıttıkça ağın kendi içerisinde dumplanma riski de arttığı için enflasyon coin fiyatları için bir riskte taşır.
Ekleme:
Örneğin Tezos'ta fırıncılık yapmak istediğinizde günlerce beklemeniz gerekiyor. Aynı şekilde parayı çekmek isterseniz de uzun bir süre beklemeniz gerekiyor. Borsalar genelde bu prosesleri kaldırıyor ortadan bildiğim kadarıyla. Gate.io'da tezoslarınızı tuttuğunuzda hem staking yapabiliyor hemde istediğinizde paranızı çekebiliyorsunuz. Aynı şekilde tezos stake desteği binance'a da eklendi.
Stake, POS gibi sistemlerde yeni coin üretimine sebep olunca bu aslında dediğiniz gibi madencilik olmuş oluyor. Buda enflasyon ve satış baskısı olarak karşımıza çıkıyor. ETH POS sistemine geçtiğinde korkulan bir teori de bu. Stake sistemleri genelde insanların bu coinden daha fazla, daha uzun süre tutmaları için bir teşvik aracı olarak kullanılıyor. Ağı güçlendirdikleri doğru, realitede ise büyük fonların iştahı hedefleniyor. Herkes yattığı yerden para kazanmak ister sonuçta.
Stake dağıtımları eğer sadece transfer ücretlerinden karşılanırsa bu enflasyon yaratmaz, sadece artı değer katar.
