Smart Contract denen şeyi iyi anlayıp anlatabilecek var mı ?
Hmm.. Nereden başlasak daha iyi olur...
Tane tane hatta bir kağıt kalem alarak okursanız daha iyi anlaşılacaktır..
Smart contrat denilen şey bir ufak yazılımdır, bir koddur. ve private key'e sahip değildir. Eğer smart kontratın içinde bir ether varsa onu oradan çıkartabilmeniz için o kodun gerekliliklerini sağlamanız gerekmektedir.
Şimdi gelelim kağıt kalemli örneğe;
Diyelim ki ben puro ticareti yapıyorum.. Puroları Eskişehir'den alıyorum İstanbul'a gönderiyorum.. Bu ürünleri 3 koşulun sağlanması gerekiyor. Bunlar;
1- Puroların Eskişehir'den alınmasından itibaren 4 saat içerisinde İstanbul'daki adrese teslim edilmesi lazım.
2- Puroların saklandığı konteynır sıcaklığının 18 derece olması lazım.
3- Puroların saklandığı konteynırda nem %70 olması lazım.
Eğer bu koşullar kusursuz sağlanırsa taşıma bedeli olarak 10.000 Lira vereceğimi ilan ediyorum.
--------------
Eğer konteynır sıcaklığı 22 derecenin üzerine çıkarsa ya da 14 derecenin altına düşerse purolar çöp olacak,
Nem %75'in üzerinde çıkarsa ya da %60'ın altına düşerse purolar çöp olacak.
Erken teslimde problem yok ancak 4 saatten sonraki her saat %10 zarar yazıyor.
-------------
Şimdi akıllı kontrat zamanı
Diyelim ki 100K Değerinde Puro göndereceğim,
Ethereum ağına hemen bir akıllı kontrat yüklüyorum;
1. E benim gönderdiğim purolar 100.000TL değerinde o halde benim depozitom da 100.000 Bin lira.
2. Vereceğim taşıma bedeli 10Bin lira
3. Depozito yatırıldığı anda süre başlar.
4. Koşullar belli ürünler Eskişehir'den İstanbul'a taşınacak,
5. Sıcaklık 22 nin üzerine çıkarsa veya 14 ün altına inerse taşıyıcıya hiç para verilmeyecek!
6. Nem %75'i geçerse ya da %60'ın altına düşerse taşıyıcıya hiç para verilmeyecek!
7. 4 Saatten sonra her saat Taşıyıcının hakedişinden %10 kesilecek.
8. Ürünler İstanbuldaki Alıcıya ulaştığı anda Süre biter.
9. Taşıyıcı hakedişi kesintilerden sonra kalan para + Depozito olarak taşıyıcının hesabına aktarılır.
Yüklediğim kontratın algoritması bu şekilde..
Bu arada Sıcaklığı, nemi ve koordinatları ve zamanı Slock ekibinin üreteceği Ethereum Computer ile takip edeceğim.
-----
Hah şimdi benim Ethereum Blockchaine yüklediğim bu akıllı kontratı dünyanın her yerinden insanlar görebilecek. Eğer bu işi yapmaya talipsen benim akıllı kontrat hesabıma depozitoyu gönderirsin ve süre başlar.
Ürünleri alırsın sıcaklık ve nem koşulunu sağlayarak ancak 1 saat gecikerek 5 saatte istanbul'daki alıcıya taşırsın. 1 saatlik gecikmenin kesintisi ne 1000 Lira. O halde ürünleri ulaştırdığın anda 100Bin liralik depoziton ve 9 Bin liralık hakedişin hesabına otomatik olarak geçer.
Tamamen akıllı kontrat, arada kimse yok.. Sözleşmenin maddeleri yazılımda. Hile imkansız, şaibe yok. Süper değil mi?
-------
DAO örneğinde ise bizim Etherler bir akıllı kontratta duruyor, buna kasa diyelim. şimdi ben bu kasadan para almak istiyorum diyelim. (DAO Whitepaper'da bu kontrattan nasıl para alacağın yazılı açık bir şekilde.). Bir akıllı kontrat yapıyorum diyorum ki bana oy verin ben bu paralara talibim. %50'den fazla oy alırsan istediğin para senin hesabında bu kadar basit.
Puro'daki kontratta depozito yatırırsan akıllı kontrat devreye giriyor.
Dao'da %50'den fazla oy alırsan.
Herşey yazılımda ve kodda arada hiç kimse yok!
Dünya gözümüzün önünde değişecek.
-------------
Hep iyi şeyler mi olacak tabi ki hayır! Ben kötüye kullanmak istesem ne yapabilirim diye düşününce aklıma şöyle bir şey geliyor bak dinle ilginç bir şey
Bir akıllı kontrat hazırlıyorum, içine de 1000 Ether koyuyorum. Parayı bu kontrattan çıkartmanın yolu ise;
milliyet.com sitesini hackleyip, ana sayfaya "milliyet; en kötü haberleri burada bulabilirsiniz... (ETHEREUM ADRESİM)" yazmak ve bu yazıyı 10 saat süre boyunca orada tutmak.
Çok basit değil mi? Benim smart kontrat her 5 saniyede bir milliyet.com sitesini kontrol ediyor. eğer ki milliyet; en kötü haberleri burada bulabilirsiniz... yazısını okursa süreyi başlatıyor. ( 10 saatte 2400 Ethereum Bloğu bulunuyor 15Sn 1 Blok hesabından) eğer 2400 ethereum bloğu süresince bu yazı orada kalırsa ETHEREUM ADRESİM yazan adrese smart kontrat 1000 Etheri gönderiyor.
Arada kimse yok, 3.Şahsa gerek yok.. Süper değil mi?
------------
Smart Kontrat şimdi daha iyi anlaşılabildi mi? Başka örnek vereyim mi?
