Sonradan anlama önyargısı (Hindsight Bias)

[Mustang Shelby]

Bunu hepimiz hayatımızda mutlaka yaşamışızdır. Mesela bir olayın olası sonuçlarını düşünürken olabilecek ihtimallerin olayları yaşandıktan sonra düşündüğünüz birinin gerçekleşmesi durumuyla ilgili bir ön yargıdır. Karışık oldu biliyorum bir örnekle düzenleyelim.




Siz beyninizde bitcoini 1000 dolara düşeceği konusunda minik bir ihtimal ile aklınızdan geçirdiniz ama buna fazla kapılmadınız. Bitcoin 100 bin dolar oldu ve sonra 1000 dolara indi. Sizin kullanacağınız kelime “Lan yemin ederim biliyordum ya 1000 dolara ineceğini.”

Yani olayı olduktan sonra geçmişte bunu düşündüğünüz tarafın o an çalışması ön yargısıdır. Kripto paralarda sıklıkla bu ön yargı görülür. Bunun tipik ismi Hindsight Bias olarak geçiyor.


Kaynak https://evrimagaci.org/sonradan-anlama-onyargisi-hindsight-bias-ve-bunun-olacagini-biliyordum-etkisi-9831

[Silence Scream]

Psikolojide çok farklı kavramlar var. Bias kavramını daha önceden de duymuştum ve ben de kripto paralarda bu ön yargıya fazlasıyla kapıldığım zamanları yaşadım. Bir tokeni 10 dolardan alıp, 50 dolara kadar çıktığına şahit oldum tabi ben 15 dolarda atladığım için 50 dolar olacağını biliyordum deyip, kendi kendime yanmıştım. Bias kavramı hayatın her yerinde yaşadığımız, bize normal gelen bir ön yargı.

[Phoenix Anka]

Psikolojide çok farklı kavramlar var. Bias kavramını daha önceden de duymuştum ve ben de kripto paralarda bu ön yargıya fazlasıyla kapıldığım zamanları yaşadım. Bir tokeni 10 dolardan alıp, 50 dolara kadar çıktığına şahit oldum tabi ben 15 dolarda atladığım için 50 dolar olacağını biliyordum deyip, kendi kendime yanmıştım. Bias kavramı hayatın her yerinde yaşadığımız, bize normal gelen bir ön yargı.

Hocam ben bunun tersini yaşadım. Bitcoin 60 bin dolara çıktığında biraz aldım ve lan düşer mi acaba dedim. Sonra 100 bin söylentiler aklımı çeldi ve düşmeye başlayınca ben biliyordum diyip dövünmeye başlamıştım. Psikolojide de bir karşılığı varmış yeni duydum bu kavramı. Kripto paralarda çok fazla yaşanıyor bence de bu özellikle Luna faciasında mutlaka herkes yaşamıştır.

[eightdots]

Sanırım hepimiz yaşamışız bu durumu. İş olup bittikten sonra ben biliyordum demenin de pek bir mantığı yok ama yinede söylüyoruz işte. Pişmanlık mı desem, cesaret edememe mi desem her şey var bu kavramda. Yine olsa yine aynı davranışı sergileyeceğimiz için sanki bu durumu pek değiştiremeyeceğiz gibi. Çünkü değiştirdiğimizde bu sözü söylemiyoruz ve her değiştiremediğimiz ve ben biliyordum dediğimizde ise bu kavramı canlandırmış oluyoruz. Yani elimizden pek bir şey gelmiyor. O yüzden ben biliyordum böyle olacağını demeye devam.

[kriminall]

Sanırım hepimiz yaşamışız bu durumu. İş olup bittikten sonra ben biliyordum demenin de pek bir mantığı yok ama yinede söylüyoruz işte. Pişmanlık mı desem, cesaret edememe mi desem her şey var bu kavramda. Yine olsa yine aynı davranışı sergileyeceğimiz için sanki bu durumu pek değiştiremeyeceğiz gibi. Çünkü değiştirdiğimizde bu sözü söylemiyoruz ve her değiştiremediğimiz ve ben biliyordum dediğimizde ise bu kavramı canlandırmış oluyoruz. Yani elimizden pek bir şey gelmiyor. O yüzden ben biliyordum böyle olacağını demeye devam.

Hocam bir de olay olup bittikten sonra da ben biliyordum demenin de bir anlamı yok yani, önemli olan proaktif kararlar alabilmekte, eğer sen önleyici kararlar alamıyorsan, bu yaşadığın aslında göze aldığın ihtimallerden birisi, bu ihtimal olunca da dövünmek doğru değil, sonuçta ben bu ihtimalin doğru olmadığını veya olası sonuçlarını olay olmadan hesaplayarak bu işe girişmiştim, kripto paralara 100 bin lira yatırdığımızı varsayalım, bu para batabilir, çıkabilir, batınca ben biliyordum deyip, çıkınca da ben ustayım havalarına girmemeli insanlar,